Roussillonnais

Roussillonnais ( Rosellonès ), Kuzey Katalanca veya Katalanca Kuzey a, kurucu ağız bölgesinin Katalanca konuşulan Roussillon , Conflent , Vallespir ve Capcir olarak da bilinen bölge Kuzey Katalonya . Bu bağlı olduğu doğu ağız bloğu .

Açıkça söylemek gerekirse, "Roussillon" terimi teoride yalnızca Roussillon ovasında konuşulan Katalanca'yı belirtir , ancak pratikte, yukarıda belirtilen alanlarda konuşulan modaliteleri, diyalektolojik bir noktada gerekçelendirilen uzman dilbilimcilerin alışkanlığına göre belirleme eğilimindedir. görünüm. Capcir konuşulduğu Capcinois artan varlığı ile karakterize edilen, Occitanisms .

Kuzey Katalanca'nın özellikleri, bu dilin Languedoc ile uzun süreli teması ve ardından Fransızca'nın dayatılmasıyla büyük ölçüde açıklanabilir . Aslında, birçok dilbilimcinin görüşüne göre, Roussillon varyantının özgüllükleri, ya Languedoc'un birçok unsurunun varlığından (özümseme?) Ya da Roussillonnais konuşmacılarının iki dilliliğinden (Katalanca-Fransızca) kaynaklanmaktadır. Katalanca zararına iki dil. Kelime hazinesi için Oksitanizm'den bahsetmek zordur, bu kelimelerin çoğu muhtemelen Roussillon ve Languedoc'ta ortak bir Latince biçiminden gelmektedir. Languedoc yakınlığının, Roussillon'da Occitan ile ortak sözlerin tutulmasına yardımcı olduğu açıktır, ancak bu, onları Oksitanizm yapmak için yeterli değildir, tabii ki söz konusu kuzey Katalan'ın ödünç alma yoluyla Oksitan kirliliğinden muzdarip olmasını isteyen ideolojik bir konum dışında.

Böylelikle, böyle bir durumun dil üzerindeki sonuçları, bir yandan iki dilliliğe özgü sayısız müdahaleden ve diğer yandan da Languedoc ve ardından Fransızca'dan ve aynı zamanda İspanyolca'dan yapılan ödünç almalardan oluşur. Katalanca konuşulan bölgeler, Hispanik dil alanıyla temas halindedir (aslında, konumu itibariyle Sardunya ve İtalyanca'dan etkilenen Sardinya'daki Katalan dil bölgesi Alguer / Alghero hariç tüm bölgeler ). Ürettikleri efektlerin türüne bağlı olarak, bu sonuçlar aşağıdaki gibi ayrıştırılabilir:

• - belirli Katalanca terimlerin özel kullanımı ve ayrıca Fransızca ve Languedoc terimlerinin konuşma diline entegrasyonu;

• - geçmişin zaman çizelgesinde belirli bir frangılaşma;

• - yeni ifadelerin oluşumu.

Kullanım

Fransız devletindeki tek resmi dil olan Fransızcanın güçlü varlığı nedeniyle Roussillonnais, Katalan topraklarında en düşük dil becerilerine sahiptir. Dil, orada tehlikeli bir durumda: Çoğunlukla kırsal bölgelerde konuşuluyor ve dilin aileye aktarımı 30 yıldır tamamen kesintiye uğradı. Generalitat de Catalunya (Generalitat de Catalunya = İspanya'nın özerk topluluklarından biri) tarafından 2004 yılında yapılan bir ankete göre, Kuzey Katalonya sakinlerinin% 68,9'u Katalanca anladığını,% 37,1'i konuştuğunu,% 31,4'ü okuduğunu söyledi ve% 10.6 yazıyor. 2009 yılında, bölgedeki ilk veya orta öğretimdeki öğrencilerin% 13.9'u Katalanca veya bu bölgede eğitim almıştı.

Fonetik açıklama

• Roussillon Catalan en dikkat çekici özelliği okunuşudur kapalı tonik o [u] gibi. Böylece,  standart Katalanca [əl pɔnt / əl pɔn dəl kəniˈgo] olarak telaffuz edilen “  el pont del Canigó ” ifadesi [əl pon dəl kəniˈgu] olarak telaffuz edilecektir.
• Roussillon ünlü sistemi, Kastilya dilinde olduğu gibi, beş sesli a, e, i, o, u'ya indirgenmiştir . Ancak bu Kastilya'nın bir etkisi değildir.
• Katalanca'daki benzersiz karakteristik olan Roussillonnaise varyantı, Occitan gibi, sondan bir önceki hecede (" esdrúixols " olarak adlandırılan kelimeler) vurgulu kelimeleri kabul etmez . Böylece, bu kelimeler yazılı olarak tonik aksan aksanı kaybetmek: època Roussillon yazılı olarak olur epoca , música olur Musica ve telaffuz yakın Fransızca'ya ile bir nihai halsiz bir benzeri kapalı telaffuz e .

Roussillon Bu özellik, aynı zamanda örneğin, sıfat oluşmasına neden olur , klasik olan Güney Katalanca terimi farklıdır klasik bir ikinci anlaşma => kadınlara yönelik bir forma sahiptir çünkü classica Roussillon ise Fransız gibi, de facto C 'nötr şeklidir her iki tür için de geçerlidir.

Ancak Roussillon'da kolay ve zor hale gelen fàcil ve difícil gibi diğer durumları , yazılı olarak ara nokta => [facil -lə] ile yazılı olarak verilen l telaffuzunun çoğaltılmasının fonetik karakteristiğine sahip olarak da aktarabiliriz. Genel olarak, Kuzey Katalan'da "ada" veya "ic" ile biten tüm sıfatlar böyle bir dönüşümü izler : Utille # yararlı , komik # c , mic , sintetik # Sintetik , cientific # científic , vb.).

• Ayrıca , bir t harfinin önüne yerleştirildiğinde l harfinin kaybolmasının, aşağıdaki gibi kelimelerin kökeninde nispeten sık görülen bir fenomen olduğuna dikkat edin: [escol'ta / escoltar] için [escou'ta] (dinlemek için) veya [moltó] (koyun) için [mu'tu / mu'tun]. Bu kelimeler için çok benzer bir telaffuzla Fransızcanın etkisini kesinlikle görebiliriz.

• Yine de harfin kaybolması konusunda, Roussillon'da sırasıyla pei [pej] ve calai [kalaj] olacak olan peix (balık), calaix (çekmece) gibi kelimelerde x'in son pozisyondaki durumuna dikkat ediyoruz.

• Roussillon, Mallorquin olduğu gibi biz azalma bulmak i diftong biten kelimelerin ia atone. Yani Historia , Rabia ve Gracia haline histori , rabi ve Graci .

• Son olarak, tersine , bazı çok marjinal durumlarda, Roussillonnais konuşmacısı standart telaffuza , etimolojik hiçbir şey içermeyen bir son t ekler , örneğin [salt], [durt], ['apit] - sel, dur, kereviz - ancak bu sözcükler, ortak standartlaştırılmış yazım kurallarına kıyasla yazılı olarak herhangi bir değişikliğe uğramazlar. sal , dur , api.

Morphosyntax

• Roussillon'da, diğer Katalanca varyantlarının aksine, iyelik sıfatları mon , ton , son , ma , ta , sa iyelik zamirleri llur , llurs gibi yaygın olarak sözlü olarak kullanılır . Buna ek olarak, çoğul formları mes , tes , onun önceki serisi gelen tamamlar mon , ton , oğul vb kullanılmaktadır. ancak diğer Katalan lehçelerinde bulunmayanlar.

• Ayrıca Not iyelik sıfatları aslında Meu , teu , Seu , normal erkek formları ancak dişil formları yerine kullanılabilir meva , Teva ve sevasını Örnek: bu aynı İyelik arasında meu Casa paralel ma Casa ve meva Casa , ikinci formülasyon, Katalan bölgesi genelinde en yaygın olanıdır.

• Öte yandan, bu belirleyicilerin yeri değişebilir ve de facto çoğunlukla gerçektir. Yani, bir Barcelonan (sadece) “  beni doldurun!  "Veya"  Deu meu!  ", Bir Roussillonnais, ona gelince, kelimelerin sırasını tersine çevirmeyi tercih eder ve"  kızım!  "Ve"  Déu'm!  ".

• Son olarak Roussillon, Valencian ile bu dişil iyeliklerin Velarize edilmiş varyantını paylaşır : meua = meva , teua = teva ve seua = seva , [mɛbə, tɛbə, sɛbə] yerine [mɛwə, tɛwə, sɛwə] olarak telaffuz edilir, tabii ki buna karşılık gelen çoğul formlar: meues, teues, seues.

• Roussillonnais seçkin özelliklerinden biri "içinde eril çoğul hayatta kalma olduğu  os  zamirleri, belirli soru zamirleri ve karşılık gelen kişisel zamiri için" onlara . Böylece, formlar varlığını notu olacak aquestos , aqueixos (1 *), aquellos ve Ellos için aquests , (* 1) ve arşın ve quinos , Quantos için Quins ve kuvantlanna .

(* 1)  : aqueixos , standart eril çoğul biçiminden beri sahte bir çoğul , saf bir Roussillon bölgeselciliği veya bir arkaizmdir.

aqueix yoktur (veya artık yoktur), dişil ise evet ise: aqueix> aqueixa> aqueixes .

• Mallorca'da olduğu gibi, Roussillon, Quelcom'u (merkezi Katalan alguna koza , Balear Adaları kalik cosa ) tutar. Bu Fransızlara alır herkes , no importa què , içe Quan , herhangi com için karşılıklıdır Qualsevol , Qualsevol cosa , Qualsevol zamanı var ve Qualsevol Manera  ".

• Fransızca'dan [trouasième], [dördüncü] ve [beşinci] sıraları Roussillon'da tercer, çeyrek ve beşinci standartların yerini alır . Formlar desesset , desevuit ve desenou gelişti formları ile karşılaştırıldığında, ortaçağ Katalan gelen korunmuş Disset , divuit ve dinou .

• Roussillonnais , pozisyonu ne olursa olsun, sadece benim katı formlarımı kullanır veya m ' gibi atlanır , ki bu da şunu verir:

-  Orta Katalanca'da  " em fa pena " yerine "  me fa pena "  ;

- " truca'm després  " yerine  "  truca- mé després  ",

• Katalanca'da, emir kipinde, ulaçta ve mastarda inclise'nin zorunlu olduğunu, Roussillon'da ise sadece emir kipinde zorunlu olduğunu biliyoruz. Roussillon, bu özelliği Fransızlarla paylaşıyor. Bu yüzden diyoruz ki:

- " Em va demanar de comprar li un llibre  " yerine "  M'ha demanat de li comprar el llibre "   (bu formülasyon karşılaştırma için verilmiştir, yanlış değildir, ancak standart gramere uygun olarak burada daha çok olacaktır. kullanılan mod ve zaman olarak kusurlu sübjektif , yani "  Em va demanar que li comprés un ilibre  ").

• Ve yine, "  O pujat al poble, tr li contant tota la Historia  " yerine "  O pujat al poble contant- li tota la Historia  ".

• Roussillon'da, ikinci çekimin pek çok fiili, geçmiş sıfatlarını üçüncü çekimin fiilleri biçiminde yapar. Bize özellikle de aktaralım mereixit , coneixit , naixit , pareixit ve creixit (hiç s, görünür liyakat, bilmesi, doğmuş ve büyümeye ) merkez Katalanca hangi (ve diğer birçok lehçelerde) tekabül eder merescut , conegut , nascut, paregut ve crescut .

• Geri kalan Katalan ülkelerinde olumsuzlama hayır ile yapılırken , Roussillonnais Fransızca ve Languedoc'ta pas kullanacaktır . Böylece,  Barselona, ​​Valensiya ve “ no vull ” adası  “  vull pas  ” ve “  no faré  ”, “  faré pas  ” olacaktır.

Konjugasyon modeli

a - İlk çekim:

Şimdiki zaman	Kusurlu gösterge	Koşullu	Pretèrit perfet perisfràstic	Kusurlu subjunctive
canti Cantes canta Cantem Canteu Canten	Cantavi cantaves cantava Cantaven Cantàveu Cantaven	Cantariï konsollar Cantaria Kataryalı Cantaríeu kantar	vai cantar cantar git cantar git vem cantar dilek kantarı van cantar	Cantessi Köşkler konserve Cantéssem Cantésseu Cantessen

b - İkinci çekim:

Şimdiki zaman	Kusurlu gösterge	Koşullu	Pretèrit perfet perisfràstic	Kusurlu subjunctive
kayıp kaybetmek kaybeder Perdem ezik Perden	perdiï kayıp perdia Perdien kayıp Perdien	Perdriï perdries Perdria Perdrien kayıp Perdrien	Yardımcı konjugatlar tüm konjugasyonlarda aynı şekilde.	kayıp / kayıp perdessis / perdesses kayıp lostsim / perdessen kayıp / kayıp perdessin / perdessen

c - Üçüncü çekim:

Mevcut gösterge (incoatius)	Kusurlu gösterge	Koşullu	Pretèrit perfet perisfràstic	Kusurlu subjunctive
Servixi Servixler Servei Servim servis Servixen	servis servis Servia Servien hizmetçi Servien	servis servis hizmetkar hizmetçi hizmetçi hizmetçi	Yardımcı konjugatlar tüm konjugasyonlarda aynı şekilde.	servís / servissi servissis / servisses servisler servíssim / servissen servíssiu / servísseu servissin / servissen.

d - Olacak fiil: Sere, estre (orta Katalanca ser veya ésser)

Şimdiki zaman	Kusurlu gösterge	Koşullu	Pretèrit perfet perisfràstic	Kusurlu subjunctive
güneş 1. ve onun és hafta seu onun	eri eres / siler çağ Erem ereu Eren	Ciddi dizi Seria seríem Ciddi hiçbir şey	Yardımcı konjugatlar tüm konjugasyonlarda aynı şekilde.	sigués / siguessi siguessis / siguesses sigués siguéssim / siguéssem siguéssiu / siguésseu siguessin / siguessen

Gerund  : siguent Geçmiş katılımcı  : sigut

e - Se passejar (passejar-se)

Şimdiki zaman	Plusquamp. Gösterge	Gelecek bileşik
ben güneş passejat t'ets (t'et) passejat olmuş bizim passjat'larımız tek passjatlarınız onun passjats	m'eri passejat pasaklısın olacak bizim passjat'larımız passjats ereu S'eren passejats	ben geçtim passejat olacaksın olacak serem geçmişlerimiz sereu passeatsınız se seran passejats

Son olarak, birçok hareket fiilinin, Fransızca'da olduğu gibi yardımcı être ile konjuge edildiğine dikkat edin.

f - Sahip olmak fiili:

Şimdiki zaman	Mevcut subjunctive	Koşullu
o / hai vardır Ha havem (etek) varu (uh) han	Hagi hages Hagi Hagem Hageu Hagen	haurii karavanlar hauria Haurien Hauríeu Haurien

1. Orta Katalan ve Balear Adaları'ndan (nosaltres) "som" dan ayırt etmek için (jo) "sóm" (Roussillon fonetiklerine göre "güneş" olarak telaffuz edilir) yazımını öneririz.

Sözlü zaman çizelgesinin frangılaşması üzerine bazı açıklamalar:

• Roussillon, Fransızca gibi, anlatının mastar halini kullanır.
• Roussillon, “ belirsiz preterite  ” ve “  mükemmel preterite  ” yi birbirinin yerine kullanma eğilimindedir  .

Örneğin :

• "  Avui, hem llegit un llibre  " yerine "  Avui, vam llegir un llibre  ".
• "  Ahir, vaig treballar tota la tarda  " yerine "  Ahir, o treballat tota la tarda  ".

Öte yandan, yakın geleceğin inşası Roussillon ve Fransızca'da aynıdır. Sonuç olarak, Katalanca " anar + a + mastar", Roussillon'da " anar + mastar" olarak indirgenmiştir , bu bazen kafa karışıklığına neden olur, çünkü  Roussillon'da "  vam treballar " aynı zamanda "çalışacağız" anlamına da gelebilir. Biz çalıştık".

Roussillon kelime bilgisi ve sözlüğü

Katalanca terimlerin özel kullanımları

Üç çok basit örnek, iki dilliliğin Roussillon'daki Katalanca üzerindeki etkilerini gösterecektir.

• İlk örnek, görüldü ve içinden .

Bu nedenle, Katalanca'da bu iki kelimeyi sözlü olarak ayırt etmek çok kolayken, karşılık gelen iki Fransızca terim (ses ve ses) sesteş sözcüklerdir. Bu nedenle, iki Fransızca terimin sözlü olarak karıştırıldığı ve Katalanca'da " veu " kelimesinin özel kullanımı lehine " via " teriminin nadir olduğu gözlemlenmiştir . Bu nedenle "  el tren arriba a la veu A  " gibi sözler duyabiliyoruz .

• İkinci örnek: preu et premiar , " premiar " fiilinden (Fransızca'da ödüllendirmek için).

İlk terim, örneğin bir nesnenin değerini ifade eder. İkincisi ise, esas olarak akademik dünyada kullanılır ve ödülle eş anlamlıdır (edebiyat ödülü, Nobel Ödülü, vb.). Ancak, iki terim Fransızcaya tek ve aynı terimle çevrilir: fiyat. Bu nedenle, Roussillon burada yine iki terimi karıştırmaya meyillidir ve Katalanca , "un preu literari" gibi formüllerde kullanımını açıklayan " preu " nun özel kullanımını tercih eder .

• Üçüncü örnek: estimar kullanımı .

Katalanca, Batı ve Doğu'nun tüm varyasyonları, kişinin bir kişiye duyduğu şefkat veya sevgiyi ve bir yer veya nesnenin uyandırabileceği ilgiyi ayırt etmek için estimar ve agradar fiillerini kullanırken , Roussillon her iki durumda da fiil estimar . Fransızca'dan türetilen bu kullanım, nesneler, yerler ve insanlar için kayıtsız olarak kullanılan sevgi fiilininkiyle aynıdır . “: Nedenle gibi ifadeler duymak mümkün olacaktır  estimo Jo, els Burros  ” (= I eşekler gibi) Pyrenees güneyden Katalan derdi ise, “  M'agraden Burros els  ”.

Roussillon kelime bilgisi

Roussillon kelime dağarcığı Fransızcadan ödünç alınan terimlerle doludur. En yaygın olanları arasında, özellikle aşağıdakilerden alıntı yapabiliriz (parantez içinde [...] gerektiğinde yaklaşık telaffuz ve standart Katalanca'daki terimlerle karşılaştırıldığında):

• notebook = llibreta  ;
• okul çantası [kartablə / kartaplə] = kartera  ;
• craiun [krejun] = llapis  ;
• votura [vuturə] = cotxe  ;
• Jornal [jurnal] = diari ( Jornal Katalanca bir gün ödeme olan);
• salsissa / sosissa [susisə] = botifarra  ;
• trotuart [trutwar] = voravia  ;
• neredeyse = gairebé  ;
• a pu / poc pres [apupres / apɔkprs] = mes o menys  ;
• afrozaman = espantozaman  ;
• can sıkıcı [ agasan / agasant] = empipador ,
• assieta = tabak  ;
• xarmant [ʃarman] = enkantador ;
• vitessa = velocitat;
• usina [uzinə / yzinə] = fàbrica;
• tupet [tupet] = barra;
• survetllar [syrveʎa] / [surveʎa] = vigilar;
• servieta = tovalló;
• ruta [rutə] (daha ziyade Kastilenizm 'carretera' için bir Oksitanizm ),
• aynı = i tot biter  ;
• se fatxar [sə fatʃa] = renyir, enfadar-se  ;
• domatge [dumatʃə] = pena , “  és una pena que, és (un) pecat que ...” => “  Quin domatge!  "="  Quina pena, Malaguanyat (- ada )! ". Sudcatalans, Kastilya `` llàstima '' yı kötüye kullanıyor ,
• contravenció / sözel [kontravansju / bərbal] = multa;

Ayrıca, Languedoc'tan ödünç alınan birçok şartı da karşılayacağız:

• let / leda = lleig / lletja = çirkin / çirkin;
• veire [bejrə] = var = cam (kap);
• belleu [beʎεu] = potser = belki;
• jaupar [ʒawpa] = lladrar = havlamak için:
• estonant [ əstunant ] = estrany = tuhaf;
• ribera = riu = nehir ( standart Katalan'da ribera , bir akarsu yatağına veya denize yakın olan az çok geniş alanı belirtirken = kıyı (lar), kıyı).

Ayrıca bazı Kastilya kelimeleri de var:

• ademés ( gelir ek olarak, ek olarak además = MES, DEMES =;
• hasta (İspanyolca karbon kopyası), = biter = until, until;
• apoio ( Kastilya apoyo'sunun kopyası , ancak [apoju] = ajut = support, help olarak telaffuz edilir ;
• atràs (aynı zamanda Katalanca ve Oksitanizm'in bir arizmasıdır ve aynı zamanda Kastilya'ya aittir) = darrera = arkasında (edat, zarf) ;
• gasto ['gastu] = despesa = harcama;
• desditxa [dəsditʃə] = infeliçitat = talihsizlik;
• ciego [sjɛgu] ( İspanyolca kelimenin tam kopyası, ancak telaffuz edilirse bu [θjeɣo] = cec = kör;

Son olarak, genellikle Valensiyen'e özgü olduğu düşünülen eixir fiilinin ( merkezi Katalanca bırakmak ), ayrılma [surti] 'ye paralel olarak kuzey Katalonya'da , özellikle Roussillon ovasında ve Salanque'de oldukça kullanıldığına dikkat edilmelidir; aynı anlamdaki Latince exire fiilinden bir ortaçağ kalıntısıdır (Cf the English fiil to exit = to exit , to exit , aynı Latince kökenli!).

Notlar ve referanslar

1. Veny 2002 , s.  40.
2. (ca) Antoni Ferrando Francés ve Miquel Nicolàs Amorós , Història de la llengua catalana , Barselona, ​​Editoryal UOC,2011, 2 nci  baskı. , 552  s. ( ISBN  978-84-9788-380-1 , çevrimiçi okuyun ) , s.  452-453
3. Veny 2008 , s.  27
4. (ca) Llengua i societat als territoris de parla catalana a l'Inici del segle XXI: L'Alguer, Andorra, Catalunya, Catalunya Nord, la Franja, Illes Balears i Comunitat Valenciana , Barselona, Generalitat de Catalunya ,2007, 1 st  ed. , 226  s. ( ISBN  978-84-393-7515-9 ) , s.  26
5. Veny 2008 , s.  77

Ekler

Kaynakça

• Pierre Fouché , Roussillon'un Tarihsel Morfolojisi (tez), Toulouse, 1924
• Pierre Fouché , Roussillon'un Tarihsel fonetiği (tamamlayıcı tez), Toulouse, 1924
• Renat Botet ve Hristiyan Kampları, Kuzey Katalanca Sözlük , Trabucaire, 2014
• (ca) Joan Veny , Els parlars catalans: Síntesi de dialectologia , Palma de Mallorca, editör Moll,2002, 13 inci  baskı. ( 1 st  ed. 1982), 173  , s. ( ISBN  84-273-1038-2 ) , s.  40-54
• (ca) Joan Veny , Petit atles lingüístic del domini català , cilt.  1, Barselona, Institut d'Estudis Catalans ,Kasım 2008, 2 nci  baskı. ( 1 st  ed. 2007) ( ISBN  978-84-92583-61-4 )

İlgili Makaleler

• dilbilimsel
  • dil listesi
    • aileye göre diller
      • Hint-Avrupa dilleri
        • Romantik diller
          • Occitano-Romance dilleri
            • Katalanca
              • Doğu Katalanca
  • Katalanca diyalektoloji

Dış bağlantı

• Yetki kayıtları  :
  • Fransa Ulusal Kütüphanesi ( veri )
  • Glottocode