Gallo

Doğuda, Gallo komşu Norman , Mayenne ve Angevin , son ikisi Gallo ve Poitevin ile aynı dil grubunun bir parçasını oluşturuyor . Bütün bu lehçeler Petrol dillerinin bir parçasıdır ve aynı Latin kökenini paylaşırlar. Aralarında tarihsel sınırlar dışında bir sınır çizmek pek mümkün değil. Onlar oluşturan dilsel süreklilik olduğunu, bunlar karışmasına ve dilsel sınırları ulaşmadan önce örtüşme üzerinde birkaç bölgenin hangi boyunca tamamen farklı dillere karşı gelip,. Yağ dillerin sürekli sınırına örneğin uzanır Breton için Belçika'da bu çatışmalar, Hollandalı ve Flaman lehçelerinde. Bu arada Gallo'dan Mayenne , Norman , Champagne , Picard vb. yerlere gidiyoruz . Ayrıca, idari ve dilsel alanlar arasında nadiren bir çakışma vardır.

“Bugün” örneği, konuşmaların örtüşmesinin iyi bir örneğidir. Gerçekten de, çoğu gallésants kelime kullanmak Anae ancak doğu ucunda Haute-Bretagne birlikte Mayenne ve Maine-et-Loire , hoparlörler kullanmak anui , bulunan bir terim Mayenne , Angevin ve Norman . Tersine, biz terim gallo benzer bir form duymak Anae içinde Ernée Mayenne.

Oïl dillerinin sürekliliği içinde yer alan lehçeler bu nedenle örtüşür ve Angevin ve Gallésants konuşmacıları birbirlerini bir dereceye kadar anlayabilir ve aynı kelimeleri kullanabilir. Öte yandan, sürekliliğin uçlarına yerleştirilen diller birbirleriyle anlaşılır değildir. Gallo böylece karşıt edilebilir Valon de langue d'yağdır, ancak bir gallésant anlaşılmaz. Gallo en yakın diller dilsel aittir Maine , Anjou ve güney Manche (yer alan güneyindeki JORET hattının bölümü aşırı güney lehçelerine benzer olup Calvados içinde, Orne bunun ve batı Normandiya'nın batı kısmı).

bölgesel farklılıklar

Gallo'nun bölgesel varyasyonlarını lehçeler halinde gruplamak kolay değildir. Gerçekten de, seçilen kriterlere bağlı olarak, herhangi bir lehçenin coğrafi tanımı büyük ölçüde değişebilir. Örneğin, işaret zamirlerinin ölçütü alınarak, aşağıdaki varyasyonlar ayırt edilebilir:

• Form "  Ille-et-Vilaine  ": onun (m.), Siene ( ö .).
• “  Côtes-d'Armor  ” formu: lu, li (m.), Lë, yelle ( ö .).
• " Morbihan  " formu  : ci (m.), Bir (f.).
• Güney Loire-Atlantique Poitevin modeli aşağıdaki gibidir: QHO-la (. M), Qhelle-la (f.).

Fonoloji açısından, diğer üç grubu ayırt edebiliriz:

• Kuzey ( Rennes , Saint-Malo , Saint-Brieuc indirgenmesi ile ayırt edilir), nihai ünlülerde : [ ɛ w ] gelen catèo azaltılmış [ ɛ ] , [ a a ] gelen dergi indirgenmiş [ a ] , [ a j ] eril sözcükler [ a : ] içindeki iş gibi . Bu grup aynı zamanda tekil ve çoğul olarak farklı diptonlarla da ayırt edilir  : a chapë, chapiao .
• Merkezi ( Morbihan Gallo, Guérande , de la Mée Pays ile karakterize olan,) dile getiren bir [ t ] de [ d ] ve yerine geçer [ o ] ile [ u ] .
• Poitevin'e yakın olan güneyde ( Pays de Retz , Nantes üzüm bağları ), [ ə ] yerine [ a j ] geçmiş ortaçları vardır . Ayrıca ile ayırt edilir dile getiren bölgesinin [ s ] olarak [ Z ] , yerini aldığı son [ u ] ile [ ø ] , son ünsüz ses ve grubudur [ l J ] telaffuz edilir : [  j ] , [ l J ə v ] bu nedenle [  j ə v ] olarak telaffuz edilir . Son olarak, diptonu yok .

Bu gruplara telaffuzla ilgili birçok bölgesel bölüm eklenebilir. Böylece, Fransız "oi" moi telaffuz edilir : [ a ] çevresinde Rennes ama [ a j ] içinde Loire-Atlantique ve [ m, e ] veya [ ɛ ] sınırındaki Breton . Bu dağılım tüm kelimeler için geçerli değildir: bu nedenle [ ɛ ] alanı "oi"nin görmesi için doğuya doğru uzanır ve komşu ve içecek gibi kelimeler genellikle [ v e j z ɛ̃ ] ve [ b e j ʁ ] olarak telaffuz edilir , veya [ v a j z ɛ̃ ] ve [ b bir j ʁ ] .

-er ile biten fiillerin mastarı da telaffuzda farklılıklar gösterir. Genel olarak, gallésants bu biten okunur [ ə ] : (örneğin Manje için yemek ), yaklaşık hariç Loire haliçe ve Manche -er Fransızca olarak telaffuz edilir. Cancale ve Corcoué civarında bu son [ a j ] olarak telaffuz edilir . Son olarak, bu dağılım, telaffuzu diğer bölgesel kalıpları takip eden yenen veya buğday gibi -e ile biten geçmiş ortaçlar ve ortak isimler için geçerli değildir . Abbaretz gibi bazı yerlerde, geçmiş ortaçların telaffuzu, örneğin to be veya to have fiiliyle birlikte kullanılmasına bağlı olarak farklılık gösterir . Kelime buğday kendi adına, olabilir belirgin buğday, ble, Bye, bye, bye, byëy hatta byay bölgeye göre. Görünümü [ l ] de buğday dahası yenidir ve çoğunlukla kuzey kıyıları ve etkiler Rennes bölgeyi . Muhtemelen Gallo'da Fransızca'nın etkisi sayesinde ortaya çıktı ve bu da kelimelerin daha fazla damak tadıyla sonuçlanmasına neden oldu .

Telaffuz farklılıkları bazen “kuş” kelimesinde olduğu gibi sözcük değişikliklerine yol açar. Gallo, bu belirgin olduğu oazé, oazéo, oézë, ouézéo bile ya ouéziao küçük alan kuzey batısındaki dışında Rennes a, [ g ] edilmektedir : başında eklendi gaziao . Bu ekleme muhtemelen kesintileri önlemeye ve telaffuzu kolaylaştırmaya hizmet eder ve Keltçe [ w ] 'nin Latin dilleri tarafından [ g ] 'ye dönüşümünü hatırlatır (örneğin waspa "atık" atık verdi ). Son olarak, Vannes civarında , "kuş", Latince pipione'den gelen ve Fransız güvercinine eşdeğer olan bir kelime olan pichon olarak adlandırılır .

Tarih

Kelt, Latin ve Germen kökleri

Keltler geldi Orta Avrupa yerleşti, Armorica ve diğer alanlarda, genellikle yakın Avrupa sahil (bulundu kalıntıları Roquepertuse , Entremont , Enserune için ...) VIII inci  yüzyıldan  MÖ. AD . Çeşitli halkları gibi oluşturulmuştur Riedones ve Namnetes . Galya dilinin çeşitli türlerini konuşurlar ve Britanya Adaları ile önemli ekonomik bağları vardır . MÖ 56'da Julius Caesar tarafından Armorica'nın fethi . AD, nüfusun belirli bir Romalılaşmasına yol açar, ancak yalnızca üst sosyal tabakalar Latin kültürünü gerçekten benimser. Galya hala bölgede konuşulan VI inci  yüzyıl , özellikle seyrek nüfuslu kırsal alanlarda. Dolayısıyla, Britto-Romalılar geldi, Büyük Britanya , Armorica göç aynı zamanda onlar Hristiyanları ve Roma vatandaşları olmasına rağmen onlar, onların dil ve onların Kelt kültürünün bir parçası muhafaza bir insan var buldum. Bretonların entegrasyonu bu nedenle kolaydır. İlk küçük krallıklar Breton gibi Cornwall ve Dumnonia , doğan V inci  asır .

Batı Armorica'nın kırsal kesiminden farklı olarak, Nantes ve Rennes şehirleri gerçek Roma kültür merkezleridir. Aşağıdaki istilası ait V inci  asır ve VI inci  yüzyıl, bu iki şehirleri ve bölgeleri doğusunda Vilaine hakimiyeti altında düşüş Frenk . Franklar ayrıca, örneğin Vannes ve Saint-Brieuc civarında Gallo-Roma yerleşim adalarının da bulunduğu Kelt bölgesine yerleştiler . Bu nedenle , Merovenj döneminde Armorica'nın nüfusu, Büyük Britanya'dan Bretonların Galya kabilelerine, Latinize kasabalara ve Germen kabilelerine asimile olmasıyla çeşitlilik göstermektedir . Son olarak, Brittany'nin krallıklar ve Frank Krallığı hareket ve zor arasındaki sınır Franks ve İngiliz arasında savaş arasında ortak olan oldukları için, bir tanımlamak VI th  yüzyıl ve IX inci  yüzyıl . Önce X inci  yüzyılda , Breton için nüfusun en azından bir bölümü tarafından konuşulmaktadır Pornic ve Roz-sur-Couesnon . Ötesinde, Frank kralları tarafından kurulan ve 867'de Compiègne Antlaşması'nı takiben Avranchin ve Cotentin'i içine alan doğuya doğru hareket eden Romantik dilde Marche de Bretagne var. Her şeye rağmen, çoğu yerbilimciye göre, Breton yer adları Couesnon'un batısında durur. Bu, Bretonca'nın bu nehrin doğusunda, hiçbir iz bulunmayan bir Breton geçmişinden konuşulabileceğini şüpheli kılıyor.

Gallo'nun ortaya çıkışı

Üst Brittany Latinized nüfus konuşur popüler Latin ait Galya , özellikle kelime ve telaffuz, geçirmiş Galya etkileri olan bir dil. Palatalization örneğin dan [ʃ] içine [k], cantare için çalgıdan ve spirantization [v], olduğu gibi içine [b] faba döndü fasulye bu döneme, muhtemelen tarih. Latince varyasyonlar ve nötr cinsiyet ederken, Gallo-Roma dönemine ait kaybolmaya başlaması eşyalar kullanılmaya başlanacak. Franks yeni bir dil, tanıtılan Frenk , ama onlar Gallo-Roman gerektirmeyen ve Latin erken dek uygulanan kalır IX inci  yüzyılın . Üç yüz yıl boyunca, Fransa'nın kuzeyi bu nedenle bir Latin/Frank iki dillilik dönemi yaşadı . Bu dönemde, Franklar yavaş yavaş yazılı ve dini bir dil olan Latince'yi benimsediler. Kendilerinden önceki Galyalılar gibi onlar da dilin gelişimini etkiliyor, ona Cermen kelimeleri getiriyor ve telaffuzu değiştiriyor. Vikingler Britanya'yı istila X inci  yüzyılın ayrıca bazı kelime sağlamak Norse çağdaş Gallo bulurlar. Gerçekte, eski İskandinav dilinden gelen bu kelimeler, daha da önemli olan bir dil olan Norman'da da bulunur . Standart Fransızca'ya gelince, Norman'dan ödünç alınması daha olasıdır, çünkü hepsi bu dilde ortaktır, ancak bunun tersi doğru değildir. Biz örnek için dikkat bouette veya kutu , "balıkçılık için yem" Normandy da olağan formları, ancak en yaygın şeklidir Baite , eski İskandinav gelen bir terim Beita "mera, balıkçılık için yem"; ısıran veya abiter "dokunma"; bruman “yeni evli”; falle "bir kuş mahsulü"; genotte "yer fıstığı, yer fıstığı", ha "köpek balığı, köpek balığı, milandre"; bal "kumlu zemin, kumul"; "ıslak" mukus . İstisnalar, Loire Vadisi'nde navigasyon ve eski denizcilik teknikleri için kullanılan birkaç terimdir, teknikle birlikte kelimeyi ödünç aldık. Bunlar eski İskandinav'dan doğrudan ödünç almalar. Bu, gueurde "yelkenin bir kısmını kaldırmak için kullanılan ip", guiroie " rüzgar gülü " vb. hakkındadır.

Dil d'yağı görünür XI inci  yüzyıl . O zamanlar, bölgesel lehçeler arasındaki farklar muhtemelen bugün olduğundan daha az önemliydi. Lehçeler arasında kelime hazinesi ödünç almak sıktır ve bölgesel çeşitlerin çok fazla yazılı kaydı yoktur, çünkü yazıcılar Fransa'nın tüm kuzey yarısında ortak olan bir tür diyalektik edebi dil kullanırlar. Fransız mahkemesi ve kitaplar gelen büyük ölçüde bölgesel lehçeleri ayırt başlar XIII inci  yüzyılda . Bu lehçeler de bağımsız fonetik değişikliklere uğrarlar ve birbirlerinden gittikçe uzaklaşırlar.

Dan Gallo tarihten ilk yazılı kanıt XII inci  yüzyılda . Roman d'Aiquin sadece, Breton jest şarkı gibi çağdaş Gallo, birkaç terim özgü içeren s'aroter “başlangıç” ve lours “kendi” için. Livre des manieres d ' Fougères de Étienne da Gallo birçok karakteristik özellik içerir. Bu gibi anlamlara gelir enveier ( "gönderme"), il deit ( "diye gerekir") veya chasteaus ( "kale"; çağdaş Gallo içinde: chatiaos ).

Bir metin St. Denis Chronicles yazdığı XIII inci  yüzyıl bahseder "Bretonlar Breton." Breton dilini konuşmayan Bretonların varlığını varsayan ilk metindir. "Gallo" terimi ilk kez 1358'de Duke Jean IV'ün saymanı Georges Gicquel'e yönelik bir eyleminde kullanılmıştır : "nostre general receptveur en Bretaigne gallou, salut. " Adı" Brittany Gallo "veya adaşı"  Yukarı Brittany  "daha sonra ortaçağ metinlerinde düzenli olarak buluşuyor.

Breton geri çekilme

Kadar XIX inci  yüzyıl , Gallo yavaşça mevcut dil sınırına kadar, Breton dili zemin kazanıyor. Breton hükümdarlığı altında, en büyük genişleme gösterdi Nominoë de IX inci  yüzyılın . Bu birleşik Brittany, daha sonra küçük krallıklardan oluşuyordu ve topraklarını Nantes ve Rennes'in Frank piskoposluklarına kadar genişletti. Bu Romantik bölgeler daha sonra Breton nüfuslarını memnuniyetle karşıladı, ancak Romance dili her zaman galip geldi. Breton yine kaçtı bir çizginin arkasında çoğunluğunda kalmıştır Saint-Malo için Saint-Nazaire . Gallo yavaş yavaş Breton'da zemin kazandı ve 1500'de Saint-Brieuc'u her zaman Saint-Nazaire ile birleştiren bir çizgiye ulaştı . 1119'da ölen IV. Alain , son Breton düküydü ve haleflerinin hepsi Romanca konuşuyordu. O andan itibaren Breton, petrol dilinin ve sosyal ve ticari ilişkilerin prestiji nedeniyle batıya doğru çekilmeye başladı. Ancak, Breton geri yavaş ve karışık alanları Breton / langue d'petrol birinciye kuzey kıyısında, ortaya Dinan XII inci  yüzyıl sonra, Saint-Brieuc içinde XVI inci  yüzyıl . Güneyde etrafında Guérande ve Vilaine , Breton düşüş önce işaretli değildi XIX inci  yüzyıl . Karma alanlarda, Breton'dan gallo'ya borçlanma, başka yerlerde olduğundan daha fazlaydı.

Gallo düşüşü

Standart Fransız sırasında gelişir, Rönesans , başlangıçta olduğu sosyolekt sadece belirli sosyal sınıflar tarafından kullanılır, demek ki,. Villers-Cotterets yönetmelik 1539 yılında yürürlüğe giren, resmi belgeler Fransız zorunlu yararlanır ve özellikle eğitimdir bundan yayılır bu dil, XVII inci  yüzyılın Latince kullanımı üniversitede düşer. 1793'te Devrim sırasında Fransızca, halk eğitimi tarafından kullanılan tek dil oldu. Ertesi yıl bir genelge, “bir ve bölünmez bir cumhuriyette dil tek olmalıdır. Lehçelerin çeşitliliği federalizmdir; tamamen kırılması gerekir. " Hükümdarlığı itibaren Louis-Philippe ben st , eğitim daha erişilebilir hale gelir ve Jules Ferry , Bu nedenle ücretsiz eğitim, laik ve 1882 yılında zorunlu kılan Okuldaki bütün Fransız ve Fransızca böylece öğrenirler.

XIX inci  yüzyılın bölgesel dillerin kaybolması lehine derin sosyal değişikliklere işaretlenir. Askere Devrim sırasında tanıtılan, yollar ve demiryolları arttırmaktadır insanlar ve yerel göç ve sanayileşme şehirlerin hareketliliği bina, iletişim kurmak için Fransızca kullanmalıdır farklı bölgelerinden karıştırmak erkekleri popülasyonların bir karıştırma yol yaptı. Sanayi patlaması aynı zamanda bölgesel lehçeleri karalayan yeni bir burjuvazi doğurdu ve basının büyümesi Fransız dilinin yayılmasına yardımcı oldu. Gazeteler tarafından başlatılmış Bu yayılma, içinde devam edilir XX E  yüzyıl sonra radyo televizyon tarafından. In Üst Brittany Fransa'nın geri kalanında olduğu gibi, iki dillilik , bölgesel dilin sık terk önce jeneralize hale geldi.

Gallo kullanımı, kırsal alanlardaki resmi olmayan durumlarla sınırlı kalmıştır. Tarım topluluğu 1950'lere kadar Yukarı Brittany'de baskın iken, daha sonra keskin bir şekilde azaldı ve Gallo konuşma fırsatlarını daha nadir hale getirdi. Konuşmacı sayısındaki düşüş, nesiller arası aktarımın olmamasıyla daha da arttı, ebeveynler artık çocuklarına azalan bir çevre ile ilişkili bir dil öğretmek istemiyor ve sosyal ve ekonomik ilerlemede bir fren olarak görülüyor. Devletin Gallo ve diğer bölgesel dillerle ilişkilendirdiği olumsuz imaj daha sonra konuşmacılar tarafından aktarılır.

Gallo azalmasıyla birlikte, savunma hareketleri geç doğmuş XIX inci  yüzyılın altında olduğu gibi yok olma yanında, artık bastırılmış olan, şimdi Fransızca ve bölgesel dil biliyor 1970'lerde tüm Fransız nüfus artmaya önce Üçüncü Cumhuriyeti . Breton Kültür Şartı , Devlet ve Breton yerel yönetimlerin, işaretleri Brittany dillerin algı kayda değer bir değişiklik tarafından 1977 yılında imzalandı. Şart, örneğin, “Breton dili ve Gallo dili ve bunların özel kültürleri için eğitim ve radyo ve televizyon da dahil olmak üzere gelişimleri için gerekli araçları sağlamanın” gerekli olduğunu şart koşar . » 1980'lerin başından beri, Gallo öğretimi bu nedenle birkaç yapıda sunulmaktadır. Yine de Unesco tarafından ciddi şekilde tehlike altındaki diller arasında sınıflandırılıyor .

toplumdilbilim

Dil veya lehçe

1878'de Paul Sébillot şunları yazdı: “Gallot veya Fransız ülkesinde konuşulan dil, komşu ülkelerin lehçeleriyle, özellikle Angevin, Touraine ve Aşağı Normandiya ile yakınlığı olan bir Fransızca lehçesidir: çok sayıda eski kelime içerir. , Breton'dan çok az sayıda kelime ödünç alındı ​​ve çok sayıda yerel ifade dışında, ancak çok Fransızca dönüşlerle anlaşılması çok kolay ”.

Ancak Gallo, özellikle belirli bir fonoloji ve kelime bilgisi nedeniyle, Fransızca konuşan biri için mutlaka anlaşılabilir değildir . Farklı dilleri konuşan iki kişi arasındaki karşılıklı anlayış, iyi niyetleri ve dilbilim veya genel kültür bilgisi gibi kişisel başarıları tarafından da güçlü bir şekilde koşullandırılır . Çağdaş bir dilbilimci olan Bernard Cerquiglini , Paul Sébillot'unkine zıt bir vizyona sahiptir . Ona göre Gallo, Oil'in diğer dilleri gibi, Fransızca'nın bir lehçesi olarak kabul edilemez çünkü ikisi arasındaki farklar çok fazladır. Yine de ona göre, Gallo'nun Fransızca'nın bölgesel bir çarpıtması değil, doğrudan popüler Latince'den gelmesi , onun bir lehçe olarak nitelendirilmesini de engelliyor.

Dahası, dil ve lehçelerin çalışma beri gelişmiştir XIX inci  yüzyılda ve daha evrensel bir dilin bir lehçesini ayrımında kullanılan kriterler var kabul edilir.

Çağdaş teorilere göre, Gallo'nun büyük bir kültürel prestije veya resmi bir dil statüsüne sahip olmadığı düşünülürse bir dil olamaz . Breton veya Bask'ın olabileceği gibi, önemli bir uyum ve kimlik faktörü de değildir . Öte yandan, Gallo bir dil olarak kabul edilebilir, çünkü bunlar henüz geliştirme aşamasında olmasına rağmen, bazı standardizasyonları, yazı sistemleri ve literatürü vardır. Son olarak, konuşulan bir dile verilen dilin veya lehçenin statüsü , genellikle, gerçekten dilsel olanlardan çok siyasi nedenlerden kaynaklanmaktadır.

Durum ve tanınma

Uluslararası olarak, gallo'nun bir ISO 639 kodu yoktur . Ulusal düzeyde resmi bir niteliği yoktur, Fransa'nın tek resmi dili Fransızcadır. Bölge dilleri başlangıçta tek ve bölünmez bir cumhuriyetin düşmanı olarak görülürken, devlet bu dilleri dikkate alma sürecine girdi. Ancak bölgesel dillerin tanınmasını teşvik edecek proaktif bir dil politikasını değil, daha çok hayırsever tavizleri tercih etti.

Değiştirilmesi yana Anayasa'da içinde 2008 , Gallo beri Fransa'nın miras ait olarak tanınan makale 75-1 öngörmektedir "Fransa mirası aittir bölgesel diller" . Ayrıca Gallo, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından “bölgesel dil” olarak tanınan , diğerleri okulda öğretilmeyen tek Oil dilidir .

Brittany'de gallo'nun halk tarafından tanınması nispeten yenidir. 17 Aralık 2004'te, Brittany bölgesel konseyi oybirliğiyle Bretonca ve Gallo'yu “Fransız dilinin yanı sıra Brittany dilleri” olarak resmen tanıdı. Ille-et-Vilaine genel meclisi ayrıca kamuya Gallo destekler. Öte yandan, Loire-Atlantique ve Pays de la Loire'da gallo konusunda resmi bir pozisyon yoktur.

Standardizasyon

Gallo'nun yerel yetkililer tarafından tanınması ve okulda öğretilmesi standardizasyon sorununu gündeme getirdi. Bu konu, genellikle bir hükümet tarafından düzenlenmeyen dillerde olduğu gibi, rızaya dayalı bir yanıt vermeyen önemli bir ideolojik tartışmayı kışkırtır. Fransa'nın Oksitanca gibi diğer dillerinde de benzer bir tartışma yaşanıyor.

Standardizasyonun destekçileri, onu Gallo'ya prestij vermenin yanı sıra onun öğretimini ve gallésantlar arasında karşılıklı anlayışı kolaylaştırmanın bir yolunu görüyorlar. Rakipleri ise, bir standardın geliştirilmesinin galloyu fakirleştireceğini ve diğerleri arasından bir çeşit seçiminin keyfi olacağını düşünüyorlar. Ayrıca, standardizasyon, azınlık dillerinin geliştirilmesinde zorunlu bir adım değildir. Bu nedenle , CAPES'te ve diğer üniversite derecelerinde sunulan Korsikalı , güçlü bir kimlikle birleştirilen birçok lehçeden oluşan, evrensel standardı olmayan polinom bir dildir . Korsika örneğinde, bir standardın olmaması, onun öğretimi veya bir yazı sisteminin gelişimi için bir engel değildi. Son olarak, medya görünürlüğü düşük olan ve yönetim ve devlet organları tarafından kullanılması öngörülmeyen bir dil için olası bir standardizasyon mutlaka gerekli değildir. Yine de, gallo gelecekte medyada önemli bir yer edinirse soru daha önemli hale gelebilir.

Gallo'nun standardizasyonu sorunu, öğretmenler tarafından az çok anlaşılmamıştır. Bunlar, kendilerine öğrendikleri çeşitliliği verir ve çoğu, bölgesel farklılıkları aşan bir standart yaratılmasını istemez. Öte yandan, orta ve yüksek seviyelerdeki Gallo öğretim programları, öğrencilere küresel bir Gallo vizyonu veren ve öğrenmedikleri çeşitleri anlamalarını teşvik eden diyalektolojik bir yaklaşım içerir. Yazı sistemlerinin oluşturulması bazen Gallo'nun bir standardizasyonu olarak görülür, ancak bu dilin grameri, telaffuzu veya kelime dağarcığıyla değil, yalnızca dilin yazılışıyla ilgilidir. Ayrıca bu sistemler, ya bu çeşitlere göre esnek bir yazım sunarak ya da okuma sırasında telaffuz farklılıklarını dışlamayan sabit bir yazım oluşturarak bölgesel çeşitlerin kullanımını güçlendirir.

Bretonca ve Fransızca ile ilişkiler

Bretanya , Gallo olarak, düşüyor. Bununla birlikte, önemli bir kimlik işlevinin yanı sıra tartışılmaz bir dil statüsüne de sahiptir. Eski bir savunma geleneğinden yararlanır ve artık güçlü olumsuz düşüncelere tabi değildir. Aksine, Breton kültürünün benzersizliğini onaylarken, Gallo Fransızca ile ilişkilendirilir, dolayısıyla dışarıdadır. Gallo, Kelt olmayan bir unsur ve prestijsiz bir dil olarak, Breton dilinden daha aşağı olarak görülebilir. Bu nedenle, Loire-Atlantique'de , bölümün Bretonca kimliğini savunan hareketler , çok daha büyük bir coğrafi tutuşa sahip olan ve aynı zamanda bir bağlantı olan Gallo'dan çok , geleneksel olarak Guérande çevresindeki küçük bir bölgede konuşulan Breton diline dayanmaktadır. tarihi Brittany bölümleri arasında .

Kurumsal düzeyde, iki dil arasında devam eden muamele farkı, Breton'un her zaman daha fazla öğretim ve tanıtım aracına sahip olduğu Gallo'nun azaltılmasını da vurgulamaktadır. “Bir halk = bir dil” teorisine göre, Breton , Brittany'nin ulusal dili olacaktı, dolayısıyla Gallo'nun içinde yeri olmayacaktı. Gallo'ya Breton kültüründe Breton'unkine eşit bir yer vermek, aynı zamanda bu kültürün Romanesk karakterini vurgulamak ve Fransızca'nın da Brittany'nin bir dili olarak kabul edilmesi durumunda onu iki kutuplu, hatta üç kutuplu hale getirmek anlamına gelir.

Breton'un tanıtımı Gallo'nun reddedilmesine yol açarken, Fransızlar daha çok indirimini koruyor. Aslında, Fransız dili 1960'lardan beri Yukarı Brittany'de çok iyi bir şekilde yerleşmiştir ve Gallo esas olarak pratik yapmanın giderek zorlaşması nedeniyle ortadan kalkmaktadır. Artık günlük yaşam için gerekli değildir ve birçok konuşmacı için yalnızca belirli durumlarda kullanılan yerel bir konuşmadır . Gallo ayrıca aşağılayıcı bir görüntüye bağlı kalır ve kaba ve geri bir dil olarak görünürken, Fransızca'nın sürekli bir çağrışımı vardır. Yazmak aynı zamanda Gallo'nun Fransızca'ya kıyasla bir zayıflığıdır. Gerçekten de, sistemler var olmasına rağmen, gallésants tarafından çok az bilinirler ve Gallo, kolektif bilinçte sözlü bir dil olarak kalır. Ayrıca, gallésant'lar önceden öğrenmeden Gallo'yu her zaman okuyup yazamazlar.

Yoğun ve kalıcı yakınlık ilişkileri nedeniyle Gallo, Fransızlardan da derinden etkilendi. Bu nedenle, çok sayıda gallésant, bir dilden diğerine geçtiğinin farkında olmadan aynı konuşmada Gallo ve Fransızca'daki tümceleri ve kelimeleri değiştirir. Öte yandan, Haute-Bretagne'ın gallésant olmayanları, Gallos terimlerini bilmeden kullanabilirler. Gallo'nun bu "kreolleşmesi", iki dil arasındaki yakınlığı vurguladı ve bu nedenle Gallo'nun dilsel özerkliğini zayıflattı. Aynı zamanda, konuşmacıların dilsel farkındalığının bozulmasını da arttırdı. Gallo'nun yoksullaştırılması, özellikle hikaye anlatıcıları arasında, gallésant olmayanlar da dahil olmak üzere daha geniş bir kitleye ulaşmak için gönüllü olabilir.

konuşmacı sayısı

Cesurların sayısını bilmek zordur çünkü anketlerde sorgulanan kişiler onların becerilerini yanlış değerlendirebilir. Ayrıca, Gallo'nun kurbanı olduğu sosyal damgalama, özellikle en gençleri arasında muhtemelen yanlış veya değersiz ifadelere yol açmaktadır. Son olarak, birçok kişi Gallo'yu çok sayıda Fransızca kelime ve kelime öbeği kullanarak konuşur ve bu nedenle konuşmacı olarak sayılamaz.

1999 nüfus sayımı sırasında, tarihi Brittany'nin 49.626 sakini, akrabalarla konuşulan diller hakkında bir soru içeren “Aile tarihi çalışması” anketine yanıt verdi. Brittany bölgesinde 28.300 kişi (veya nüfusun %1.3'ü, Bretonnanlar %12'sini temsil ediyor) dahil olmak üzere 29.060 kişinin gallo kullandığını bildiriyor . Genel nüfusa tahminden sonra, gallésantların sayısı nihayet tarihi Brittany'de 40.710 kişi veya nüfusunun %1'i olarak tahmin edildi. Gallo böylece Fransızca , Bretonca (%11,3) ve İngilizce'nin (%4,3 ) arkasında dördüncü sırada yer aldı .

Gallo, 1999 nüfus sayımına göre nüfusun %2.5'inin uyguladığı Ille-et-Vilaine'de , daha sonra Côtes-d'Armor'da (%1.8), Morbihan'da (%1.6) ve Loire-Atlantique'de (%1.5 ) daha canlıdır. %). Ayrıca, nüfus sayımına göre, Ille-et-Vilaine, Gallés'lerin Bretonnant'lardan daha fazla olduğu tek departman. 2008 yılında Rennes Üniversitesi 2'deki Credilif laboratuvarı için yapılan bir ankette 200.000 konuşmacı rapor edilmiştir. Bu araştırmaya göre, Gallo'yu anlayabilen insanları hesaba katarsak, bu rakam iki katına çıkacak.

2004 ve 2005 yıllarında Haute-Bretagne'nin tüm bölümlerinde yapılan bir araştırma , gallésants ebeveynlerinin yalnızca %5'inin çocuklarına gallo bulaştırdığını gösterdi. Ayrıca, büyükanne ve büyükbabadan torunlara bulaşmanın daha fazla olduğu görülmektedir. 2004-2005 araştırması sonunda gallésantların büyük çoğunluğunun çiftçi olduğunu ya da çiftçi olduğunu gösterdi. Ankete katılanların sadece %23'ü Gallo yazabileceklerini beyan etmiştir.

Bretagne Culture Diversité derneği 2013 yılında aynı sorular üzerinde düzenli aralıklarla anketler yaparak Breton kamuoyunun barometresini oluşturmaya karar verdi . İlki, 9-17 Aralık 2013 tarihleri ​​arasında tarihi Brittany'nin beş bölümünde 18 yaş ve üstü 1,003 kişiyle telefonla görüşen TMO Régions enstitüsüne emanet edilmiştir . Bu anket, 1999'da gerçekleştirilen INSEE'ye kıyasla sonuçlarında önemli bir farklılığa işaret ediyor. Ankete göre, tarihi Brittany sakinlerinin %5'i Gallo'yu çok iyi veya oldukça iyi konuştuklarını beyan etti (oysa 1999'da INSEE Gallo konuşmacılarının oranını dört bölümde Brittany nüfusunun% 1.3'ü olarak tahmin etti).

Ayrıca, tarihi Brittany sakinlerinin %8'i Gallo'yu çok iyi veya oldukça iyi anladıklarını, %8,9'u birkaç kelimeyi konuştuğunu veya anladığını ve %83'ü hiç uygulamadığını söylüyor. Anket ayrıca dilin geleceği ile ilgili eşi görülmemiş bir soru soruyor ve Brittany sakinlerinin %42'si Gallo'nun geleceği hakkında endişeli olduklarını, %18'i kendinden emin ve %28'i buna kayıtsız olduğunu söyleyerek yanıt veriyor. Bu rakamlar Brittany'nin iki dilini birbirine yaklaştırıyor, Bretonca , Brittany sakinlerinin %6'sı ve Gallo'nun %5'i tarafından konuşuluyor ve Brittany sakinlerinin %9'u Bretonca'yı anlıyor, %8'i anlıyor. galo. Öte yandan, Bretonların% 40'ı Breton'a güvendiğinden ve sadece% 19'u buna kayıtsız olduğundan, iki dilin geleceği ile ilgili pozisyonlar çok daha net. Aynı şekilde, bu soru hakkında fikir beyan etmeyenlerin oranı Breton'da (%4) Gallo'dan (%12) daha düşüktür.

Eğitim

Gallo'nun okulda öğretilmesi ilk olarak II . Dünya Savaşı'ndan kısa bir süre önce Brittany Bölgesel Federasyonu'nun (FRB) Gallo şubesi Compagnons de Merlin tarafından önerildi . Gallo'nun okulda öğretilmesi onlar için kültürel bir iddia olmanın yanı sıra, çocukların eğitim düzeyini, özellikle de dil becerilerini geliştirmenin bir yoluydu. Bu talepler ilk kez gallo'nun olası bir standardizasyonu ve bir yazı sisteminin yaratılması sorununu gündeme getirdi. Daha sonra bu fikirler 1970'lere kadar benimsenmedi, 1977'de Breton Kültür Bildirgesi'nin Devlet tarafından imzalanması dilin ilk kez değer görmesini sağladı.

1981-1982 öğretim yılında, Rennes Akademisi Rektörü Paul Rollin, Gallese dili ve kültürü için ikinci dereceden Tarih doçenti Gilles Morin'e emanet edilen bir Chargé de misyon görevi oluşturdu. Ecole Normale de Rennes'de Gallo Pedagojik Danışman olarak görev yapan Ille-et-Vilaine Bölümü Akademik Müfettişliği. Bir CAEI sahibi öğretmen olan Christian Leray , okulların öğrenci-öğretmenleri için orada bir Eğitim Birimi (UF de Gallo) düzenlemek amacıyla Eylül 1982 öğretim yılının başında CPAEN (Normal Okulda Pedagojik Danışman Yardımcısı) olarak atandı. Niteliklerinde, okul öğretmenleri için sürekli eğitim kurslarının organizasyonundan ve iki Kırsal Öncelikli Eğitim Bölgesinde (ZEP de Retiers , ZEP de Tremblay - Antrain ) Gallo öğretiminin organizasyonundan sorumludur .

Gallo, 1984'ten itibaren genel ve teknolojik bakaloryalar için isteğe bağlı bir seçenek olarak sunuldu . 1981'den beri Rennes 2 Üniversitesi'nde isteğe bağlı dersler ve gallo üzerine araştırmalar verilmektedir . 2008'den beri, üniversite, dünyanın dört bir yanına yayılmış bir gallo seçeneği (haftada 3 saat) sunmaktadır. üç yıllık lisans .

Bir Gallese dili ve kültürü eğitimi sunulmaktadır ilkokul içinde Maure-de-Bretagne sektörde yer Ille-et-Vilaine . Bu öğretim yaklaşık 1.300 öğrenciyi ilgilendirmektedir. Dihun derneği de Doğu Morbihan'daki Katolik ilkokullarında benzer bir sistem kurdu . Ortaöğretimde ise gallo dersleri isteğe bağlı olarak sunulmaktadır. Bu seçenek Rennes akademisinin yedi kolejinde ve yedi devlet lisesinde sertifikalı öğretmenler tarafından verilmektedir . Ayrıca, halen Rennes akademisinde, bakaloryada isteğe bağlı bir dil sınavıdır .

2009 eğitim-öğretim yılı başında 1.400 ilkokul öğrencisi, 226 ortaokul öğrencisi ve 233 lise öğrencisi gallo dersi alıyordu. 2011'de, ilkokul öğrencilerini saymazsak, 574'tü, bu 2009'dan daha iyi bir puan. Yine de Gallo, en az öğretilen bölgesel Fransızca dillerinden biri olmaya devam ediyor. Aynı yıl, örneğin , Breton dili 7.324 ortaokul ve lise öğrencisi tarafından , Alsas dili ise 35.855 öğrenci tarafından çalışıldı. Sadece 187 öğrenci ile sadece Mosellan ( Francique Lorraine ) daha az öğretilmektedir.

Yine de Breton Kültür Sözleşmesini imzalamış olan bir bölüm olan Loire-Atlantique'de , Gallo öğretimi hiçbir okulda sunulmamaktadır, bunun başlıca nedeni, okul Rennes Akademisi'nin dışında olması ve oradaki tanıtım hareketi gallo'sunun Brittany bölgesinde olduğundan çok daha düşük olmasıdır. . Gallo lehine aktivizmin coğrafi konumu, genellikle belirli bir bölgedeki okullarda gallo'nun varlığını açıklar.

Kültürel hayat

Edebiyat

İlk yazılı Gallo geri XII inci  yüzyılın: Töre Kitabı ait Fougeres Stephen İngiltere'nin Romance Dili en eski yayındır. Arasında şive şekilleri Roma Aquinas (veya Kral Charlemagne tarafından Bretaigne ait Conqueste ), epik ait XII inci  yüzyılda, Yukarı Brittany petrolün dilinin gelişim gösterirler.

Gallo her şeyden önce önemli bir masal, fabl ve efsaneler bütünü açısından zengin bir sözlü gelenek dilidir. Sözlü gelenek aynı zamanda bilmeceler (veya "tahminler"), atasözleri, şarkılar ve dini inançlarla yüzleşmek için kullanılan hikayeleri de içerir. Gallese efsaneleri genellikle Gargantua , Peri Morgane ve Birou gibi tekrar eden karakterlerle ilgilidir veya başka bir şekilde manzaraların oluşumunu açıklamaya çalışır.

Ağız efsaneler gallèses sonundan toplanmıştır XIX inci  yüzyıl gibi halkbilimcilerin ve antropologlar tarafından Paul Sébillot dan, Matignon , Adolphe Orain ait Bain-de-Bretagne , François Duine Dole ve Amand Dagnet ait Coglais da çalışmış Mayenne . Ancak bu yazarlar çoğu zaman hikayeleri Fransızca olarak kopyalamışlardır. Buna ek olarak, Paul Féval onun roman içinde Gallo bazı diyalogları yazdı Châteaupauvre da Gallo bir oyun üretti 1876. Amand Dagnet yayınlanan La Fille de la Brunelas olarak 1901 yılında, 1920 , Jeanne Malivel , de Loudéac , ayet a'da koyar Seiz Breur'un sanatsal yenilenme hareketinin yaratılmasına ilham veren büyükannesi Les Sept Frères'in Gallo'daki hikayesi . Gelen 1930'larda ve altında İşgal Henri Calindre de Ploërmel takma adıyla Gallo monolog ve esprili oyun yazdı Mystringue .

İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra , Simone Morand ve Albert Poulain tarafından ikinci bir bağış toplama dalgası başlatıldı . Pays de Vilaine'in Breton Kültür Grubu gibi dernekler yayınlayarak ve kurarak Galle kültürünü korumaya ve teşvik etmeye yatırım yapıyorlar . Gelen 1970'lerin , Brittany güçlü bir kültürel canlanma yaşadı ve Gallo masalları ve şarkılar etrafında faaliyetler doğmuştur. Les Amis du Parler Gallo dernek kuruldu 1976 ve Gallo çağdaş yazarlar tarafından metinleri yayınlamaya başladı. Çağdaş Galya Edebiyatı Antolojisi böylece 1982'de gün ışığına çıktı ve Laurent Motrot, Jean-Yves Bauge, Gilles Morin ve Pierre Corbel başta olmak üzere otuz civarında yazarın metinlerini bir araya getirdi. Albert Meslay , 1983 yılında mizahi bir bilim kurgu romanı olan La Cosmochérette'i yayımladı . Gallo'da Şiir, Jacqueline Rebours ve onun nişanlı şiirleri, Christian Leray veya Laurent Motrot tarafından da öykünür, ikincisi Aneit dergisinde şiirler yayınlamıştır . Şarkıları çoğunlukla Gallo olan Ôbrée Alie grubunun şarkıcısı Bèrtran Ôbrée de şiirler yazıyor. “Poéteriy” - Çağdaş Gal şiiri , 1990 yılında Amis du Parler Gallo tarafından yayınlanan ve o zamandan beri Bertègn Galèzz haline gelen bir şiir koleksiyonu .

Yazarlar dergilerde veya gazetelerde yazmaya devam ederse, Gallo baskısının kendisi 1990'larda bir yavaşlama yaşayacak , 2000'lerin başından itibaren kitapların yayınlanmasıyla çok önemli bir şekilde büyümeden önce . ve Fransızca). Gallese bir dil sürümünü relaunches sembolik çalışma ile yazılır Adèle Denys , onun bir yüzüncü "Gallo ülkede aout'fas" Anıları göründü 1999 . Yeni yazarlar böyle kimin dedektif romanı Fabien Lecuyer gibi, ortaya çıkmaktadır Meliy , yayınlanan 2004 , için adapte edilmiş tiyatro şirketi tarafından Tradior olan tarihsel roman ve, Ene oraïje Nair , ayrıca ilk dijital kitap Gallo. In 2007 , Andre Bienvenu çocukluk anılarını yayınladı Les Braises de la vie, üç cilt olarak . Başlıca Gallo editörleri Rue des Scribes sürümleri, Label LN sürümleri ve Les Emouleriy au Sourgarre'dir . Bu canlılığa rağmen, Gallo'da kitapların yayınlanmasına karşı direniş sürüyor; Böylece Serge Richard Ken Tost en dan romanı Tenzor (Gallo çevrildi Le Naez sus le Tenzor ama bir yayıncı bulmadan) ve aynı için de geçerlidir Hayvan Çiftliği tarafından George Orwell ve için Düğmeler Savaşı ile Louis Pergaud .

In 2014 , Breton Yazarlar Derneği Gallese dilinde işleri için bir ödül kurulacağını açıkladı.

Komik Gallo ayrıca beri gelişmekte 1980'lerde . Yorum Le Lian tarafından düzenlenmiş, Bertègn Galèzz Gallo ilk çizgi roman yayınlanan: Les Tois Freres Didier Auffray tarafından La Tourneye du René metinde çizimde Hubert Goger tarafından des gags tr une pla, ve Mimi Buet gelen 1984 . Dan Koleji öğrencileri Plenee-Jugon karikatürist yardımıyla Alain Goutal bir çizgi roman uyarlanmış gelen Albert Poulain en masalı , Les troués consaïls içinde, 1996 . Christophe Houzé , André Gorguès'in 2007 yılında Gallo sınıflarında ortaokul öğrencileri tarafından uyarlanan kısa öyküsüne dayanan Lés Bote'u çiziyor . 2011'den beri Louis-France Baslé, Cancale şehri için bir bilgi sayfası olan Le Plat Gousset'te Piyou le cania cancalais adlı bir şerit yayınladı . Tenten , Asterix ve Jack Palmer'ın albümleri de Gallo'ya çevrildi.

Çocuklara yönelik ilk Gallo metinleri , Bertègn Galèzz'in bir incelemesi olan ve 1985'te Hubert Goger'in çizimleriyle birlikte Mimi Buet tarafından üretilen Le Lian'da yayınlandı . Çocuklara yönelik bir yayın 2000'li yıllardan beri, özellikle Sourgarre'daki Les Emouleriy ortak yayınevi tarafından Miston , Michael Genevée'nin le ptit chutiaù ve Romain Ricaud gibi albümleri ile geliştirilmektedir . Anne-Marie Pelhate'nin ilk Imagier en gallo'su , altı yüzden fazla resimli kelimeyle 2014'te çıktı . Aynı şekilde, La Fontaine'in masalları da Gallo'ya çevrildi.

Müzik

Gallese müziği, Breton veya Fransızca'daki Kelt müziğinden daha az bilinir, ancak kendi başına Breton kültürünün çerçevesinin bir parçasıdır. Yeni nesil sanatçılar bu dili daha modern bir şekilde Breton sahnesinin ön saflarına getiriyor: Bèrtran Ôbrée , Les Vilaïnes Bétes , IMG veya daha geleneksel bir şekilde: Les Mangeouses d'Oreilles , Girault & Guillard . Ve doğal olarak Fransızca şarkı söyleyen ya da Gallo'da Bretonca şarkı söyleyen sanatçılar var: Trouz an Noz ( Tchi queî qui caouse gallo un p'tit ), Tri Yann ( La bonne fam au courti , Pelot d'Hennebont ), Cabestan ( yaşlı adam) yaşlı kadından ) ...

Sinema

Gallo, Breton'dan farklı olarak hala Gallo'da yapılmış veya dublajlı bir filme sahip değil. Ama Dizale stüdyo içinde Quimper ilk dub (başlatılmasını formel Le Gruffalo'yla tarafından Max Lang ve Jakob Schuh ortaklığında) Institut du Galo film çıkacak 2019 .

İlişkisel hareket ve gösteriler

Gallo'nun tanıtımı için ilk dernek 1939 ve 1944 arasında vardı . “Galerne” incelemesini yayınlayan, Brittany Bölgesel Federasyonu'na bağlı Compagnons de Merlin'di . Daha sonra, daha sonra Bertègn Galèzz olan Amis du Parler gallo'nun kurulduğu 1976 yılına kadar birleştirici hareket yoktu . Üyeler içinde bir bölünme 1984'te Aneit derneğinin doğmasına neden oldu. Daha sonra La Bouèze, Université du temps libre de Dinan , Maézoe, Vantyé, l'Epille, Soett, Granjagoul veya Chubri gibi başka dernekler kuruldu.

Bu dernekler temel olarak Gallese bölgesi boyunca veya yerel seviyelerde dil toplama çalışmalarını yürütür. Bazıları bu nedenle Bertègn Galèzz gibi veritabanları kurmuştur. Bazıları toponymide Maézoe ve geleneksel şarkıda Epill gibi uzmanlaşmıştır. La Granjagoul merkezi, Parce , korunması için bir dernek olan somut olmayan kültürel miras bölgesinde sözlü miras toplama faaliyetlerini yürütmektedir Fougères ve desteklerin ve bu mirasın tanıtımını organize eder. Ayrıca, öğrenciler Dihun Breizh'in velileri derneği ile ortaklaşa çocuklar için gallo'da aktiviteler sunmaktadır. İkincisi, eğitim sisteminde Gallo ve Breton'u tanıtmayı amaçlamaktadır.

Her yıl gallo almak yerine bağlı Çeşitli kültürel etkinlikler Üst Brittany gibi Değirmen Goll de Rennes içinde fête tr 2003 yılından beri var olan, La Gallésie Monterfil , içinde Estourniales Liffré La Bogue d'or bir yarışma, hangi hikaye anlatımı ve şarkının Redon , Assembiés içinde gallèses La CHEZE , ya Gallèseries Saint-Malo . Breton ve Gallo Haftası , Brittany Bölgesel Konseyi'nin girişimiyle her yıl Mart / Nisan aylarında gerçekleşir . Faaliyetler yerel düzeyde ülke anlaşmaları ile yürütülmekte ve bu dillerin tanıtılması amaçlanmaktadır. Breton ve Gallo Haftası da Loire-Atlantique'de düzenleniyor , ancak etkinlikler resmi kurumlar tarafından değil, dernekler tarafından organize ediliyor.

medya

Bazı dernekler yayınlamak veya tamamen veya değil Gallo yazılmış yorumlar düzenledim: in Vantyé tarafından düzenlenen "Pihern", yıllık inceleme Guémené-Penfao ve "DRUE", gözden Andon dou Galo içinde Tremorel üzerinde iki sorunu gördü . Yıllar 2000 . Bertègn Galèzz , 1978'den beri yayınlanan ve Gallo'da çok sayıda makalesi bulunan süreli bir dergi olan "Le Liaun" u yayınlamaktadır . Yorum “Nostre lenghe aneit” aynı zamanda Aneit Derneği tarafından Gallo yıllık yayınlanmıştır , Saint-Nazaire'nin den 1984 kadar 1988 . In Aralık 2014 , tamamen, Gallo web haftada “Runje” Fabien Lecuyer tarafından yaratıldı.

Bununla birlikte, Gallo geleneksel bölgesel medyada pek görülmez. Görünürlüğü birkaç makale ve sütuna iniyor. André Le Coq , 1990'lardan beri Merdrignac'ta yayınlanan L'Hebdomadaire d'Armor'da güncel olaylarla ilgili günlükler olan Caoseries a Matao'yu yayınlıyor . Ayrıca Gallo'da Le Courrier Indépendant de Loudéac'da Assis-té, mets du suc! başlıklı haftalık bir köşe yazısı var! , birçok yazar tarafından yazılmıştır. Haberleri üzerine bir Gallo kronik Au cul d'la ton beri Hervé Drouard tarafından yazılmış 2006 haftalık yılında göründüğünü La Mee merkezli Châteaubriant . In 2013 , Daniel Giraudon Pazar baskısında yazdığı köşe yazısında Ouest-France  ; her şeyden önce Le Gallo , Gallo ve Breton'u paralel hale getiren Breizh'e darbeler . Yeni köşesi Le Galo come on l'caoze, gallo merkezli ve aynı zamanda Plum'FM'de yayınlanıyor . Bèrtran Ôbrée , 2010'ların başından bu yana Ille-et-Vilaine Nous VousIlle bölümünün üç aylık sayısında Vincent Chassé tarafından resimlenen metinde Gallo'da bir sütun yazıyor .

Edebiyat dergisi Hopala! Brittany'nin üç dilde eserlerinin yayınlandığını iddia ediyor ve böylece 2001 ve 2003 yıllarında Gallo'da şiirler yayınladı . Aynı şekilde, Alain Kervern dört düzenlenen üç dilde haiku yarışmalar dan 2001 için 2005 yılında Hopala! daha sonra 2011 ve 2013 yıllarında Le Peuple Breton incelemesinde . Gallo'da Régis Auffray, Fabien Lécuyer ve Patrick Deriano tarafından yazılan makaleler Breton dergisi Ya! 2005'ten beri Keit vimp Bev de Laz derneği tarafından yayınlanan , internette de görülebilen.

İnternette, Agence Bretagne Presse sitesi Gallo'da gönderiler ve makaleler yayınlar. 7seizh.info haber sitesi, Gallo'da Fabien Lécuyer'in güncel olaylar, özellikle uluslararası haberler ve spor hakkında makalelerini düzenli olarak yayınlamaktadır.

1996'dan beri , Fred le Disou ve Roger le Contou'nun kronikleri ile France Bleu Armorique'in hava dalgalarında gallo duyabiliyoruz . 2013 yılında duyurulan bir duraklama olmasına rağmen hala yayındalar (2019 yıllarında bir kadın dahil iki yeni konuşmacının devraldığı yer ...). Plum'FM erken oluşturulan bir ilişkisel radyo istasyonudur 2000'li içinde Plumelec içinde ve esaslı Serent beri 2009 . In 2014 , radyo, birkaç programlarla haftada Gallo programların onbir buçuk saat takdim Matão Rollo ve Anne-Marie Pelhate tarafından barındırılan. Plum'FM ayrıca Gallo'da program alışverişinde bulunduğu Pontivy merkezli Radio Bro Gwened ile ortak çalışıyor . Yana Eylül 2013 , anten KMK ait Cotes d'Armor Gallo roman radyo uyarlamasını yayın yapan Paul Féval , Châteaupauvre . Gallo'daki tek seferlik programlar, Radio Rennes ve Loïc Turmel tarafından sunulan Chemins de Terre gibi diğer radyo istasyonları tarafından yayınlanır.

Televizyonda gallo varlığı çok düşük kalıyor. Gallo'da televizyondaki ilk program 24 Kasım 2007'de Côtes-d'Armor Armor TV'nin yerel kanalında yayınlandı  ; Matao Rollo tarafından sunulmaktadır. Fred le Disou ve Roger le Contou, Eylül 2008'den beri sıra dışı bir hava durumu raporu sundukları yerel TV kanalı Rennes'in anteninde de görülüyor .

fonoloji

Ünsüz

Sessizler gallo hemen hemen Fransızca aynıdır. Orada gibi yerel varyantları olan dile getiren bölgesinin [ s ] olarak [ Z ] içinde Retz Pays ve bu [ t ] de [ d ] içinde de la Mée Pays . Ünsüz bazı kombinasyonları, aynı zamanda, seri gibi bazı bölgelerde, karakteristiği olan durak [ c ] ve [  ɟ ] , bir demek olan [ k ] ve [ g ] hafif eşlik [  j ] , ve affricates [ d ʒ ] ve [ t ʃ  ] Yukarı Brittany'nin batı kesiminde . Kelimesinin rahip [ k y ʁ e ] Bu şekilde telaffuz edilir : [ t ʃ y ʁ ə ] ve arı , [ d ʒ e s ] . Başka yerlerde [ c y ʁ ə ] ve [  ɟ ə p ] sesini duyabiliriz . Hangisi [ k ben ] , [ t ʃ i ] veya [ c ben ] olarak telaffuz edilebilir . Bu modifikasyonlar , damak ünsüzlerinin artikülasyon noktasının ilerlemesinden kaynaklanır . Yarı ünsüz [  j ] yaygın olarak kullanılır ıslak özellikle diğer ünsüz, [ f j ] , [ t j ] , [ s j ] ve [ s j ] . Ancak, bu ıslatmalar tüm bölgelerde gerçekleştirilmez ve [  j ] daha sonra sıklıkla [ l ] ile değiştirilir . Yağmur örneğin tarafından tayin edilebilir [ s j e ] veya [ p l e ] .

[ H ] Alman kökenli gelen telaffuz edilecek sona eren XIII inci  yüzyıl . Merdignac ve Plémet çevresinde bulunan küçük bir bölge olan Mené'de çalışmaya devam ediyor .

Sesli harfler

Gallo'nun ünlüleri Latince'den gelir. Bu nedenle, Fransızca'nınkilere yakındırlar, ancak fonetik evrim genellikle iki dilde farklı şekilde meydana gelmiştir. Bu nedenle Gallo, schwa ve diphthongs'un yoğun kullanımı gibi Fransızca tarafından bilinmeyen bazı fenomenlere sahiptir .

Fransızcada olduğu gibi Gallo'da da Latince [ a ] toniği [ e ] veya [ e ː ] olarak değişmiştir . Bu nedenle, adsátis verdi yeterli [ için s e ] . Bununla birlikte, Fransızlar [ e ] ve [ e ː ] ' yi sadece [ e ] ' yi tutmakla karıştırırken , ikisi arasında bir muhalefet gallo tarafından tutuldu. [ E ː ] bir örneğin, bu karşılık Latince [ a ] tonik ardından [ s ] , bir hale gelmiştir [ e ] ya da bir ses bağı , en sık [ e j ] ise, [ E ] değiştirilir schwa ( [ ə ] ) çoğu alanda. [ e ] ve [ e ː ] arasındaki bu karşıtlık , örneğin geçmiş ortaçların cinsiyete ve sayıya göre sözlü olarak ayırt edilmesini sağlar . Fransızca, birlikte chassé , chassée ve Chasses aynı şekilde telaffuz, en çok gallésants ayırt [  ʃ bir s ə ] eril ve [  ʃ bir s e ] Eril ve çoğul. Bu örnekte, [ ə ] Şekil nihai pozisyon ğ , ise [ e ] gösteriler é bir izlemektedir e veya s . Bu kurala göre, yeterli olmuştur asse [ a s ə ] .

Latin fiilleri mastar misin , aynı paterni takip captiáre verdi Chassé [  ʃ bir s ə ] Gallo ve Chasser [  ʃ bir s e ] Fransızca. [ a ] toniğinin bu evrimi bölgelere göre değişir ve istisnalar vardır: Yukarı Brittany'nin merkezinde , schwa gerçekten [ e ]' nin yerini almışsa , bazı çevresel bölgelerde yerini [ ɛ ] veya kuyusu almıştır. [ e ] olarak kalır . Son olarak, kelimeler, bir kural uymayanların gibi patre ve MATRE verdi başına [ p e ʁ ] ve mer [ m, e ʁ ] hemen tüm arasında üst Brittany iken paer [ p ə ʁ ] ve Maer [ m ə ʁ ] kutunun sadece merkez batıda duyulur. [ l ] önündeki serbest [ a ] toniği de [ e ] / [ e ː ] düzenini takip etmez ve bölgeye bağlı olarak çok farklı şekilde gelişmiştir. Sále böylece sèl , sel , sé ve hatta seu verdi . Schwa da gerçekleştirmek için kullanılır [ l ] ve [ ʁ ] gibi Syllabics Berton [ b ʁ ˌ t ɔ ] .

Tüm petrol dilleri gibi, Gallo tabi tutuldu Bartsch yasası serbest Buna göre, [ a ] bir temas üzerine tonik öncül damak ünsüz bir hale gelir , yani olduğu gibi, Capra hangi oldu chieuvr . Gallo'da , Fransızca'da olduğu gibi, yod , Rönesans'ta keçi ve cheuv vererek ortadan kayboldu ve şimdi sadece Côtes- d'Armor'da bulunuyor . Doğu Brittany'de, yod'un ortadan kalkması Fransızca'dan daha güçlüydü ve bazı konuşmacılar chien yerine chen (Latince cáne'den ) diyor .

[ E ] açık Latince tonik da gelişti yani Gallo ve Fransızca Heri örnek lider dün . Gallo'da yod'dan sonra gelen sesli harf bölgeye göre değişir. Çoğunda üst Brittany bir olduğunu schwa , ve başka bir yerde, bir olduğunu [ ɛ ] ya da [ E ] (Coğrafi dağılım aynıdır [ e ] / [ e ː ] ). [ O ] Açık Latin tonik oldu ab ve Fransızca ve Gallo tek sesli olan XII inci  yüzyılda olma, [ œ ] , Fransız [ ə ] Gallo. Cór böylece yürek verdi . Latince sert toniğin evrimi çok daha çeşitlidir ve orijinal diphthong ei'nin yerini kelimelere ve bölgelere göre değişen çok sayıda ses birimi almıştır. Birden çok telaffuz moi Latin gelen Süresi : bu çeşitlilik göstermektedir [ m , bir j ] , [ m, bir ] , [ m, e ] , [ m ɛ ] , vs. [ o ] / [ u ] firmasının serbest toniğinin Latince telaffuzu Gallo'da diğer Petrol dillerinden daha gerçektir . Gùla böylece gulyabani gallo olarak, ancak ağız Fransızca olarak verdi. Bununla birlikte, bazı terimler komşu Petrol dillerinden etkilenir ve astour (Latince hóra'dan "şimdi" ) doğu Yukarı Brittany'de yerini asteur'a bırakır . Loire-Atlantique'in güneyinde , Poitevin ile temas halinde , [ ɔ ] genelleştirilir ve her yerde ve her yerde guernouille yerine guernol ve parto duyarız .

Diftonglar

Gallo , Latince ve diğer Petrol dillerinde olduğu gibi diphthongs'u ve İspanyolca ve Portekizce gibi Romantik dilleri kullanır . Fransız Öte yandan onun diphthongs kaybetti XVI inci  yüzyıla en azından. Gallo diphthongs genel kullanımı yarı vowels [ a ] ve [  j ] , daha nadir [ ɥ ]  : [ a bir ] , [ a ə ] , [ a i ] , [ a a ] , [  j a ] , [  J u ] , [ a j ] , [ e j ] , [ ɛ̃ ben ] , [ ɥ ben ] , [ ɥ ɛ̃ ] , [ ɥ ə ] , vb. Üç sesli hece [  j bir ağırlık ] de kullanılır.

Diftong [ a a ] , yaygın olarak kullanılan, genellikle var olan bir ünsüz kaybolmasından kaynaklanan Latince . Örnek için fagu ( "  kayın  ") olmuştur FAU ve aradan [ f bir u ] bir diphthong dönüşmüştür: [ f bir ağırlık ] . Gibi bazı kelimeler için Talpa , [ l ] içine seslendirilmekte edildi [ u ] ve [ a L ] ve Böylelikle, [ a w ]  : [ t bir ağırlık p ] Fransız ise, [ a l ] birleştirilecek [ o ]  : boz [ t o s ] . Kuzeyinde ise üst Brittany , diphthongs ifade etmek için kullanılan çoğul  un marte: [ m, bir ʁ t ə ] des martiau [ m, bir ʁ t j bir ağırlık ] . Gelen Loire-Atlantique , yalnızca çoğul kullanılır.

Burun diftong [ ɛ ɔ ] , örneğin, duyulabilir olan boyanmaktadır ( [ g ʁ ɛ ɔ ] "büyük") bir yağ batı dillerinin tipiktir ve bulunan Norman içinde, poitevin-Saintongeais ve Angevin bazen hafif farklı şekillerde (in [ a ɔ ] Saintongeais içinde, [ ɛ ɑ ] Norman).

yazı

sorunlu

Henüz oybirliği ile onaylanmış ve bilinen tek bir yazı sistemi yoktur. Gallo ile ilgili temel sorun, bölgeler arasındaki telaffuz farkıdır. Örneğin, demek bana , gallésants, bölgelerine göre derler [ m , bir j ] , [ m, ε j ] , [ m, e j ] , [ m a ] , [ m, ε ] ya da [ m , e ] . Bu nedenle, Fransızca yazı kullanarak aynı kelimeyi birçok şekilde yazarlardı : maï, maye, maille, mèï, mey, meille, ma, mé, mè ... Ancak, geliştirmek için ortak bir sistemin oluşturulması gereklidir. metinlerin anlaşılması ve örneğin sözlükler için telaffuz çeşitlerinin geri yüklenmesi. Önerilen farklı yazı sistemleri iki eğilimde gruplandırılabilir: biri bölgesel çeşitlere saygı göstererek farklı şekillerde telaffuz edilebilen benzersiz bir hecelemeyi tercih ederken, diğeri birçok harf ve harf kombinasyonu sunar. konuşmacı telaffuzuna göre yazabilir.

Gallo yazımını kodlanması ilk çaba Bu gibi belirli karakterleri ekleyerek Fransız yazım tutmak için önerilen 1977'de Gallo hoparlör dernek Dostları tarafından yapıldığının LH belirtmek için ıslatma ve e temsil etmek Schwa . O zamandan beri, ELG, MOGA, ABCD, BAP gibi başka sistemler ortaya çıktı ... Yazım açısından bakıldığında, iki grup karşı çıkıyor: bazı yazı sistemleri, her zaman aynı olmayan sessiz harfler ve kelimelerle karmaşık yazımlar sunar. yazıldığı gibi ses çıkarırken, diğerleri daha fonetiktir ve kelimeleri telaffuz edildikleri gibi yazarlar.

ELG yazım

ELG yazısı ("galo yazmak"ın kısaltması) en eskisidir. 1978'de Alan-Joseph Raude tarafından önerildi ve Fransızca yazımla ilgili herhangi bir referansı reddediyor. Alan Raude, sanki Gallo yazılmaktan hiç vazgeçmemiş gibi, orijinal bir yazı bulmak için ortaçağ Gallo metinlerine güvendi. ELG yazısı, ortaçağ yazımlarını kullanarak, bölgelere göre telaffuz farklılıklarının bugüne göre daha az belirgin olduğu bir zamanda Gallo'nun kökenlerine geri dönmemizi de sağlıyor.

Böylece, anlam kelimeleri parmak , akşam veya bana tüm farklı telaffuz bölgeye bağlı olan, biz yerine bulmak oi bir uzun e ve kısa i gelen Latince . Bu nedenle bu kelimeler ei ile yazılmıştır  : deit, seir, mei , herkes onları alışık olduğu gibi telaffuz edebilir. Benzer şekilde, ruczèu (akış) telaffuz edilir : [ ʁ y s ə w ] doğusunda üst Brittany ve [ ʁ Y Z ə w ] batı ve ae arasında Bertaeyn (Brittany), telaffuz olabilir [ a , e ] , [ bir ɛ ] , [ bir ə ] , vb. Oe, cz, tz harf grupları bu imlânın diğer karakteristik unsurlarıdır.

Dahası, bir uç elde telaffuz edilecek durdurdu XII inci  yüzyıl Gallo, birkaç yüzyıl Fransız öncesi Alan Raude yazma değil önermektedir. Öte yandan, türetmeyi kolaylaştırmak için son sessiz ünsüzler korunur: fauc (yanlış), fauchae (mow). Son e'nin olmaması nedeniyle , telaffuz edilirlerse iki katına çıkmaları gerekir. Böylece, Fransızca'da grand ve grand e , gallo ELG'de graund ve graund d'ye sahibiz .

ELG, gallo'ya farklı bir kişilik kazandıran bir grafik yönüne sahiptir. Öte yandan, öğrenmeden okumak ve yazmak zordur ve gallésanlar bile bunun gallo olduğunu hemen anlamayabilir. Örneğin ELG, Rennes metro istasyonunda iki dilli Fransızca/Gallo tabelaları için kullanılır .

Graphie Aneit

Aneit sistemi 1984 yılında , Friends of the Gallo Talk'un yerini alan Bertègn Galèzz derneği tarafından sunuldu . Bu yazı Yukarı Brittany'de beş yıllık bir araştırmanın sonucudur ve adını Nostre lenghe aneit ("bugünkü dilimiz") başlıklı halka açık tanıtım broşüründen alır . Aynı zamanda "birleşik yazım" olarak da adlandırılır ve ELG'nin etimolojik yaklaşımını benimser . Aneit sistemi bazı noktalarda ELG'den farklıdır: örneğin, belirli özel durumlar ( ıslaklığı belirtmek için ll , vb.) dışında h sessiz ve çift ünsüzlerin kaldırılmasıyla sonuçlanan her harf değerli olmalıdır . Aneit, ELG ile aynı zorluklara sahiptir: deşifre edebilmek ve kendiniz yazabilmek için kelimelerin yazılışını bilmeniz gerekir. Buna ek olarak, Aneit , bir Fransızca klavyeden erişilmesi zor karakterler olan ó, ú ve r harflerini bir tilde ile örtülü olarak kullanır .

Grafik Vantyé

Vantyé yazım 1980'lerin başında aynı adı taşıyan dernek tarafından geliştirilmiştir. Bu yakınlaşma arzusu ile karakterizedir Breton . Bu nedenle ses [k] sadece mektup ile temsil edilmektedir k zararına, q diğer sistemler tarafından kullanılan ve [a] ile temsil edilen bir a , örneğin: ke "bu" ve wézyaw "kuş" için. Sessiz harfler terk edilir ve kullanıcıya belli bir özgürlük bırakılır. Sonuç olarak, Vantyé yazımı, ELG ve Aneit'in aksine, kodlanmış bir yazımdan daha pratik bir araçtır. Bu nedenle, ustalaşmak çok daha kolaydır, ancak bazı sorunlar doğurur : esas olarak Mitau konuşmacıları için tasarlanmıştır , diğer bölgelerde kullanılan tüm fonemlerin yazılmasına izin vermez.

MOGA grafikleri

MOGA yazımı 2007 yılında Bèrtran Ôbrée ve Chubri derneği tarafından sunuldu . ELG ve Aneit'ten farklı olarak kelimelerin etimolojisi ile ilgilenmez, fonetik bir yazıdır. Ayrıca, konuşmacıların Fransızca dil becerilerini kullanır. Bu nedenle, [  ɲ ] sesi Fransızcada olduğu gibi gn ile ifade edilir , ny veya nh ile değil . Benzer bir şekilde, ses bağı [ a w ] ile ifade edilir ao yerine, Au ve au Fransızca yana belirsizlikleri sunan önceki sistemlerin [ a ] ile temsil edilen bir ağırlık . MOGA fonetik bir komut dosyası olduğundan, her harf veya harf grubu benzersiz bir sese karşılık gelir. Bölgesel çeşitler dikkate alınmış ve az sayıda konuşmacı tarafından kullanılsalar bile tüm Gallo ses birimlerini temsil edecek harf grupları oluşturulmuştur. Böylece lh , Côtes-d'Armor'un merkeziyle sınırlı nadir bir ses birimi olan [ ʎ ]'yi ifade eder .

Aynı kelime yerel kullanıma bağlı olarak farklı şekillerde yazılabilir; örneğin , Gallo'da farklı yazımlarda MOGA Renn , Rènn , Rein · n veya Rin · n (en yaygın kullanımların yazımı ve telaffuzu) olan Rennes şehri . en nadir akımlar). Yani bir MOGA betiği değil, MOGA yazımları var.

ABCD yazım

ABCD yazısı (mucitlerinin baş harfleri: Régis Auffray, André Bienvenu, André Le Coq ve Patrice Dréano) Gallo öğretmenleri Derneği ve Rennes Üniversitesi tarafından kullanılmaktadır 2 . 2009 yılında kuruldu ve MOGA'nın ana ilkelerini içeriyor: Fransızca becerilerinin kullanımı ve fonetik yazı. Bununla birlikte, MOGA harf veya harf grubu başına bir ses sunarken, ABCD, kullanıcıların seçim yapmasına izin veren birkaç ses sunar. Bu, bölgesel farklılıkların kapsanmasına izin verir ve ABCD'deki metin tüm cesurlar tarafından aynı şekilde okunmaz. ABCD ayrıca sessiz harfleriyle, örneğin çoğulu işaretleyen s ile Fransız standartlarını çok daha fazla kullanır . Önceden öğrenmeden okumak çok kolaydır.

Yazı sistemlerinin denklikleri

Öte yandan, Moga ve ABCD komut kombinasyonu kullanmak ll biçimde kelimelere palatalized gallésants bazıları tarafından. Böylece bölgeye bağlı olarak [ b j ə ] veya [ b l ə ] olarak telaffuz edilen bllë . ABCD, kullanılan karışımlar, aa , mil ve nn Fransızca olarak telaffuz değildir, ilk harf için kullanılır genizleşmek ve sadece ikinci harf telaffuz edilir: fenme telaffuz edilir : [ f ɑ m ] ve [ f e n m ] ve Janne [  ʒ ɑ̃ n ] olarak telaffuz edilir ve [  ʒ a n ] olarak telaffuz edilmez . Nihai e ve son sessizler genellikle belirgin değildir. MOGA olarak, [ l J ] olduğu yazılı LH ve ñ yerine n ikinci nasalized gerektiğini göstermek için: (il) diñra telaffuz edilir : [ d i n ʁ bir ] Fransız gibi. ELG yazımında, belirli harfler ve harf grupları yalnızca belirli konumlara yerleştirilir, örneğin oey yalnızca bir kelimenin sonunda bulunur. ABCD'de olduğu gibi, son ünsüzler genellikle sessizdir. [ s ] sesi kelimedeki yerine ve etrafındaki harflere göre cz , c , ç veya s şeklinde yazılır . Sonunda, sessiz eşdeğeri tz'dir .

Dilbilgisi

Belirleyiciler, zamirler ve edatlar

Gallo'daki makaleler pratik olarak Fransızcadakiyle aynıdır: le, la, les, eun, eune, des . Parçacıl makale ait de mevcuttur. Nötr zamir ce yok ve o ile değiştirilebilir ECI ve ela .

Cümledeki tamamlayıcı şahıs zamirlerinin sırası Fransızcadan farklı olabilir. Gerçekten de, bir önermede iki tamlayıcı zamir varsa, biri doğrudan nesne, diğeri dolaylı nesne, ikincisi önce yerleştirilir. Böylece, Gallo, söylediğimiz ben verdi “Ben ona verdim” için. Bu kural emir kipinde de geçerlidir: "bana ver" için maï le verin.

İşaret zamirleri gelen Latince ist  : sti-ci, şti-la (eril), ste-ci, ste-la (dişil). Çoğul Fransızcaya benzer: s (t) eus-ci, s (t) eus-là . Göreceli ve soru zamirleri Fransızcadakilere benzer (qui / que); En gallésants kullandıkları için telaffuz açısından farklıdır affricates veya sessiz damak durdurma ünsüz yerine sessiz damaksıl durdurma ünsüz . [ k e ] ve [ k i ] bu nedenle [ c ə ] / [ t ʃ ə ] ve [ c ben ] / [ t ʃ ben ] olur . Ayrıca, canlı ve cansız arasındaki ayrım sistematik değildir: qhi qe tu vis? "kimi gördün?" anlamına da gelebilir. »Bu« ne gördün? "Ancak Batı Yukarı Brittany'de ayrım zorunludur ve qhaï ("ne") cansız bir nesneyi belirtmek için kullanılır.

İyelik fazlalığı ile ortaktır: onun chvaos için yeus ( "ona onun atları"). Edat bir bir mastar önüne yerleştirilen ısrarı aynı etkiyi yaratır ve ayrıca zaman, iki eşzamanlı eylemler hesaba katan bir cümlede kullanılabilir Fransız kullanan ulaç  : il Corr bir veni ( "diye koşarak geliyor"). İşaret zamirleri İyelik değiştirilir: onun hükümsüz kılar için / kim / o / birini , örneğin, onun görülen hangi yollarla isteyene .

Fransızca ile Gallo'da bağlama bağlı olarak çeşitli şekillerde ifade edilir. o veya o edatı , bir şeyi, bir insanı veya bir hayvanı ilişkilendiren bir eylemden bahsetmek için kullanılır: alae ez cloz d'O sen chaen ("köpeğinizle tarlaya gitmek") veya 'a' bağlamında iki insan arasındaki pasif eylem: yestr d'assant d'o qouq'un ("biriyle anlaşmak"). Caunt edatı , iki insan arasındaki bir eylemden bahsetmek için kullanılır: evet, bir caozae caunt sen bonamein (“birinin arkadaşıyla konuşmak”).

Cinsiyet ve sayı

Fransızca'da olduğu gibi, Gallo'da isimler eril veya dişil, tekil veya çoğul olabilir. İsimlerin cinsiyeti genellikle birkaç gibi istisnalar hariç Fransızca aynıdır aj (yaş), koza (kase), Crabb dişildir (yengeç) ve memoèrr ve viperr eril vardır.

Dişinin işareti, kelimelere bağlı olarak çeşitli şekillerde yapılır. : Bazıları için Fransızca olarak, nihai ünsüz sonorous olur petit olur petit , veizein olur veizeinn . Bir burun sesli harfle biten bir deyişle, Fransız olduğu gibi denasalised edilebilir bon / bonne . Bir fiilden türetilen ve -our ile biten ve -ouse , -ouère veya -resse ( eune chauntouère , bir şarkıcı) eki alarak -our ile biten ajanı adlandırır . Son olarak, sessiz olmayan ünsüzlerle, çift veya genişletilmiş ünsüzlerle (-ch, -sch ...) biten kelimeler değişmezdir.

Çoğul da birkaç farklı kurala tabidir. Bir ünsüzle biten kelimeler değişmez kalır, ancak sesli harfle bitenler ikincisini uzatabilir: bir parantez [kʁoʃɛ], parantez [kʁoʃɛː]. Diğer kelimelerin diftongda çoğul hali vardır , örneğin chatiao haline gelen catéo veya pommiés [pɔ̃mje] haline gelen pommië [pɔ̃mjə] gibi vokal fleksiyonda . Ancak, diphthong'daki çoğul, Loire-Atlantique'de mevcut değildir . Mond değişmezdir ve toplu çoğul ifade eder, bu nedenle aşağıdaki fiil çoğul olarak çekilmelidir. Sıfatlar nadiren çoğuldan tekil olanı ayırt eder.

Birleşme

Konjugasyon, konuşulan kelimedeki basit geçmiş zamanın önemi ile karakterize edilir . Bu zaman oldukça karmaşıktır, çünkü fiiller dört gruba ayrılır: çoğu, huchë ("ağlamak") gibi, konjugat in -i  : je huchis , tu huchis , vb. Birinci ve üçüncü çoğul şahıs için varyasyonlar vardır: -imes veya -ites bizim için ve -ites veya -irant onlar için. -eyr içindeki beyr veya cheyr gibi fiiller -ëu ile biter  : je chëus, vous chëutes , vb. Birinci ve üçüncü çoğul şahıs -i grubu için aynı varyasyonlara tabidir . Son olarak, in -u gibi veyr ve in in like veni ve prandr gibi bazı fiiller de vardır . Fiil aveyr bir fiildir -i , ama aynı zamanda grupların uçlarını alabilir -AB ve -u . Olmak fiilinin iki şekli vardır: Kökten bir değişiklik nedeniyle biliniyordum / biliniyordum .

İçinde sonlar -i olarak, ben apërchis , ben ile birleşmiş , ben fixis yerine Fransızların, ben testere , ben geldim , ben bakarken ile Gallo yakın göstermek Latince Latince sonları her -i çünkü:

Mevcut göstergedeki fiillerin sonları basittir çünkü varlık gibi birkaç istisna dışında herkes için aynıdır . Düzenli fiiller tekil kişiler için radikal tutarak ve sonlar ekleyerek konjuge edilir -ons veya -OM bizim için ve -EZ senin için. Üçüncü çoğul şahıs için kullanım değişir: ya kök bitmez ya da -ant veya -aint eklemeniz gerekir .

Kusurlu örneğin gidiş bölgeler arasında büyük ölçüde değişebilir söylenişleri, radikal ve Fransız benzer uçları ile oluşturulmuştur je Manje için je manjay veya je manjéy . : Geçmiş basit olduğu gibi, birinci ve üçüncü şahıs çoğul farklılıklar tabidir -ions , -E veya -iom bizim için -E , -a , -ay ve -yon onlar için. Eski bir şekilde -ao birinci tekil iki kişi için ( je manjao ) tasdik edilmiştir Bourseul da konjüge etmek için kullanılan, koşullu ve -yain atasözlerinde görülebilir birinci şahıs çoğul için.

Geleceğin basit ve koşullu sonları tüm fiiller için aynıdır ve Fransızcadakilere benzer. Mevcut dilek ile oluşturulur -j .

Koşullu tarafından tanıtılan astları kullanılan si Fransızca iken ve hipotez işaretleme gösterge kusurlu ( "Les si n'iment pas les rai") kullanılmalıdır. Gallo'da örneğin şöyle deriz: Biri gelip gitmişse . Gallo'da koşul , for tarafından tanıtılan son astlardaki dilek kipinin yerini alır .

Zorunluluk sonlar ile oluşan mevcut göstergesidir , gibi bazı düzensiz fiiller hariç VNI (gelip): Atai! (gel!), atous! (gel !).

Soru parçacık sayesinde ifade edilir ti fiilden sonra yerleştirilir: j'on ti le dreit d'Alae veir? (“Gidip görme hakkım var mı?”). Dolaylı yoldan, qe konunun önüne geçer: Dan qei qe tu sonj? (" ne hakkında düşünüyorsun ? ").

Karşılıklılığı ("birbirine yardım etme") işaret eden entre öneki Gallo'da gerçek bir biçimbirimdir , bu nedenle çok sayıda fiille serbestçe kullanılabilir: Les chens s' ent ' taint mordus , aralarında "köpeklerin" ısırıldığı anlamına gelir. onları”. Dönüşlü zamirlere eşlik eder ve fiilden bir yardımcı veya tamamlayıcı zamir ile ayrılabilir. Pronominal sesli kişiye ajan veya iç olmadan bir süreç belirtmek için kullanılabilir: i'nin s'prënë araçlar "diye yapayalnız öğrendik".

sözlük

Roma kökenleri

Gallo bir dildir , bu nedenle dilbilgisi gibi sözlüğü de büyük ölçüde popüler Latince'den gelir . Latin sözlük mevcut olabilir Eski Fransızca olarak sıra petrol Diğer dillerde ve kelimeler de ihraç edilmiştir Quebec gibi ferdillouz örneğin kullanılan ( "soğuk") Magdalen Adaları. İçinde Körfez'de Lawrence'ın fotoğrafı .

Latince'den Gallo'dan gelen kelimelerin , kesilmiş bir bitkinin ayağını belirten ve popüler Latince ciccotu'dan ( çapraz başvuru Fransızca "chicot") gelen sicot gibi Fransızcada mutlaka bir karşılığı yoktur . " Sieste " anlamına gelen merienne gibi diğer kelimeler, popüler Latince'den (cf. Fransızca "meridienne") gelir, ancak karşılık gelen Fransızca kelime ("sieste" İspanyolca için geçerli değildir ). Son olarak, Sibilāre'den gelen subller gibi bazı kelimeler klasik Latince'den gelir . Fransız eşdeğer siffler , popüler Latin geliyor sifilāre . Latince caumāre'den gelen chomë fiili , "eksik olmak" orijinal anlamını korumuştur, ancak "yükseltmek", "çekmek" gibi başka anlamları da vardır. Yansıtıcı biçimde, "ayağa kalkmak" anlamına gelen se chomë ve "dik dururken" anlamına gelen chomant ile mevcut ortaç olarak kullanılabilir . İşsiz de "iskelet" anlamına gelir.

Roma kökenli terimlere örnekler:

• anae, anet, anui (bugün, latince: hodie )
• astoure, asteure (şimdi, bu saatte daralması , Latince: hac hōra )
• biqe , biqhe (doe, keçi, Latince: beccus )
• bobia (aptal, aptal, ortaçağ bob onomatopoeia )
• avette (arı, Latince: apis )
• chaer (düşmek, Latince: cadēre )
• cherir (inme, Latince: carus )
• chomë (eğitmek, dik yerleştirmek, yükseltmek, Latince: caumāre )
• cornë (şarkı söylemek, korna )
• crouillë (kilitlemek, somunun türevi )
• ferzé, feza (peçeli baykuş, Latince: praesāga )
• frilouz, ferdillouz (soğuk, Latince: frilosus )
• gulyabani (ağız, ağız, yüz, Latince: gŭla )
• grôlle (kuzgun, Latince: gracŭla )
• guerouë (dondurmak, Latince: gelāre )
• hane (pantolon, giysi, Latince: habitus )
• huchë (bağırmak, Latince: huccāre )
• mézë, demézë, ademézë (bundan böyle Latince: magis , ad ve de önekleri )
• mitan (orta, Latince: medius )
• küçük koyun (koyun Latincesi: Ovis ) ( Loire-Atlantique )
• pearchaine (sonraki, Latince: proximus )
• peirr, pairr (armut, Latince: pira )
• pllée (yağmur, Latince: plŏia )
• qhette (bacak, baldır, Latince: koksa )
• soulai, sourai, soulé (güneş, Galya Latincesi: * solicŭlu )
• terjou, tourjou (her zaman, her şeyin ve günlerin ortaçağ daralması )
• kiracı (her zaman, Latince: tenire ) ( Morbihan )
• havalandırılmış (belki, istekliliğin daralması )

Kelt kökenleri

Gallo , özellikle Galya'dan miras alınan , aynı zamanda Breton'dan miras kalan önemli bir Kelt alt katmanına sahiptir , bu da onu diğer Oil dillerinden ayırt etmeyi mümkün kılar. Bretonca ve Galce arasındaki benzerlikler nedeniyle, Gallo kelimelerinin Kelt etimolojisini belirlemek bazen zordur. Bretonca ödünçlemeler , dil sınırında daha yaygındır . Bu nedenle Yukarı Brittany'nin doğu ucunda kullanılan Kelt kökenli bir terimin Breton'dan ziyade Galya'dan gelmesi daha olasıdır.

Kelimesi pobran ( "sevdiceğim") yalnızca gelen, Atlantik kıyısında etrafında kullanılır Morbihan Körfezi için Retz ülke üzerinden Loire haliç , kelime Berlu ötesine kullanılmaz'( "digitale") n Saint-Brieuc ve Ploërmel ve trinchon ( "kuzukulağı") doğu duymamış Lamballe , Redon ve Blain . Kendi payına, kepek ( "  tahıl kepeği  sonra kullanılmaz"), Fougères , Rennes ve Redon , Bretonca benzer BRENN , ancak Latince iner Brennus belki bir terim Galya geliyor kendisi.

Genel olarak konuşursak, Breton, Gallo'nun Bretonca kelimeleri ithal ettiğinden çok daha fazla Gallo kelimesini ithal etti. Böylece, broche Latince geliyor ( "için örme"), Brocca , verdi brochenn Brötonca ( "örgü iğnesi").

Kelt kökenli terimlere örnekler:

• balayage (süpürge, Galya: * balagiu , * banatlo veya * balayageum )
• beroui (yanmış, Bretonca: berviñ (kaynatmak))
• berlu (dijital, Bretonca: brulu )
• boettë (yemlemek için, Bretonca: boued (yiyecek))
• bourrië (atık, Galya: * borua )
• cante, cantë, catë, masal (ile, Galya: * cata- )
• cariquelle (araba, el arabası, el arabası, Bretonca: karrigell )
• ağlamak (kavşak, Bretonca: kroashent )
• cutë (saklamak için, Galce : * cud- )
• droë ( dares , Galya: * drauca )
• groë (buz, don, Galya: * grava )
• margat (mürekkep balığı, Bretonca: morgat )
• buzağılar (bir sığırın ahırdaki yeri, Galce : * nasca )
• oualë (ağlamak, Bretonca: gouelañ )
• pobran (buttercup, Bretonca: pav-bran )
• pyé ( scion , Galya : * pláxa )
• pyëss (alan: Galya * pĕttia )
• trinchon (kuzukulağı, Bretonca: triñchon )

Germen kökenleri

Germen kökenli sözlük esas olarak Frankların dili olan Francic'ten gelir . Bunlar arasından Brittany doğu kısmını işgal V inci  yüzyılın ve yerel nüfusu asimile.

Germen kökenli terimlere örnekler:

• brou, brao (sarmaşık, francique: * brŭst- )
• fër (saman, francique: * fŏdr ) ( Côtes-d'Armor )
• greyë (kullanmak, donatmak, Norse: * greja )
• jou, şaka, jouk (levrek, francique: jŭk )
• loj, loch (hangar, francique: * laubja )
• ro, rou (osier, francique: raus )

Notlar ve referanslar

Notlar

1. Örneğin bakınız: A'nın yüzüncü yıl hatırası . Denys, Meliy , F. Lécuyer, Les Embers de la vie d'A. Hoş Geldiniz veya Haote-Bertagne koleksiyonu - Parlements e ecrivaijes
2. Örneğin bakınız: Eugène Cogrel & Yann Mikael, Fables de La Fontaine en dire mitaw , edisyonlar de la Découvrance, 2004 - Robert Deguillaume, Fablengallo , baskılar de la Découvrance, 1997
3. Bu ünsüz tüm konuşmacılar tarafından kullanılmaz.
4. Bazen telaffuz edilir [r] .
5. Bu ünsüz tüm konuşmacılar tarafından kullanılmaz.
6. / ɥ / aslında bir ünsüz değildir; bu sesbirim yaklaşıklara aittir (yarı ünlüler veya yarı ünsüzler olarak da adlandırılır).
7. / w / aslında bir ünsüz değildir; bu sesbirim yaklaşıklara aittir (yarı ünlüler veya yarı ünsüzler olarak da adlandırılır).
8. / j / aslında bir ünsüz değildir; bu sesbirim yaklaşıklara aittir (yarı ünlüler veya yarı ünsüzler olarak da adlandırılır).

Referanslar

Bibliyografik kaynaklar  :

• Jean-Paul Chauveau , Gallo'daki Fonetik Evrimler , Paris, Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi , koll.  "Dil bilimleri",1989, 293  s. ( ISBN  2-222-04281-X , bildirim BNF n O  FRBNF35063635 )

1. Chauveau 1989 , s.  6
2. Chauveau 1989 , s.  15
3. Chauveau 1989 , s.  27 ve 29
4. Chauveau 1989 , s.  37
5. Chauveau 1989 , s.  48
6. Chauveau 1989 , s.  40
7. Chauveau 1989 , s.  42
8. Chauveau 1989 , s.  49
9. Chauveau 1989 , s.  61
10. Chauveau 1989 , s.  84
11. Chauveau 1989 , s.  146 & 147
12. Chauveau 1989 , s.  166
13. Chauveau 1989 , s.  285
14. Chauveau 1989 , s.  290

• Christian Leray ve Ernestine Lorand , Kültürlerarası dinamikler ve kendi kendine eğitim: Gallo bölgesinde bir yaşam öyküsü , Paris, L'Harmattan, koll.  "Eğitim meydan okuması",1995, 385  s. ( ISBN  2-7384-3377-4 , ihbar BNF n o  FRBNF35779104 , çevrimiçi okuma )

1. Leray ve Lorand 1995 , s.  57
2. Leray ve Lorand 1995 , s.  37
3. Leray ve Lorand 1995 , s.  344
4. Leray ve Lorand 1995 , s.  75
5. Leray ve Lorand 1995 , s.  82
6. Leray ve Lorand 1995 , s.  58
7. Leray ve Lorand 1995 , s.  59
8. Leray ve Lorand 1995 , s.  86
9. Leray ve Lorand 1995 , s.  88
10. Leray ve Lorand 1995 , s.  85
11. Leray ve Lorand 1995 , s.  73
12. Leray ve Lorand 1995 , s.  70

• "  Gallo, Brittany'nin Romantik dili  " , Ulusal Eğitim Dokümantasyon Merkezi

1. "  Gallo is not Old French  " (Erişim tarihi: 17 Mart 2013 )
2. "  Masallar ve efsaneler  " (erişim tarihi: 17 Mart 2013 )
3. "  Gallo'nun tarihsel izleri  " (erişim tarihi: 17 Mart 2013 )
4. "  The Renewal of the Tale  " (erişim tarihi: 17 Mart 2013 )
5. "  Modern Edebiyat  " (erişim tarihi: 17 Mart 2013 )
6. "  Le gallo, une langue d'oïl  " (Erişim tarihi: 18 Mart 2013 )
7. "  Sözcüksel bireyselleştirme  " (Erişim tarihi: 18 Mart 2013 )
8. "  gallo sunumu  " (erişim tarihi: 18 Mart 2013 )

• Nathalie Trehel-Tas , Parlons gallo: Dil ve kültür , L'Harmattan,2007, 140  s. ( ISBN  978-2-296-03247-7 , bildirim BNF n O  FRBNF41045853 )

1. Trehel-Taş 2007 , s.  21
2. Trehel-Taş 2007 , s.  22
3. Trehel-Taş 2007 , s.  13
4. Trehel-Taş 2007 , s.  94
5. Trehel-Taş 2007 , s.  96
6. Trehel-Taş 2007 , s.  51
7. Trehel-Taş 2007 , s.  47
8. Trehel-Taş 2007 , s.  62
9. Trehel-Taş 2007 , s.  53

• Hervé Abalain , Fransızca ve Fransa'nın tarihi dilleri , Jean-Paul Gisserot,2007, 317  s. ( ISBN  978-2-87747-881-6 , çevrimiçi okuyun )

1. Abalain 2007 , s.  154
2. Abalain 2007 , s.  164
3. Abalain 2007 , s.  156
4. Abalain 2007 , s.  37
5. Abalain 2007 , s.  42
6. Abalain 2007 , s.  166
7. Abalain 2007 , s.  167

• Hervé Abalain , Breton dilinin tarihi , Paris, Jean-Paul Gisserot,2000( 1 st  ed. 1995), 127  , s. ( ISBN  2-87747-523-9 , ihbar BNF n o  FRBNF37109740 , çevrimiçi okuma )

1. Abalain 2000 , s.  31
2. Abalain 2000 , s.  32
3. Abalain 2000 , s.  30
4. Abalain 2000 , s.  22

Diğer kaynaklar  :

1. "  Tüm dillerde Evrensel İnsan Hakları Beyannamesi'nin 1. Maddesi  " , Lexilogos ( 22 Mart 2014'te erişildi ) .
2. "  Academiy du Galo  " ( 4 Ocak 2017'de erişildi )
3. Claude Bourel, Gallo Sözlüğü , Rennes, Rue des Scribes,2004
4. "  Am Faclair Beag  " (Erişim tarihi: 11 Nisan 2014 )  : "  Gall: Yabancı, yabancı, Özellikle İskoçya'nın güneyinde bir yerli altın İskoç Galce konuşamayan.  "
5. "  Gallo  " , Fransız dilinin hazinesi
6. Henriette Walter, Fransızlar buradan, oradan, oradan , Cep kitabı,2000, s.  113
7. André Le Coq & Philippe Blanchet, “  Yukarı Brittany'de bölgesel dil ve kültürün uygulamaları ve temsilleri  ” , La Francophonie'nin Dilsel Çeşitliliği Araştırma Merkezi,2005(erişim tarihi: 17 Mart 2013 )
8. Peter A. Machonis, Dil Tarihi: Latinceden Eski Fransızcaya , University Press of America,1990, 261  s. ( ISBN  978-0-8191-7874-9 , çevrimiçi okuyun ) , s.  149
9. Henriette Walter, Batı'da dillerin serüveni: kökenleri, tarihleri, coğrafyaları , Robert Laffont,2013, 476  s. ( ISBN  978-2-221-12192-4 , çevrimiçi okuyun )
10. Walther Wartburg, Hans-Erich Keller ve Robert Geuljans, Galloroman'ların Bibliyografyası patois sözlükleri: 1550-1967 , Librairie Droz, koll .  "Romanesk ve Fransız yayınları",1969, 376  s. ( ISBN  978-2-600-02807-3 , çevrimiçi okuyun ) , s.  28
11. Carmen Alén Garabato ve Henri Boyer, 21. yüzyılda Fransa'nın dilleri: toplumdilbilimsel canlılık ve kültürel dinamikler: [Paul-Valéry Üniversitesi'nde düzenlenen 8 ve 9 Aralık 2006 tarihli konferanstan bildiriler] , Paris, Harmattan,2007, 304  s. ( ISBN  978-2-296-03767-0 ) , s.  202
12. Marcel Cohen, Saygılarımla , Fransa'nın diline saygılarımla , Société d'Édition d'Enseignement Supérieur,1950
13. Carmen Alén Garabato ve Henri Boyer, 21. yüzyılda Fransa'nın dilleri: toplumdilbilimsel canlılık ve kültürel dinamikler: [Paul-Valéry Üniversitesi'nde düzenlenen 8 ve 9 Aralık 2006 tarihli konferanstan bildiriler] , Paris, Harmattan,2007, 304  s. ( ISBN  978-2-296-03767-0 ) , s.  204-205
14. Gabriel Guillaume ve Jean-Paul Chauveau, Romanesk Brittany, Anjou ve Maine Dilbilimsel ve Etnografik Atlası , CNRS,1975, s.  5
15. Jean-Paul Chauveau, Le gallo: bir sunum , cilt.  2, Kelt Bölümü, Brest Edebiyat Fakültesi, Batı Brittany Üniversitesi,1984, s.  154
16. S. Jouin, “  Gallo bölgesinde topluluk ve çeşitlilik  ” , Cahier des Annales de Normandie,1983, s.  165-182
17. Philippe Blanchet, Yabancı Dil Olarak Fransızca Öğretiminin Karmaşıklığına Giriş , Peeters Publishers,1998, 253  s. ( ISBN  978-90-429-0234-3 , çevrimiçi okuyun )
18. Patrik Deriano , Grammar du gallo , Label LN,2005, 457  s. ( ISBN  978-2-915915-08-2 ) , s.  8
19. René Lepelley , La Normandie dialogale , Presses Universitaires de Caen, s. 67 - 84 - 85.
20. Patrik Deriano , Grammar du gallo , Label LN,2005, 457  s. ( ISBN  978-2-915915-08-2 ) , s.  457
21. "Varyantları" ( İnternet Arşivi versiyonu 28 Eylül 2007 ) , Maezoe
22. Yannick Pelletier, A History of Brittany , Jean-Paul Gisserot,1991, 127  s. ( ISBN  978-2-87747-074-2 , çevrimiçi okuyun ) , s.  14
23. Yannick Pelletier, A History of Brittany , Jean-Paul Gisserot,1991, 127  s. ( ISBN  978-2-87747-074-2 , çevrimiçi okuyun ) , s.  16
24. François de Beaurepaire ( pref.  Yves Nédélec ), La Manche , Paris, A. ve J. Picard belediyelerinin ve eski mahallelerinin adları ,1986, 253  s. ( ISBN  2-7084-0299-4 , OCLC  15314425 ) , s.  43 - 44
25. Peter A. Machonis, Dil Tarihi: Latinceden Eski Fransızcaya , University Press of America,1990, 261  s. ( ISBN  978-0-8191-7874-9 , çevrimiçi okuyun ) , s.  61
26. Peter A. Machonis, Dil Tarihi: Latinceden Eski Fransızcaya , University Press of America,1990, 261  s. ( ISBN  978-0-8191-7874-9 , çevrimiçi okuyun ) , s.  71
27. Peter A. Machonis, Dil Tarihi: Latinceden Eski Fransızcaya , University Press of America,1990, 261  s. ( ISBN  978-0-8191-7874-9 , çevrimiçi okuyun ) , s.  85
29. Gildas D'Hervé, "  Öğretimde Gallo , Gallo'da eğitim  " , Dil kenar boşlukları,kasım 2005
30. "  Brittany Kültürel Bildirgesi  " , Bretonca Dil Ofisi,1970(erişim tarihi: 17 Mart 2013 )
31. “  Dünyada Nesli Tehlike Altında Olan Diller UNESCO Atlası  ” , Unesco (erişim tarihi: 17 Mart 2013 )
32. Paul Sébillot , Bretonca ve Fransızca'nın sınırları ve Breton lehçelerinin sınırları üzerine , cilt.  1, Paris Antropoloji Derneği Bültenleri,1878, s.  241
33. Toni Mollà, Manual de sosyolingüística , Alzira, edicions Bromera, col .  "Graella",2005, 2 nci  baskı. ( 1 st  ed. 2002), 246  , s. ( ISBN  84-7660-733-4 ) , s.  47-50
34. Richard Hudson, Sociolinguistics , Cambridge Textbooks in Linguistics,1996, s.  35
35. Bernard Cerquiglini, "  Fransa'nın Dilleri, Milli Eğitim, Araştırma ve Teknoloji Bakanı ile Kültür ve İletişim Bakanına Rapor  " ,Nisan 1999( 20 Mart 2013'te erişildi )
36. Toni Mollà, Manual de sosyolingüística , Alzira, edicions Bromera, col .  "Graella",2005, 2 nci  baskı. ( 1 st  ed. 2002), 246  , s. ( ISBN  84-7660-733-4 ) , s.  55-56
37. Fransız Dilinin Tarihsel Sözlüğü , Le Robert
38. Louis-Jean Calvet , Dilbilim ve Sömürgecilik: Glottophagy Üzerine Küçük İnceleme , Paris, Éditions Payot,2002( 1 st  ed. 1974), 329  , s. ( ISBN  2-228-89511-3 ) , bölüm.  2 (“Lehçeler ve dil”), s.  59-79
39. "  23 Temmuz 2008 HUKUK Anayasa sayılı 2008-724 kurumlarını modernize V inci  Cumhuriyeti  " , Légifrance24 Temmuz 2008( 20 Mart 2013'te erişildi )
40. "  Brittany'nin dilleri, envanter  " , Brittany Genel Konseyi ( 20 Mart 2013'te istişare edildi )
41. "  Ille-et-Vilaine'de Gallese kültürünün tanıtılması  " , Ille-et-Vilaine ( 20 Mart 2013'te erişildi )
42. M. H. Offord, Fransız toplumdilbiliminde bir okuyucu, Fransız dilbiliminde uygulamalar , cilt.  1, Çok Dilli Konular,1996, 213  s. ( ISBN  978-1-85359-343-7 , çevrimiçi okuyun ) , s.  82
43. Safia Asselah Rahal, Çok dillilik ve göç , Editions L'Harmattan,2004, 266  s. ( ISBN  978-2-296-38209-1 , çevrimiçi okuyun ) , s.  47
44. Laurence Villard, Baskın diller, hakim diller , Yayın Univ Rouen Havre,2008( ISBN  978-2-87775-752-2 , çevrimiçi okuyun ) , s.  241
45. "  Galonun durumu  " , Credilif,2004
46. Philippe Blanchet ve Henriette Walter, “  La status sosyolinguistique de la Haute-Bretagne  ” (erişim tarihi: 17 Mart 2013 )
47. Redon country , L'Harmattan'da toplu, hikaye anlatımı ve şarkı söyleme ,1992( ISBN  978-2-296-26490-8 ) , s.  98
48. "  Brittany için bir dil politikası, Güncelleme raporu  " , Brittany Bölgesel Konseyi,Mart 2012( 20 Mart 2013'te erişildi )
49. JP Angoujard, "  Gallo  " , Pau Üniversitesi ( 20 Mart 2013'te erişildi )
50. “  Breton kültürel kimlik barometresi, telefon anketi sonuçları  ” , Bretagne Culture Diversité ve TMO Régions,Ocak 2014( 24 Mart 2014 tarihinde erişildi )
51. Andre Le Coq, "  Gallo öğretisi  " ,2009(erişim tarihi: 17 Mart 2013 )
52. Tugdual Ruellan, " Gallo : popüler kimliğin yeniden fethi   ", Not Defteri , Rennes Akademisi Rektörlüğü,Mart 2002( çevrimiçi okuyun ).
53. Resmi Eğitim Bülteni n o  31 , 1 st Eylül 2005
54. Marie-Estelle Pech ve Nathalie Bougeard, "  Söz konusu bölgesel dillerin öğretimi  " , Le Figaro,31 Ekim 2011(erişim tarihi: 17 Mart 2013 )
55. Paul Féval, Châteaupauvre Yves Somon,1982( 1 st  ed. 1876)
56. Gallo Ülkesi , Fréhel, Astoure'un hikayeleri ve hikayeleri ,2001( ISBN  2-84583-026-2 )
57. Seiz Breur'un ilham kaynağı , Philippe Klein'ın 27 Eylül 2013 tarihli makalesi , breizhfemmes.fr
58. Henry dedi ki Calindre Mystringue , Gerard Boulé'nin 22 Şubat 2003 tarihli istorhabreiz.fr'deki makalesi. 12 Nisan 2014'te erişildi
59. Gallo ve Breton tamamlayıcılığı mı yoksa rekabeti mi? Gwnendal Chevalier, "Les Cahiers de Sociolinguistique", n o  12 (2008), s.  75-109
60. dijital kitap , difetis.com'da mevcut
61. Bettonnais André Hoşgeldin "hayat Embers", Fransızca ve Gallo bir üçleme yayınlar , içinde Joelle makale Due Le Petit Raportörü , 1 st 2007 Aralık
62. Rue des Scribes yayın sitesi
63. Label LN sürümleri web sitesi
64. Site Emouleriy'den Sourgarre'a
65. Gallo olarak yazıldı e banissaije , Patrik Deriano'nun makalesi, 7 Mart 2014, webzine Ya! . 12 Nisan 2014'te erişildi.
66. "Gallo'nun Sevgilisi, Patrice Dréano 2.000 ifadeyi listeliyor!", Ludivine Ageon'un makalesi, 15 Mart 2016, Ploërmelais'te yayınlandı. 9 Nisan 2016'da erişildi.
67. ouest-france.fr'de 18 Mart 2014 tarihli makale
68. cndp.fr'deki Gallo çizgi romanları
69. Les Troués , bretagne- racines.ac-rennes.fr'de danışmanlık yapıyor
70. Cac Sud 22 sürümleri - Merkez Marc Le Bris
71. Le Plat Gousset , Nisan 2011 ville-cancale.fr üzerinde
72. "  Gallo'da Yayınlar  " , Bertèyn Galèzz
73. Palmer Brittany'de: Çizgi roman Gallo'da , 29 Temmuz 2014, Ouest-France , ouest - france.fr'de
74. "Bilot and the pâtous of the landes of Villegâte", yazan Mimi Buet ve Hubert Goger, Le Lian n ° 28, Mart 1985
75. Sourgarre'daki Les Emouleriy yayınevinin sitesi
76. "  with the language, by IMG  " , IMG'de (erişim tarihi 25 Nisan 2019 )
77. "  CD GIRAULT-GUILLARD - CHANTS DE HAUTE BRETAGNE  " , Coop Breizh'de (erişim tarihi: 25 Nisan 2019 )
78. "  Breton dansları ve müziği - Albümler  " , nozbreizh.fr'de (erişim tarihi 25 Nisan 2019 )
79. TRI YANN / KENAVO TOUR 2020 , "  TRI YANN - La bonne fam au courti [Resmi Müzik Videosu]  " ,11 Nisan 2016( 25 Nisan 2019'da erişildi )
80. Tri Yann - Konu , "  Pelot d'Hennebont'un Şarkısı  " ,10 Aralık 2015( 25 Nisan 2019'da erişildi )
81. "  Cabestan - Femmes de Marins  " , Discogs'ta (erişim tarihi 25 Nisan 2019 )
82. "  Kibir. Gallo dublajlı ilk animasyon filmi [Video] - Quimper - LeTelegramme.fr  ” , www.lelelegramme.fr'de (erişim tarihi: 25 Nisan 2019 )
83. "  Goals  " , Chubri ( 22 Mart 2014'te erişildi )
84. "  The Association  " , La Ganjagoul (Erişim tarihi: 15 Nisan 2014 )
85. "  Gallo  " , La Ganjagoul ( 15 Nisan 2014'te erişildi ).
86. "  Mill Goll Festivali - Mille Goules - Le Gallo: yaşayan bir miras!"  » , Rennes Turizm Ofisi ( 22 Mart 2014 tarihinde danışıldı )
87. "  Semaine du Breton et Semaine du Gallo  " , Brittany Bölgesel Konseyi (erişim tarihi: 15 Nisan 2014 )
88. "  Loire-Atlantique'de Breton ve Gallo Haftası  " , Ouest-Fransa,1 st Nisan 2014
89. DRUJ, Gallo'daki hiciv dergisinin ikinci sayısı çıktı! , Fabien Lécuyer'in makalesi, 13 Temmuz 2011 agencebretagnepresse.com'da
90. bertegn- galezz.com'da Le Liaun
91. Runje: Gallo'da haftalık , 15 Ocak 2015 , 7seizh.info'da
92. Jean-Pierre Angoujard, Francis Manzano, "  Gallo çevresinde: envanter, analizler ve perspektifler  " , Cahiers de sosyolinguistique,6 Kasım 2009( 22 Mart 2014'te erişildi )
93. Chronicle in Gallo, Eylül 2006 , Journal-la-mee.fr'de
94. Daniel Giraudon, Galloisms pulluk, Jean-Laurent Bras tarafından yazılan makale, Ouest-Fransa, 6 Ocak 2013 , http://danielgiraudon.weebly.com
95. galo den le petit-post Plum'FM gelen gallo içinde program üzerinde plumfm.net
96. alıntı NousYouIlle n o  43, Ekim-Kasım-Aralık 2010
97. Hopala resmi web sitesi ! , hopala.canalblog.com'da
98. Resmi site , gensbreton.net'te
99. "  Ya!  » , Keit vimp Bev ( 22 Mart 2014'te erişildi )
100. Ya'daki Gallo makaleleri! yabzh.com'da
101. Gallo'da APB
102. 7seizh.info'daki Gallo makaleleri
103. Roger le contou ve Fred le disou'nun radyodaki talihsizlikleri, Louis Gildas'ın 13 Eylül 2013 tarihli agencebretagnepresse.com'daki makalesi
104. Bir varmış bir yokmuş... , plumfm.net'te radyonun tarihi
105. radiobreizh.net üzerinde Radyo Bro Gwened
106. bertegn-galezz.com'daki radyo pembe dizisinin bağlantısı
107. "  Radyo Rennes smenn du gallo için bir program kaydediyor  " , Ouest-Fransa,15 Mart 2014( 22 Mart 2014'te erişildi )
108. Jean-Pierre ANGOUJARD, "  Natures schwa in Gallo (veya" there schwa ve schwa schwa ")  " , Nantes Linguistics Laboratory (LLING, EA 3827) (erişim tarihi: 17 Mart 2013 )
109. "  Languages ​​of Oil  " , Corpus de la şartlı tahliye ( 6 Nisan 2014'te erişildi )
110. ABCD yazımı , Rennes, Gallo Öğretmenleri Derneği,2009, s.  5
111. "  Moga ile Gallo'da okuma ve yazma, Sürüm n ° 2  " , Chubri,eylül 2008( 20 Mart 2013'te erişildi )
112. A. Lefèbvre, Geneviève Vermès, Petrol alanının dilleri, Fransa'nın yirmi beş dil topluluğu , L'Harmattan,1988, s.  266
113. Alan Raude, Writing the gallo , Rennes, Bertaeyn Galeizz,1993, s.  13-20
114. Laurence Villard, Baskın diller, hakim diller , Yayın Univ Rouen Havre,2008( ISBN  978-2-87775-752-2 , çevrimiçi okuyun ) , s.  235
115. [Web bağlantısı | url = http://bibliotheque.idbe-bzh.org/data/cle_72/Pihern_Revue_VantyA_nA1_A_11_.pdf ]
116. "  Kurallar yazım gallo moga 05 2016  " , Chubri,Mayıs 2016( 11 Temmuz 2017'de erişildi )
117. http://www.chubri-galo.bzh/chubri-galo_dictionary-gallo-francais_ChubEndret-toponymie__fr.htm
118. "  ABCD yazımı  " , Gallo Öğretmenleri Derneği,2009( 20 Mart 2013'te erişildi )
119. " Galo'nun normalleştirilmiş yazımı: özet tablo" ( İnternet Arşivinde 30 Kasım 2007 tarihli sürüm ) , Maézoe
120. "Gallo dilbilgisi: Kişisel zamirler" ( İnternet Arşivinde 16 Temmuz 2007 tarihli sürüm ) , Maézoe
121. "  Zamirler  " , Gallo Öğretmenleri Derneği ( 22 Mart 2013'te erişildi )
122. "Grammaire du gallo: Le nom" ( İnternet Arşivinde 20 Kasım 2007 tarihli versiyonu ) , Maézoe
123. "Grammaire du gallo: Le fiil" ( İnternet Arşivinde 20 Kasım 2007 tarihli sürüm ) , Maézoe
124. "Grammaire du gallo: Sorgulama" ( İnternet Arşivinde 16 Temmuz 2007 tarihli versiyonu ) , Maézoe
125. Chantal Naud, Magdalen Adaları bölgeselcilik sözlüğü , Quebec Amerika,2011( ISBN  978-2-7644-1156-8 , çevrimiçi okuyun ) , s.  135.

Şuna da bakın:

bibliyografya

• Jean-Paul Chauveau , Le gallo: bir sunum , Kelt Bölümü, Brest Edebiyat Fakültesi, Batı Brittany Üniversitesi,1984, 252  s. (bildirim BNF n O  FRBNF34765919 )
• Jean-Paul Chauveau , Gallo'daki Fonetik Evrimler , Paris, Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi , koll.  "Dil bilimleri",1989, 293  s. ( ISBN  2-222-04281-X , bildirim BNF n O  FRBNF35063635 )
• Christian Leray ve Ernestine Lorand , Kültürlerarası dinamikler ve kendi kendine eğitim: Gallo bölgesinde bir yaşam öyküsü , Paris, L'Harmattan, koll.  "Eğitim meydan okuması",1995, 385  s. ( ISBN  2-7384-3377-4 , ihbar BNF n o  FRBNF35779104 , çevrimiçi okuma )
• Bertran Ôbrée , Sonantlar ve gallo'daki hece , Rennes Üniversitesi 2 Haute-Bretagne,1998
• Hervé Abalain , Breton dilinin tarihi , Paris, Jean-Paul Gisserot,2000( 1 st  ed. 1995), 127  , s. ( ISBN  2-87747-523-9 , ihbar BNF n o  FRBNF37109740 , çevrimiçi okuma )
• Patrik Deriano , Grammar du gallo , Ploudalmézeau, Label LN,2005, 457  s. ( ISBN  2-915915-08-3 , bildirim BNF n O  FRBNF40045215 )
• Nathalie Trehel-Tas , Parlons gallo: Dil ve kültür , L'Harmattan,2007, 140  s. ( ISBN  978-2-296-03247-7 , bildirim BNF n O  FRBNF41045853 )
• Hervé Abalain , Fransızca ve Fransa'nın tarihi dilleri , Jean-Paul Gisserot,2007, 317  s. ( ISBN  978-2-87747-881-6 , çevrimiçi okuyun )
• Régis Auffray , Chapè Chapiao: Grammar de gallo , Rennes, Rue des Scribes,2012, 220  s. ( ISBN  978-2-906064-68-3 )
• "  Gallo, Brittany'nin Romantik dili  " , Ulusal Eğitim Dokümantasyon Merkezi

 : Bu makale için kaynak olarak kullanılan belge.

İlgili Makaleler

• dilsel
  • dil listesi
    • aileye göre diller
      • Hint-Avrupa dilleri
        • Roman dilleri
          • Gallo-Roman dilleri
            • yağ dilleri

Dış bağlantılar

• Otorite kayıtları  :
  • Fransa Ulusal Kütüphanesi ( veri )
  • glottokod
• Brittany'nin Romantik dili olan Gallo, Rennes Akademisi'nin bölgesel eğitim dokümantasyon merkezi
• Brittany bölgesi, günlük olarak Brittany dilleri
• Galo Enstitüsü
• Bertègn Galèzz Derneği
• Çubri Derneği
• Gallo es Ecole, Gallo öğretmenleri derneği