Bir yaya üzerinde hareket eden bir kişidir ayak , yürüme ya da çalışan bir kullanır bir karşıt olarak, araç : bu nedenle bir olduğunu taşıma sözde “yumuşak” modu . Bu hız , bir mertebesindedir metre başına ikinci (yani 3.6 km / saat : 2.5 ila 4 km / saat ortalama durumda bir fiyatı ve 4 ila 5 km / h yoğun kent ortamında). Düz zeminde, 4 km / s'nin altında, normal yaya yürüyüşü, 4 ila 5 km / s dinamik yürüyüş, 5 ila 6 km / s hızlı yürüyüş ve 6 km / s'nin üzerinde spor yürüyüşünden bahsedeceğiz. 2012'de 50 km'lik yolda atletik yürüyüş rekoru ortalama 3 sa 42 veya 13,5 km / sa idi .
Halk ve birey ve ruh sağlığı için minimum fiziksel aktivite ve özellikle her gün yürüyüş gerekli görülmektedir . ( Uzun süreli ağırlıksızlık durumunda , astronotlar iskeletlerini ve kaslarını korumak için bir koşu bandında yürüme alıştırması yapmalıdır). Yürümenin sağlığa faydası tartışılmaz (özellikle kardiyovasküler hastalıklar , diyabet (sendrom) , obezite veya belirli kanserlere karşı ), ancak yaşa, hızlı yürümeye, içeriğe (özellikle kirliliğe) ve gönüllü veya bu aktivitenin doğasına katlandı. Özellikle beyin görüntüleme, GPS , ivmeölçerler ve efor ölçümlerini kullanan çalışmalar , bu faydayı belirlemeyi ve şehirdeki yürüyüş rotalarını seçme motivasyonlarını daha iyi anlamayı mümkün kılmalıdır.
Eski Yunancada, πεζός ( yaya ) (genel πεζοῦ ) terimi , piyade askeri (atsız) gibi yaya olarak gidenleri belirtir. Πεζός terimi , modern Yunancada hala değişmeden varlığını sürdürmektedir .
“ Πλῆτο δὲ πᾶν πεδίον πεζῶν τε καὶ ἵππων Eumée (Od.17.436)” “tüm ova piyade ve atlılarla dolu” ( Homer , Odyssey , Chant xiv , Fransızca çeviri: Eugène Bareste )
Latince terim pedester (tamlama pedestris ) Latince aksine ayakları üzerinde araçları equester , bir kelime Latince oluşan pediyatri Latince yürüyerek gider o pes (tamlama pedis ).
Yaya terimi 1360 yılında ata binen askerle karşılaştırıldığında yaya giden askeri tanımlamak için onaylanmıştır, Hugues Capet, ed. Ahırdan. "Ve tüm Paris at sırtında ve yaya üzerinde" [Hugues Capet] 1538'de yaya terimi daha genel olarak yaya gidenleri belirtir.
Yaya terimi , şimdi İngiltere olarak adlandırılan Grant Bretaigne tarafından Recueil des Cronnes et Anchiennes Istories'de kullanılabilir .
| "Ancores, bu haberden sonra, Venedik kaleleriyle birlikte, bu iki şehrin prensinde bulunan kralın donanmasının nefinin bir ustasının kendilerine Fez kralının, sitost o ve altı bin atlısı biraraya gelip, Portekiz kralının geldiğini gördüğünü çok büyük sayıda bir yayalar o yukarıda bahsedilen beklemiyorduk çünkü, Azille önünde kuşatmayı kaldırmak için zamanında gelmek için hala düşünüyorum Portekiz kralı onun damgasını vurmalı; » (On dokuzuncu yüzyılda Londra'da yayınlanan on beşinci yüzyıl metni) | Yine bu haberden sonra, Venedik'in kadırgaları (kadırgaları) ile Biscayalıların bazı denizleri ( denizleri ) geldi ve bu iki şehri ele geçirmekte olan kralın filosunun bir deniz kaptanı, onlara Kral olduğunu onayladığını söyledi. Fes , Portekiz Kralı'nın gelişini daha önce bildiği için altı bin atlıyı ve çok sayıda yayayı ( yaya ) topladı , Azille kuşatmasını kaldırmak için hala zamanında geldiğini düşünüyordu , çünkü söz konusu kralın bunu düşünmediğini düşünüyordu. Portekiz'in kısa bir süre sonra ambarına gelmeli: " |
| Grant Bretaigne tarafından yazılan Cronics and Anchiennes Istories Koleksiyonu, şimdi İngiltere olarak anılıyor , sayfa 639, muhtemelen 15. yüzyıl, ancak 1891'de yayınlandı | |
Yaya terimi 1610'larda İngilizce olarak onaylandı, ancak yaya terimi 1791'e kadar İngilizce olarak onaylanmadı.
İngilizce'de yaya (Fransızca) ve yaya ve Latince'de yaya terimleri aynı zamanda birleştirilmiş nesir şiirlerine atıfta bulunmaktadır.
1787'de yaya terimi bir "kırsal faktör" olarak tanımlanabilir.
1862'de "yayalar için ayrılmış", "yaya kapısı" (Hugo) anlamında yaya sıfatının kullanımı onaylanmıştır (Hugo).
Fransa'da, 1905'te Rouen Mahkemesi ve 1908'de Brüksel hukuk mahkemesi, önlem almadan yola çıkan yayanın pervasız olduğu kanaatindedir.
Fransa'da, 1906'da Nice Hukuk Mahkemesi, kaldırımda bir kaza olması durumunda, sürücünün hatalı olan tek kişi olduğu kanaatine varmıştır.
Fransa'da Kasım 1927Yargıtay, bir yayanın kaldırımdan ziyade karayolu üzerinde dolaşarak herhangi bir kusur işlemediği kanaatindedir.
Fransa'da, 1929'da bir Yaya Birliği kuruldu.
Paris'te, birincinin emirleri Mart 1928ve yaya kodu adı altında bilinen 1 Temmuz 1930'da , yayanın ihtiyacı olmadığında karayolunda dolaşmasını veya park etmesini yasakladı.
1932'de Fransa'daki yaya, Paris dışında ve otomobil trafiğini kolaylaştırmak isteyen birkaç şehir dışında yollarda dolaşma hakkına sahipti.
Fransa'da, Paris'te, 1932'de, Paris'te yayaların güvenliğini sağlamak için önlemler düşünüldü; Paris polis şefi görevinin Fransız otomobil endüstrisini savunmak olduğunu ve aynı zamanda 1932'nin ilk on ayında Paris'te 119 yaya öldü: 20'si yaya geçitlerinde ve 99'u yolda.
1933'te Fransız Karayolu Kanunu, bir arabanın sürücüsünün, özellikle yerleşik alanlarda ve konut binaları ile kaplı yol bölümlerinde hızı düşürmesi gerektiğini öngörüyordu. 1933'te Fransız Karayolu Kanunu, tehlike konusunda uyarıldıktan sonra yayaların araçların geçişine izin vermesi gerektiğini de belirtir.
2020'de Fransa'da, covid-19 pandemisinin gelişiyle ve fiziksel mesafe politikasının gelişmesiyle birlikte, Temmuz ayında yayalar için her yönde bir metre ve bir metre trafik ile üç metre genişliğinde bir kaldırım ayırması önerildi. özellikle bisikletliler için bir otomobil trafik şeridinin geri kazanılmasıyla ayrılma.
Yürümek, dünyayı dolaşmanın birincil yolu olmaya devam ediyor, ancak esas olarak fakir ülkelerde ve fakir ve zengin bölgeler arasında giderek artan bir fark var.
İyi, dayanıklı ve hafif yüklü bir yürüteç, günde 20 kilometreden fazla yol kat eder.
Zengin ve kentleşmiş ülkelerde, üzerinde hariç tatile veya çerçevesinde zamları görünümünü beri gittikçe daha az, günde en on kilometre ortalama yaya kapakları ve otomobil yapımı ve ulaşım. Motorun diğer modları XIX th ve XX inci yüzyıllarda şehir bir çoğunlukla yaya yerde bir harcama "motor kenti" , ancak son zamanlarda sürdürülebilir kent ve kompakt yürüyüş ve bisiklet önem vermektedir. Şehirlerde insanlar evlerinin veya iş yerlerinin etrafında nadiren bir kilometreden fazla yürürler (bu yakınlık alanı, mahalle ölçeği ) .
Determinism örneğin daha fazla veya daha az yaya hareket için bireysel ve toplu motivasyon, modal eşleşmesi:
Belçika'da, yürüyen bir yayanın çocuk veya yaşlı bir kişi olduğunda 1 ila 3 km / s , bir yetişkin için 4 ila 6 km / s ve bir yetişkin için 12 ila 15 km / s hıza ulaşabileceği tahmin edilmektedir . bir koşucu.
Fransa'da Ulusal Ulaşım ve Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü tarafından yayınlanan bir çalışma, ortalama olarak ölçülen yürüyüş hızının 4,7 km / sa ( erkekler için 5 km / sa ve kadınlar için 4,5 km / sa ) olduğunu bildirmektedir .
Yaklaşık 7 km / sa (veya 2 m / s ) hızın altında yürümek koşmaktan daha verimliyken, bu eşiğin üzerinde koşmak daha verimli hale gelir.
Trafik ışıklarının planlaması, Fransa'da saniyede 1 metre yaya hızına dayanırken, Almanya'da saniyede 1,2 metre olduğu tahmin edilmektedir. Birçok insan bu hızda yürüyemez. Doktorlar, bir kişinin sokakta tek başına saniyede 20 santimetre (saatte 720 metre) hızla hareket edebileceğini düşünüyor. Bu, yayaların 10 metrelik bir caddeyi 50 saniye geçmesine izin verilmesi gerektiği anlamına gelir.
Güvenlik güçlüklerinden biri, motorlu araçların ve yayaların ortak ve bazen paylaşılan bir ortamda bir arada bulunmasından kaynaklanan birlikte yaşama sorunlarından kaynaklanmaktadır.
Yol güvenliği alanında yaya, “yolculuğunun en azından bir kısmını tamamlamak için yürüyerek seyahat eden kişidir. Normal yürüyüşe ek olarak, bir yaya tekerlekli sandalye, yürüteç, baston, kaykay veya tekerlekli paten gibi çeşitli yürüme yardımcıları ve yardımcıları kullanabilir. Kişi ellerinde, sırtında, kafasında, omuzlarında dengeli veya iterek veya çekerek farklı büyüklükteki nesneleri taşıyabilir. Bir kişi ayrıca koşarken, koşarken veya yürüyüş yaparken ya da yolda otururken veya uzanırken yaya olarak kabul edilir. "
| Avrupa Birliği'nde, tanımlara bağlı olarak bisikletliler yayalar arasında sayılabilir veya sayılmayabilir. |
| Kaynak: ETSC; EC yaya kaynağı; EC yaya kaynağı; Yaya kaynağı EC 2016:. |
| Amerika Birleşik Devletleri |
| Kaynak GHSA FARS; Kaynak NHTSA FARS (1997-2004); Kaynak NHTSA FARS (2007-2016); Kaynak GHSA FARS 2017 |
| Kaynak FHWA, DOT |
2016'da ölen yayalar, Hollanda'da milyon kişi başına 2,6, İsveç'te 4,3, Galler'de 4,5, Yeni Zelanda'da 5,3, Almanya'da 6,0, İngiltere'de 7, 1, 7,5 Avustralya, Fransa'da 8,4, İspanya'da 8,4, İtalya'da 9,4 oldu. , İsrail'de 11.1, Japonya'da 13, Yunanistan'da 13.8, ABD'de 18.5, Polonya'da 22.9 ve Romanya'da 36.3.
In Avrupa Birliği den 2010 kadar 2016 , 5300 ila 6200 yayalar her yıl öldürüldü. ve yaklaşık 3.700 yaya (kentsel alanlarda öldürülen 9.500 kişinin% 39'u) kentsel alanlarda öldürülürken, burada yalnızca 2.850 sürücü ölmüştür (kentsel alanlarda öldürülenlerin% 30'u). Böylece, kırsal alanlarda 1.600'den fazla yaya öldürüldü. 2007-2016 yılları arasında karayolunda öldürülen yaya sayısı keskin bir düşüşte (10 yılda neredeyse yarıya indi), ancak aynı dönemdeki toplam karayolu ölümlerinden daha az hızlı bir şekilde azalmaktadır. 2016 yılında, 5.320 yaya trafik kazalarında öldü (veya tüm trafik kazası ölümlerinin% 21'i). O ise o Romanya'da bir yaya olmanın en tehlikeli ve Hollanda'da bir büyük güvenlik yürür söyledi.
Amerika Birleşik Devletleri'nde, yaralanan ve ölmeyen yayaların% 23'ü kırsal kesimde,% 76'sı ise kentsel alanlarda idi. Aynı yıl, öldürülen yayaların% 42'si kırsal kesimde,% 54'ü ise kırsal kesimde öldürüldü. Kırsal alanlarda uygulanan yüksek hız kazayı ağırlaştırdığı için kentsel alanlardadır.
Yayalar ve bazen evrensel erişilebilirlik sorunu, özellikle yaya alanlarının ve özellikle üzerinde dolaştıkları kaldırımların diğer ulaşım türleriyle kullanım çatışmalarına konu olabileceği şehir planlamasında gündeme gelmektedir . Yumuşak hareketlilik savunması için dernekler belli kasabalarda veya şehir bölgelerinde arabalar her şeyden tercih edilmiştir üretilen şehirler, sadece belirli ticari sokaklarda işletmelerin canlanma ile ilişkili sonra bazen yayalaştırma, sahip plancıları suçluyorlar. Şehir veya hiç kentsel bir “sosyal sınıflandırmayı” da gizleyebilen (gönüllü olarak ya da değil) (sözde “yoksul” ülkeler dahil ) pazarlama . Şehir planlamacısı, yayaların genellikle aynı zamanda bir koşucu, bisikletçi, sürücü, toplu taşıma kullanıcısı vb. Olduğu gerçeğini de hesaba katmalıdır.
Yayalaştırma belirli koşullar gerektirir ve çok dar veya yoğun kaldırımlarda, farklı kinetiklere sahip diğer unsurlarla ( bebek arabası , tekerlekli sandalye , bisiklet vb.) Veya hareketsiz (sokak mobilyası ) birlikte yaşama gerginlik yaratabilir.
Son olarak, yaya düzenli olarak karşı kaldırıma bağlanır; daha sonra yolu geçmesi gerekir . Bazen diğer altyapıları da (otoyol, demiryolu, kanal, çevre yolu vb.) Geçmesi gerekir. Of yaya geçitleri , footbridges veya yer altı geçitlerinde o zaman gereklidir.
Bununla birlikte, birçok kümelenmenin şehir merkezinde , kamu yolları tamamen bu ulaşım şekline ayrılmış ve böylece gerçek yaya bölgeleri oluşturmuştur . Bazen ( sürdürülebilir hareketliliğin diğer faktörleri ile birlikte , Avrupa'da bir şehir merkezinin kalite kriterlerinden biri haline gelmiş gibi görünen ve hatta çoğu kez tamamen veya neredeyse tamamen yayalara ayrılmış olan eko - bölgelerden .
In Belçika , RAVeL Ağ Ekim ayında kuruldu 1995 kısıtlı hareket ve bisikletçi ile yayalar, bisikletliler, insanlar için Valon Bölgesinde tarafından. Bu ağ, çekme yollarını ve kullanılmayan demiryollarını kullanabilir.
Avrupa'da, REVER ( "Avrupa Yeşil Ağı" ), motorsuz hareketlilik (yayalar, bisikletler, kaykaylar, vb.) İçin bir Avrupa projesinin adıdır.
Fransa'da 2014 yılında 499 yaya öldürüldü (bir önceki yıla göre% 7 artış) ve 4.323 yaya yaraları nedeniyle hastaneye kaldırıldı. Bu, toplam karayolu ölümlerinin% 15'inden fazlasını temsil etmektedir. Kasabada yayaların üçte ikisi öldürüldü. Şehirlerde öldürülen yayaların üçte biri yaya geçidinde hayatını kaybetti .
Fransa'da, 2019'da, bir eylem sırasında öldürülen 522 yayadan 298'i veya% 57'si geçerken öldürüldü; 64 (% 12) çarpan araçla aynı yönde hareket ederken, 34 (% 7) çarpan aracın tersi yönde giderken; 98 (% 19) başka veya bilinmeyen bir eylemde bulunuyor; Oynarken veya koşarken 10 (% 2) ve araca binerken veya inerken 10 (% 2).
Fransa'da, bir yaya ve motorlu taşıt arasındaki bir kaza durumunda, motorlu aracın sigorta uyarınca, yaya telafi gerekir 5 Temmuz 1985 kanunun bilinen Badinter Kanunu olarak .
Risk ve tehlike çalışmaları, kazaların risk faktörlerini daha iyi anlamayı amaçlamaktadır.