Sırpça Српски / Srpski | |
Ülke | Sırbistan , Bosna Hersek , Karadağ , Hırvatistan , Slovenya , Kuzey Makedonya , Romanya , Macaristan ve Sırp diasporası |
---|---|
Hoparlör sayısı | 8 ila 9 milyon |
Konuşmacıların isimleri | Sırpça konuşanlar |
Tipoloji | SVO + serbest düzen , çekimsel , suçlayıcı , vurgulu , perde aksanıyla |
Aileye göre sınıflandırma | |
|
|
Resmi durum | |
Resmi dil |
Sırbistan Bosna Hersek Karadağ (ortak) Kosova |
Tarafından yönetilen | Odbor za standardizaciju srpskog jezika |
Dil kodları | |
ISO 639-1 | Elbette |
ISO 639-2 | srp |
ISO 639-3 | srp |
IETF | Elbette |
Örneklem | |
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nin 1. Maddesi ( Fransızca metne bakınız )
Сва људскa бићa рaђajу слoбoднa ve једнака у дoстojaнству ve прaвимa. Oнa, обдарена рaзумoм ve свeшћу and трeбa jeдни пругимa духу брaтствa. [1]
|
|
Sırpça (içinde Kiril Sırpça alfabe cрпски içinde Sırpça Latin alfabesi : Srpski , belirgin / s r w s k i ː / biridir) standart çeşitlerin kullandığı, Sırplar "olarak adlandırılan, dil Sırp-Hırvat bazıları tarafından" dilbilimciler ve tarafından diğerleri - " Güney-Orta Slav diasistemi ", štokavski jezik " Çtokav dili ", standardni novoštokavski "standart neoktokavca" veya BCMS (Boşnakça-Hırvatça-Karadağlı-Sırpça).
Sosyolinguistik bir bakış açısından , Sırplar, Hırvatlar , Boşnaklar ve Karadağlılar için ortak olan , Chtokavian lehçesine dayanan , diğer standart çeşitleri Hırvatça , Boşnakça ve Karadağca olan çok merkezli standartlaştırılmış bir dildir .
Standardizasyon akım Sırpçanın tarafından başlatıldı Vuk Karadzic erken XIX inci yüzyılın kısmen onların standardize etmek çalıştı Hırvatlar bilginler anlaşarak, edebi dili . Bu, özellikle Karadzic tarafından yeniden biçimlendirilen Kiril alfabesi ve pratik olarak fonemik yazımı olmak üzere, Hırvatça'dan biraz farklı bir standartla sonuçlandı . Bu alfabe , daha sonra Kiril alfabesiyle birlikte Sırp standardı tarafından benimsenen Hırvat Ljudevit Gaj tarafından önerilen Latin muhabirini aldı . Yugoslavya'nın dağılmasından sonra , Sırpça "Sırp dili" adıyla resmiyet kazandı ve standardı Sırp Dili Enstitüsü ve Sırp Dili Standardizasyon Komitesi tarafından işgal edildi.
Sırpça sadece Sırbistan'daki Sırplar tarafından değil, aynı zamanda ulusal azınlıklar tarafından Sırbistan'ın komşu Sırp ülkeleri ve Batı Avrupa , Kuzey Amerika ve Avustralya'daki çok sayıda Sırp göçmen tarafından da kullanılmaktadır .
Sırpça konuşanların sayısının 8 ila 9 milyon arasında olduğu tahmin ediliyor . İstatistiklerin çoğu etnik Sırp veya Sırbistan'dan gelen kişilere atıfta bulunduğundan , aşağıdaki veriler yalnızca açıkça belirtilmesi durumunda Sırpça konuşanların sayısını yansıtmaktadır . Bunlardan kaçının gerçekten Sırpça konuştuğunu bilemeyiz. Sırbistan dışında ikamet eden insanlar, kaç kişinin buraya kalıcı olarak yerleştiği ve kaçının geçici olarak orada kaldığı da bilinmemektedir. Ek olarak, bazı ülkelerde istatistikler Sırpçayı Sırp-Hırvatça'dan ayırmamaktadır.
Sırp nüfusunun dünyadaki dağılımı şu şekildedir:
Ülke | Kişi Numarası | Kişilerin durumu | Yıl |
---|---|---|---|
Sırbistan | 6,330,919 | yerli Sırp konuşmacı | 2011 |
Bosna Hersek | 1.264.526 | etnik Sırp | 2015 |
Karadağ | 265.895 | yerli Sırp konuşmacı | 2011 |
Almanya | 155.306 | Merkezi Yabancılar Siciline kayıtlı Sırp vatandaşları | 2011 |
Hırvatistan | 186 633 | etnik Sırp | 2011 |
52 879 | yerli Sırp konuşmacı | ||
Avusturya | 134.679 | sırbistan'da doğdu | 2015 |
Amerika Birleşik Devletleri | 70.260 | evde Sırpça konuşmak | 2013 |
Avustralya | 55 116 | evde Sırpça konuşmak | 2011 |
İtalya | 38.443 | Sırbistan vatandaşları | 2019 |
Kanada | 58.470 | yerli Sırp konuşmacı | 2011 |
Slovenya | 38.964 | etnik Sırp | 2002 |
Kuzey Makedonya | 35 939 | etnik Sırp | 2002 |
Romanya | 20 377 | yerli Sırp konuşmacı | 2011 |
Macaristan | 10.038 | etnik Sırpça, yerli Sırpça konuşan veya aile ve arkadaşlarla Sırpça konuşan | 2011 |
Slovakya | 698 | etnik Sırp | 2011 |
Sırpça, Sırbistan, Kosova, Bosna Hersek ve Karadağ'da resmi dildir. Ayrıca Hırvatistan, Makedonya Cumhuriyeti, Romanya, Macaristan, Slovakya ve Çek Cumhuriyeti'nde resmi olarak kullanılabilen (ülkeden ülkeye farklı koşullar altında) tanınan bir azınlık dilidir .
Standart Sırpça, Sırbistan'ın çoğunda ve Bosna-Hersek ve Karadağ'daki Sırplar tarafından konuşulan bir lehçe olan Güney-Merkez Slav diasisteminin Chtokavian ( štokavski ) lehçesine dayanmaktadır. Aynı lehçe çoğu Hırvat, Boşnak ve Karadağlı tarafından konuşulmaktadır.
Bazı dilbilimciler denilen Sırp lehçesi dikkate torlakien (in) ( torlački yakın,) Bulgar ve Makedon kaybı dahil, çekimleri ait isimlerin ve sıfatlar .
Bir chtokavien bölünmeler ses nasıl geliştiğini dayalı üç diyalekti gruplarında yapılan e Eski Slav tarafından transkripsiyonu mektup ѣ "yat" çağrısında bulundu.
Torlakian, beş lehçe grubunu içeren başka bir Sırp bölümüne dahil edilmiştir: Voyvodina - Šumadija , Doğu Hersek , Zeta - Lovćen , Kosova - Resava ve Prizren - Timok . Torlakian'a karşılık gelen ikincisidir.
Yıldız, Ekavian ve (i) Jekavian telaffuzlarını ve bunların transkripsiyonunu Ikavian telaffuzu veya Torlakian varyantını kabul etmeden kabul eder. Sırp kitle iletişim araçlarının büyük çoğunluğu Ekavian'dır.
Sırpça tarihi, bu dilde edebiyatın başlangıcı ve gelişimi ile yakından bağlantılıdır .
Sırp dilinin düşünülebilir ilk belgeler gelen Kiril ve tarihe yazılır XI th - XII inci yüzyıllarda. En önemlisi Miroslavljevo jevanđelje Miroslav İncili . Başlayan iki süreç vardır: bir yandan konuşma dili kendiliğinden gelişir ve lehçeler doğar, diğer yandan edebiyatçı dili standartlaştırmaya çalışır. Sırp edebi dili aslında birkaç standardizasyona tabi tutulmuştur.
İlk standardizasyon başında gerçekleşir XIII inci yüzyılın ilk Sırp Kral döneminde, Stefan İlk taç giydirilmiş . Kralın kardeşi Rastko Nemanjić (daha çok Otosefal Sırp Ortodoks Kilisesi'nin kurucusu Aziz Sava olarak bilinir ) tarafından 1220 yılı civarında yapılır. Bu sırada, yazılı Sırp dili, o zamana kadar kullanılan Slavon Kilisesi'nden uzaklaşmaya başlar. , bu dille ilgili meydana gelen fonetik değişiklikleri yansıtır. Böylece yaratılan varyant adlandırılmış komut kaydetti Slavo-Sırpça dil, denir Raška . Görünümünde bir dilsel açıdan, Aziz Sava en önemli eseridir Karejski TİPİK ( tipikon ait Karyes ). Dušanov zakonik ( Dušan Kodu yazılmış), yıllar 1349-1354 , aynı dili kullanır.
Aşağıdaki dil reformu, 1400 yılı civarında Stefan Lazarević döneminde gerçekleşir . Bulgar bilim adamı Konstantin Filozof yönetiminde, Resava nehri kıyısında bulunan Manasija manastırında yapılır . Resava okulunun reformu arkaiktir ve Yunancadan etkilenmiştir . Aslında Sırp standardını Bulgar standardına yaklaştırıyor. Bu dil varyantında yayınlanan eserler örneğin Stefan Lazarević'in Slovo Ljubve (The Word of Love) (1409) ve Constantine the Philosopher'ın byitija despota Stefana Lazarevića (Life of the despot Stefan Lazarević) (1433) 'dir.
Arasında XVI th ve XVIII inci yüzyıllarda, hakimiyeti en zor zamanı Osmanlı , Sırp literatür büyük ölçüde azalır. Orta Çağ Sırp kültürünün tek dikkate değer kalıntısı , Rača manastırından gelen Türklerden kaçmak için oraya sığınan el yazmalarını kopyalayan keşişler sayesinde Beočin manastırında hayatta kalıyor . Bunların arasında ilginç bir iki dillilik ile karakterize edilen Gavril Stefanović Venclović (1680-1749) öne çıkıyor . Nitekim Resava okulunun standartlarına göre dini kitaplar yazmaktadır, ancak vaazlarını halkın dilinde yazmaktadır .
1680 ile 1690 yılları arasında çok sayıda Sırp, Türk yönetimi altında Sırbistan'dan , Patrik Arsenije III Čarnojević'in (günümüzde Sırpça Crnojević) önderliğinde , Avusturya İmparatorluğu'nda , özellikle Banat'ta sığındı . Avusturyalılar Sırpları dönüştürmek için çalıştık Katolikliğe ve aynı zamanda onlara içinde zaman gelişen Hırvat dayalı üniter Güney Slav dili, empoze Dalmaçya , Bosna ve Slavonya'nın . Ayrıca Sırp okullarında kullanılan Kiril alfabesini Latin alfabesiyle yazılmış yazı ile değiştirmeye çalışıyorlar . Bu girişimler, dini ve ulusal kimlik ve saldırılar olarak Sırplar tarafından algılanan din adamları Sırp istek Çar yardım Peter I st arasında Rusya kitaplarını ve okul öğretmenleri gönderdi. Ruhban sınıfı , yanlışlıkla Slavcanın Rus versiyonunun aynı dilin Sırp varyantından daha eski olduğuna inanarak birincisini benimsedi. Hala da öyle dini dili arasında Sırp Ortodoks Kilisesi bugün . Ayin dilinden etkilenen dönemin seküler edebiyat dili Voyvodina lehçelerinin, Slavcanın Rus varyantının ve Rus dilinin unsurlarının bir karışımıdır.
İlk yarısında XIX inci yüzyılın yardımıyla, dilbilimciler gibi bir zamanda belirgin, Grimm Kardeşler ve (dilbilimci tarafından temsil Avusturyalı güç Sloven Jernej Kopitar ), Vuk Karadziç standart mekanizma aşağıdakiler önemli bir reform gerçekleştiriyor Sırp dili. İlk olarak 1818'de yayınlanan Sırpça Sözlüğü (ancak yalnızca 1852 baskısı ile yaygın olarak dağıtılır), Yeni Ahit'in çevirisi ve diğer eserleri ile bugünün Sırp edebi dilinin temellerini atar . Bu standardın temeli, güneybatı Sırbistan'da da konuşulan , doğu Hersek'in Ijekavca telaffuzuna sahip bir Chtokavian olan Karadzic lehçesidir .
Etkisi altında romantizm için Batı Avrupa'da , Karadžić önerir şiir edebi dil ve ıskarta popüler modeli sistemi karşılık gelmez standartları, russifiantes fonemik ve yapısı gramer Sırpça. Aynı zamanda, fonolojik ilkeyi uygulayarak yazımı olabildiğince basitleştirir.
Karadžić'in reformu Hırvat edebiyatından da etkilenmiştir. Dahası, aktivitesi, her zaman Ijékavian telaffuzu ile Chtokavian lehçesinden gerçekleştirilen Hırvatçanın standardizasyonu ile yaklaşık olarak çağdaş. Dahası, iki standardın geliştiricileri arasında, örneğin Sloven dilbilimci Franc Miklošič'in girişimiyle, yedi Hırvat ve Sırp entelektüel (Vuk Karadžić dahil) tarafından 1850'de imzalanan " Viyana Anlaşması " yoluyla da paylaşım var .
Daha sonra, Voyvodina ve Sırbistan burjuvazisinin Ekavian telaffuzu da standarda dahil edildi ve baskın hale geldi, ancak Ijekavian telaffuzu hariç tutulmadı. In 1868 , Karadžić standart Sırbistan'da resmileşti.
Bu zamandan beri, dilsel alan siyasi alana müdahale ediyor ve bu bugüne kadar, Sırp ve Hırvatça arasındaki ilişkinin bir çağdan diğerine tek bir dil fikri ile iki dil fikri arasında gidip gelmesine bağlı olarak konuşmacılarının yaşadığı tarihsel olaylar.
Ortalarında XIX inci yüzyıl, Sırplar Kiril alfabesinin yanında Hırvat Latin alfabesini kullanmaya başlıyor. Djura Danicic olacak biraz değişmiş bu alfabede yazmaya başladılar Bilim ve Sanat Yugoslav Akademisi sözlüğü geç '70 sadece tamamlanmış, XX inci yüzyıl.
Sırp-Hırvat yakınlaşması, Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra da devam etti , bu kez daha sonra Yugoslavya Krallığı olan Sırplar, Hırvatlar ve Slovenler Krallığı çerçevesinde , savaşın galip ülkesi Sırbistan'ın himayesinde . Sırp-Hırvat dili fikri, Belgrad'daki yetkililer tarafından giderek daha fazla destekleniyor .
Gelen sonrası İkinci Dünya Savaşı komünist Yugoslavya , Sırp-Hırvat dili ve çıkar resmi dil politikası, bileşenleri haline Sırpça ve Hırvatça arasındaki farkları bulanıklık girişimleri teşvik 1954 " Novi Sad Anlaşması yirmibeş dilbilimciler tarafından imzalanan", ve yazarlar, on sekiz Sırp ve yedi Hırvat. Sırplar, Hırvatlar , Karadağlılar ve Boşnakların ortak dilinin Sırpça ve Hırvatça olmak üzere iki edebi çeşidi olan Hırvat-Sırp olarak da adlandırılabilecek Sırp-Hırvat olduğunu belirtir. Aynı anlaşma ile ortak bir sözlük yayınlamaya karar veriyoruz.
Bu dönemde Sırpça, Karadzic'in “kırsal” haline gelen dilden kısmen uzaklaştı. Kentleşme sürecinin bir sonucu olarak "Belgrad stili" olarak bilinen şey yayılıyor.
Yugoslavya'nın dağılmasının ardından Sırp ve Hırvat yeniden birbirlerinden uzaklaşıyor. Sırpça'da bu, örneğin, kilise dilinin belirli unsurlarının edebi dilde yeniden ortaya çıkmasıyla kendini gösterir ve Anayasa, devletin resmi dilinin Kiril alfabesiyle yazılmış Sırpça olmasını şart koşar. Ancak Latin alfabesi yaygın olarak kullanılmaktadır.
In 1997 Sırp Dil Standardizasyon Komitesi Sırp-Hırvat standardına değiştirmek için çalıştığı, oluşturulan, ancak bu da davranır, Hırvat kelimelerin doğru titizliğe pratik olmadan edildi kredilerinin . Aynı zamanda, Latin alfabesinin nesli tükenmekte olan Kiril alfabesinin kullanımını desteklemekte ve İngilizceden artan sayıda ödünç almanın Sırp sözcüklerle değiştirilmesini teşvik etmektedir .
Bu bölüm , Sırp dilinin temel fonolojik , fonetik ve prozodik yönlerini kısaca ele almaktadır.
Sırpçanın beş sesli fonemleri vardır :
Önceki | Arka | |||||
Kapalı |
|
|||||
Yarı kapalı | ||||||
Açıldı |
Sırpçada 25 ünsüz var :
Notlar:
Harf n ° | Kril alfabesi | Latin alfabesi | Fonetik transkripsiyon | Kabaca olduğu gibi telaffuz edilir |
---|---|---|---|---|
1 | Bir, bir | Bir, bir | [at] | bir rc |
2 | Б, б | B, b | [b] | b biz |
3 | В, в | V, v | [ʋ] | v oix |
4 | Г, г | İyi oyun | [g] | g vardır |
5 | Д, д | D, d | [d] | d onner |
6 | Ђ, ђ | Đ, đ | [d͡ʑ] | di ks ( d ıslak) |
7 | E, e | E, e | [e] | e tang |
8 | Ж, ж | Ž, ž | [ʒ] | j bizim |
9 | З, ç | Z, z | [z] | sadece z modeli |
10 | И, и | Ben, ben | [ben] | ı ölür |
11 | Bir kelime değil | Bir kelime değil | [j] | orada aourt |
12 | К, к | K, k | [k] | k ilo |
13 | Л, л | L, l | [l] | ac |
14 | Љ, љ | Lj, lj | [ʎ] | li en ( ıslak l ) |
15 | М, м | M, m | [m] | m al |
16 | Н, н | N, n | [değil] | Yaş yok |
17 | Њ, њ | Nj, nj | [ɲ] | indi gn ed |
18 | O, o | O, o | [Ö] | o düzenli |
19 | П, п | P, p | [p] | p ace |
20 | Р, p | R, r | [r] | r ( r haddelenmiş) |
21 | CC | S, s | [s] | s ac |
22 | T, т | T, t | [t] | t bizim |
23 | Ћ, ћ | CC | [t͡ɕ] | ti en ( ıslak t ) |
24 | У, y | Sen | [u] | veya rlet |
25 | Ф, ф | F, f | [f] | f ilm |
26 | X, x | H, h | [x] | arasında emdi h arasında "hahaha!" »Ve İspanyolca j ait Juan |
27 | Ц, ö | CC | [t͡s] | ts igane |
28 | Ч, ч | CC | [t͡ʃ] | tch equë |
29 | Џ, џ | DŽ, dž | [d͡ʒ] | İngilizce g in |
30 | Ø, ш | Š, š | [ʃ] | ch at |
Notlar:
Biri sağır diğeri seslendirilen iki ünsüz, bir kelimeye bir son veya son ek ekleyerek veya bir bileşik kelime oluşturarak temas ettiğinde , birinci ünsüz, seslendirme açısından ikinci gibi olur ( gerileyen asimilasyon ) . Yani :
ünsüzler | b , | g , | d , | đ , | z , | ž , | dž | olmak | |
sessiz ünsüzler | p , | k , | t , | ć , | s , | š , | č , | ve tam tersi. |
Örnekler:
Ünsüzlerin telaffuz yerinin değiştirilmesinden oluşan asimilasyonlar da vardır. Örnek için s gider S ünsüzler önünde C , DZ , č , đ , lj ve nj : paziti "ödeme dikkatine"> pažljiv , "özenli" nositi > "giymek" nošnja "giysi". Benzer şekilde, n, değişiklikler de m ön b : stan “gövde, yerleşim”> stambeni “mahfazaya ilişkin” (sıfat).
Sırp yazımının fonemik ilkesine uygun olarak, asimilasyonlar genellikle yazılı olarak yapılır, ancak istisnalar vardır. Örneğin, bir kelimenin sonunda ünsüzlerin olduğu durum budur: Šef [ˈʃeːv] bi voleo da radimo. "Şef çalışmamızı istiyor", Ostao je bez [bes] kaputa " Ceketsiz kaldı"), d ile biten önekler ve s ile başlayan kelimeler ( predsednik ['pretsednik] "başkan") arasında, yabancı kelimelerle türetilmiş Sırp önekleri ile ( podtekst [pottekst] ‘alt metni’) ve nispeten yeni kredilerinin : dragstor [drakstor] “eczane” '.
Düşen ünsüzlerTürev, kompozisyon veya çekim durumunda , temasa geçen iki özdeş ünsüz olduğunda, genel olarak sadece bir tane kaldı. Kimlik genellikle asimilasyon ile yaratılır. Örnekler:
Ayrıca, genellikle nispeten yeni türevlerde, yazılı olarak işaretlenmemiş ünsüzlerin düşmesi de vardır:
Şeklini biten bazı sessizler durumunda kayıtlı sonunda bir isim ya da bulunduğu radikal a fiil olan damaktan söylemek , bir sesli harf başlayan etkisiyle ağız damak bölgeye artikülasyon taşınana merkezinin bulunduğu yer demek ki, bir son veya son ek. En sık görülen durumlar:
Islatıcı bazı örnekleri: TVR d > "sert" TVR © ı , "daha sert" LJU ' t "şiddetli"> LJU Cı i "daha öfkeli", br z "hızlı"> br § i "hızlı".
Değişim l ~ oSırp dilinin tarihi boyunca [l], bazı durumlarda [o] 'ya dönüşmüştür, ancak bazı dilbilgisi biçimlerinde [o], [l]' ye geri döner.
Bu, örneğin, isim ve harf olduğu sıfatlar eleme ile biten -ao veya -eo ( posa o "iş", vese o "gai") ve aktif sözlü sıfat ( radi O "çalışan"). Bu o , artık son konumda değilse yeniden l olur : pos l a “du travail”, adın jeneriği; vese l a "gaie", niteleyici sıfatın dişil hali; radi l a , dişil aktif sözel sıfatın).
Bu değişim, aynı zamanda, örneğin ajan soneki -lac ile türetilmiş kelimeler gibi belirli kelimeler içinde de ortaya çıkar . L , sadece yalın tutulur Tekil ve -in çoğul için geçen o diğerine rahat formlar : nosilac “taşıyıcı madde”, nosilaca “taşıyıcı”, ama nosioca “taşıyıcı”, nosioci “taşıyıcılar”, vb
Münavebe bir (denilen ~ ∅ nepostojano bir " bir labil")Genel olarak, Sırpça için alışılmadık kelimesinin uç gruplarının ünsüz arasında, tek bir sokulur içinde isimlerin yalın tekil olarak örneğin ve sıfatlar erkek olan sona eriyor ∅, ünsüz böyle bir grubun sözcük uçlarını önlemek için,. Böyle bir kelime borac "savaşçısı" dır . Bükme sırasında bir ünsüz grubunun kaydedin bir sesli harf kolaylaştırıldığı formları kaybolur onu takip. Bu nedenle, bu kelimenin jenerik ve suçlayıcı tekili "savaşçının" borcasıdır .
Belirli edatlar ve sözcükler arasında , telaffuz edilmesi zor olan bir grup ünsüzle başlayan fonetik bir sözcük oluşturacakları sözcükler arasında da bir kararsızlık belirir . Yani, örneğin, edat s "ile" formu vardır sa gibi bir kelimenin önüne škola : sa školom "okul ile".
A ayrıca sıradan formları, yani kök ile bir grup ünsüzle biten dişi isimlerin aday tekilini çoğul jenerikleri ( sestra "kızkardeşi" - kız kardeşlerin sest a ra ") ve tekil jenerik d 'ile ayırt ediyor gibi görünmektedir. tamlama çoğul eril kim bir (yalın haldeki içinde bor bir ca "savaşçı") veya yalın haldeki iki ünsüz ile biten yabancı kökenli olanların: öğrenci - studentâ "öğrencinin" - studenata "nin öğrenciler ”.
Bir kelimenin sonunda ek ünlülerBazı kelimelerin alternatif biçimleri vardır, biri ünsüzle biten, diğeri ise sesli harfle biten:
Son sesli harf ilk iki durumda isteğe bağlıdır, ancak bazen diğerlerinde zorunlu hale gelir, yani, pronominal sıfatlar olarak da kullanılabilen tözelleştirilmiş sıfatların ve zamirlerin eril tekil dative- locative'inde : Obraćam se dobrim ljudima, a lošima " İyi insanlarla konuşuyorum, kötü insanlarla değil ", U jednim slučajevima uspeva, urugima ne " Bazı durumlarda işe yarıyor, bazılarında yaramıyor ".
Ünlü gizlemeBitiş enstrümantal tekil durumda eril isimlerin, iki versiyonu vardır -OM ve -em . -OM varyant son sonra mevcut olan kök dışında ünsüz c , z , Cı , DZ , Š , ¼ , Cı , bağlama © , NJ , j ve LJ , örneğin, kendi čovekom "adam". Varyant -em normal olarak nihai sonra kullanılan kök belirtilen ünsüz (örn Biçem "kırbaç", mišem s , "fare" spanaćem "ıspanak", s kraljem "kral"), fakat daha önce halinde sesli harf var son ünsüz e ait başkalaşma orada genellikle e dönüşür biten gelen o gibi deyişle, mesecom "moon ile", bECOM s "Viyana ile" ler koledžom "kolej ile”, s muzejom "Müze ile".
Vurgu Bir kelimenin sesli harflerin birini çarpar Sırpça çifte karakteri vardır. Yoğunluğun bir aksanıdır, yani söz konusu sesli harf diğerlerinden daha kuvvetle telaffuz edilir (Fransızca'da olduğu gibi), aynı zamanda tonik (veya müzikal), vurgulu sesli harf diğerlerinden daha yüksek veya daha düşük bir ton olarak telaffuz edilir. .
Azalan veya yükselen karakter ile sesli harfin süresi (uzun veya kısa) arasında dört çeşit vurgu vardır. Geleneksel işaretleri, aşağıdaki örneklerde bulunanlardır.
Aksan, sadece dilbilim çalışmalarında, ders kitaplarında ve sözlüklerde yazılı olarak işaretlenmiştir ve ayrıca grâd "city" ve grȁd gibi aksanın sadece karakteri veya yeri bakımından farklılık gösteren sözcükler arasındaki bağlamla önlenemeyecek karışıklığı önlemek için kullanılır. "dolu" ( yağış ). Aksan, aynı kelimenin gramer biçimlerini de ayırt edebilir: mena “ismin” (tekil tekil) - imèna “isimler” (nominatif çoğul) - iménā “isimlerin” ( soysal çoğul) (ayrıca bkz . Sıfatların çekilmesi ).
Aksanın yeri ve karakteri ile ilgili olarak aşağıdaki kurallar vardır:
Vurgulanmamış ünlüler de uzun veya kısa olabilir. Sıradan yazılar dışında uzun olanlara bir makron ¯ ( žèna “kadın” - žénā “kadın”, adın çoğul hali) not edilir. Uzun vurgusuz bir hece ancak vurgulu bir heceden sonra bulunabilir.
Bazı kelimeler vurgulanamaz. Bu, en çok kullanılan kelimelerdir . Sırpçada, soru parçacığı li "is", ortak şahıs zamirleri (örneğin ga "le", mi "me"), dönüşlü zamir se , yardımcı fiillerin kısa biçimleri, örneğin geleceğinki, ću , enklitiktir (vurgulu bir sözcüğün arkasına yerleştirilir), tek heceli ve bazı çift heceli edatlar, bazı tek heceli bağlaçlar, olumsuz sözcük ise yalnızca proklitiktir (vurgulu sözcüğün önüne yerleştirilir). Stres açısından bakıldığında, enklitikler ve proklitikler sırasıyla önceki ve sonraki ile tek bir kelime oluşturur.
Bazı durumlarda vurgu prolitik olana kayabilir:
Sırpça çeşitli BCMS olduğundan, gramer sistemi esasen bu diasistemin diğer çeşitleriyle aynıdır.
Morfolojisi birçok özelliği ile Fransız olandan Sırp farklılık göstereceğinden. Bakış açısından morfolojik tipoloji , Sırp bir olan çekim dil adı, sıfat ve zamirler reddedilmesinin yani Fransızca kıyasla örneğin nispeten yüksek derecede ve bu, şu ya da bu yerine getirmek için ayrı formlar sahip sözdizimsel fonksiyonu olarak maddesi ve fiiller konjuge edilir , özel biçimler , aynı zamanda uçları ile ayırt edilir.
Soyadı Cinsiyet ve isim sayısıSırp isimleri erkeksi, kadınsı veya nötr olabilir.
Eril : Genel tanınabilir yalın tekil durumda bitiş ünsüz sayesinde olan jele n “Cerf”. Ayrıca biten erkek isimleri -ao ve bu - eo , o zamanlar (yukarıya bakınız ~ o mix ) orao "kartal", pepeo "külleri" Bu isimlerin nominal çoğul hali -i : jelen i "geyik" ile biter . Tekheceli eril ve bisyllabic eril büyük bir kısmı, genellikle önüne almak -i eki -ov- (varyant -ev- bir süre sonra postalveolar , alveoler damak veya yanak sessiz): stan ov i , "konut" orl ov ı "Kartallar", çok ev i "erkekler" (erkekler). Kadınlarda olduğu gibi -a ile biten erkek isimleri de vardır : erkek isimler ( Nikol a ), profesyonel isimler ( sudij a "yargıç"). Bunlarla erkekte anlaşma yapılır.
Dişil genellikle bitiş ile karakterize edilir -a yalın tekil olarak ( RuK bir : ancak bir ünsüz orada da "ana") Rados t "keyfi", STVA r "şey".
Nötr biten cansız adların tür -o (dışında -ao ve -eo veya) -e yalın tekil: kol o 'daire', polj e "alanı". Onların yalın çoğul uçları -a : kol vardır "çevreler", polj vardır "alanlarını".
Sırpça, tekil ve çoğul olanın yanı sıra ikili sayının kalıntılarını da koruyor . Bu gerektirdiği rakamı sıfatları dva "iki" (masc. Ve nötr), DVE (FEM). "İki", Tri "üç", četiri "dört", oba "hem" (masc. Ve nötr) ve obe “ İkisi de ”(kadın). Bu numaradan kelime sonlanmıyorsa -a yalın eril ve nötr (tamlama Tekil özdeş) ve -e Dişil (yalın çoğul özdeş) de. Örnekler: dva metra "iki metre", obe mačke "iki kedi".
İsimlerin çeşitliliğiSırpçada, söz konusu açıklama yedi durumla karakterize edilir, isimler aday tekil olarak sonlarına göre üç veya dört sınıfa ayrılır. 1 st varyasyon erkek bu (hariç olduğu -a ) ve nötr. 2 nci sapma dişi ve de eril içerir -a . Dişi ünsüz 3 e eğimine aittir . Düzensiz çekimleri olan birçok isim de var.
İşte ilk iki çekim sınıfının üç ismin, en fazla sayıda isme sahip olanların düzenli çekimleri:
Durum | 1 yeniden sapma | 2 e sapma | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
Erkek | Nötr | Kadınsı | ||||
tekil | çoğul | tekil | çoğul | tekil | çoğul | |
Yalın | jelen "geyik" | jelen ben | kol o "daire" | kol a | žen bir "kadın" | žen e |
Üretken | jelen a | Jelēn à | kol a | kol à | žen ē | žén à |
Dative | vivasalsa u | jelen ima | kol u | kol ima | žen i | žen ama |
Suçlayıcı | jelen a | jelen e | kol o | kol a | žen u | žen e |
Meslek | jelen e ! | jelen i ! | kol o ! | kol a ! | žen o ! | žen e ! |
Enstrümantal | jelen om | jelen ima | kol om | kol ima | žen om | žen ama |
Kiralama | O jelen u | o jelen ima | o kol u | o kol ima | o žen i | o žen ama |
Notlar:
3 e sapmanın örnek adı :
Durum | Tekil | Çoğul |
---|---|---|
DEĞİL. | reč "kelime" | reč i |
G. | reč i | reč i |
D. | reč i | reč ima |
AT. | reč | reč i |
V. | reč i | reč i |
BEN. | reč ju or reč i | reč ima |
L. | reč i | reč ima |
Sıfatları olmayan Sırp refleks olabilir:
Hemen hemen tüm niteleyici sıfatların kısa ve uzun olmak üzere iki biçimi vardır. Kısa biçim, tekil eril adayla biten bir ünsüz ile karakterize edilir ve uzun biçim, kısa biçime -i eklenerek elde edilir : bogat > bogat i "zengin". Bu sıfatlar söz konusu olduğunda, kısa biçim tanımsız ve uzun biçim - tanımlanmıştır. İkincisi, belirli makale ile birlikte kullanılan maddi sıfata Fransızcada karşılık gelir. Bağlamda örnekler: Videsmo tu DVA čoveka, jedan je biyo siromašan bir drugi - bogat ; siromašni je ćutao, dok je bogati mnogo pričao “Orada iki adam gördük, biri fakir diğeri zengin; fakirler sessizdi, zenginler çok konuştu ”.
İyelik sıfatları yalnızca kısa biçime ( "erkek kardeşin bratov'u ") sahiptir ve -ski , -nji ve -ji ile bitenler yalnızca uzun biçime sahiptir. Genel olarak ilişkisel sıfatlar ( beogradski "berlgradois"), ayrıca karşılaştırmalı ve göreli üstünlükte (aşağıya bakınız) - uzun biçimdeki niteleyici sıfatlar. Tek biçimli sıfatlar, belirsiz olarak ve ayrıca tanımlandığı şekilde kullanılır.
Sıfatların karşılaştırma dereceleriÜstünlük karşılaştırması son eklerle oluşturulur:
Düzensiz karşılaştırmalı sıfatlar:
Karşılaştırma iki şekilde yapılmıştır:
Göreceli üstünlük üstünlüğü, naj- : poznatiji "en ünlü"> nâj poznàtiji "en ünlü" ön ekiyle karşılaştırılmasından elde edilir . Ön sesli harf uzun ve her zaman vurgulanmıştır ve bu örnekteki gibi nispeten uzun sıfatların da köklerinde bir vurgu vardır.
Sıfatların çekilmesiSıfatlar aşağıdaki gibidir:
Uzun form
Durum | Erkek | Nötr | Kadınsı | |||
---|---|---|---|---|---|---|
tekil | çoğul | tekil | çoğul | tekil | çoğul | |
DEĞİL. | Zelen î "yeşil" | Zelen î | zèlen ō | Zelen at | Zelen at | zèlen ē |
G. | zèlen ōg (bir) | zèlen īh | zèlen ōg (bir) | zèlen īh | zèlen ē | zèlen īh |
D. | zèlenōm (e) | zèlen īm (bir) | zèlen ōm (e) | zèlen īm (bir) | zèlen ōj | zèlen īma |
AT. | Zelen OG, (a) (hareketli), Zelen î (cansız) | zèlen ē | zèlen ō | Zelen at | Zelen ¾ | zèlen ē |
V. | Zelen î | Zelen î | zèlen ō | Zelen at | Zelen at | zèlen ē |
BEN. | zèlen īm | zèlen īm (bir) | zèlen īm | zèlen īm (bir) | zèlen ōm | zèlen īm (bir) |
L. | o zèlen ōm (e) | o zèlen īm (bir) | o zèlen ōm (e) | o zèlen īm (bir) | o zèlen ōj | o zèlen īm (bir) |
Kısa form
Durum | Erkek | Nötr | Kadınsı | |||
---|---|---|---|---|---|---|
tekil | çoğul | tekil | çoğul | tekil | çoğul | |
DEĞİL. | zèlen "yeşil" | Zelen î | Zelèn o | zelèn a | zelèn a | Zelèn e |
G. | zelèn a | zelèn īh | zelèn a | zelèn īh | zelèn ē | zelèn īh |
D. | Zelèn u | zelèn īm (bir) | Zelèn u | zelèn īm (bir) | zelèn ōj | zelèn īma |
AT. | zelèn a (canlandırılmış), zèlen (cansız) | Zelèn e | Zelèn o | Zelen at | Zelèn u | Zelèn e |
V. | Zelen î | Zelen î | Zelèn o | Zelen at | Zelen at | zèlen ē |
BEN. | zelèn īm | zelèn īm (bir) | zelèn īm | zelèn īm (bir) | zelèn ōm | zelèn īm (bir) |
L. | Ey zelèn u | o zelèn īm (bir) | Ey zelèn u | o zelèn īm (bir) | o zelèn ōj | o zelèn īm (bir) |
Notlar:
Kişi zamirlerinin biçimleri ve çekimleri aşağıdaki gibidir:
DEĞİL. | ja "ben / ben" | ti "sen / sen" | üzerinde "o / onu", ono kısırlaştırmanız - | ona "diye" | mi "biz" | vi "sen" | oni "onlar / onlar", bir "onlar", ona - nötr | - |
G. | bana yol göster | tebe, sen | njega, ga | nje, ben | nâs, nas | git git | njih, ih | Sebe |
D. | meni, mi | tebi, ti | njemu, mu | njoj, joj | nama, nam | vama, vam | njima, ben | sebi |
AT. | bana yol göster | tebe, sen | njega, ga, nj | nju, ju, ben | nâs, nas | git git | njih, ih | Sebe |
V. | - | ti! | - | - | - | vi! | - | - |
BEN. | onun ismi | s (a) tobom | s (a) njim | s (a) njom | s (a) nama | s (a) vama | s (a) njima | onun ayıklığı |
L. | o meni | o tebi | o njemu | o njoj | o nama | o vama | o njima | o sebi |
Notlar:
1. Nominatif, sözlü, araçsal ve yerel durumlarda, şahıs zamirleri yalnızca ayrık formlara sahipken, jenerik, datif ve suçlayıcı formlarda ayrık ve ortak formlara sahiptirler. Ortak formlar, önlerinde aksanlı kelime ile fonetik bir kelime oluşturan, kesiklidir. Örnekler: Dajem ti ovaj novac "Sana bu parayı veriyorum", Ja ti dajem ovaj novac "Ben, sana bu parayı veriyorum" veya "Sana bu parayı veren benim".2. Ayrık formlar kullanılır: - edatlar ve bağlaçlardan sonra: Od Njih I stiglo mnogo pisama, Nista Ali za mene "Onlardan birçok mektup geldi, ama benim için değil"; - söz konusu kişi iletişimde ilk kez göründüğünde; - kişi ısrar ettiğinde: Ovaj novac dajem tebi "Bu parayı sana veriyorum" veya "Bu parayı sana veriyorum"; - bir diyalogda bir kelime cümlesini oluşturmak için : - Kome je upućeno ovo pismo? - Vama . "- Bu mektup kime gönderilmiş?" - Sana. " 3. nazik zamir olan Vi (genellikle yazılı sermaye başlangıç ).4. Genetik, yalnızca bu durumu yöneten edatlarla kullanılır: On je došao posle mene. Benim peşimden geldi. "5. Mnome formu sadece vurgulanan edat ile kullanılırken, mnome formu edat olmadan kullanılır.6. Genitif, datif ve suçlayıcıda, birleşik formlar, aksanın yanı sıra, nas ve vas formları haricinde, ikincisinin bis heceli karakteri ile ayrıktan farklıdır . Her zamanki yazıda, bu iki zamirin vurgulanmış karakteri olsun ya da olmasın, yalnızca bağlamdan ortaya çıkabilir.Dişil tekil hâli 7. iki yapışık şekli vardır: Ben genellikle (kullanılan On je vidi ve "Onu görür") ju , önce yardımcı fiil je ( On ju je videosu ve sonra "Onu gördüm") bunun reddedilen şekli: Nije ju videosu "Onu görmedi".8. sebe zamiri dönüşlüdür . O, her ne tür, sayı ve kişi olursa olsun, teklifin konusuna hep atıfta bulunur: Ona govori za sebe i ja govorim za sebe . Zašto ti ne govoriš za sebe ? "O kendi adına konuşuyor ve ben kendi adıma konuşuyorum. Sen, neden kendin adına konuşmuyorsun? »Yalnızca suçlamada ortak bir şekli vardır: On ide da se šeta. Ja idem da se šetam s njim. Hoćes li da se šetaš sa nama? Yürüyüşe çıkıyor. Onunla yürüyüşe çıkacağım. Bizimle yürümek ister misin? "İyelik zamirleri-sıfatlarİyelik zamirlerinin biçimleri şunlardır:
Notlar:
İyeliklere gelince, gösterici zamirler ve gösterici sıfatlar olarak aynı formları kullanıyoruz . Üç dereceli yabancılaşma ifade ederler:
Konusu olarak biti copula : “olmak”, demonstrasyon zamir nötr tekil kalan, özniteliği ile kabul etmezse Ovo je moj sin / moja ćerka , “C'est mon fils / ma fille” için je bila nesreća “Bu bir talihsizlik oldu” To su bili uspesi “Onlar başarıları vardı”.
Gösterilerin şekli sıfatlarınki ile aynıdır; pronominel olarak kullanıldıklarında ek sesli formların varlığı dahil: ovog (a) "de ce (t)… -ci, de ce -ci", onom (e ) “Buna (t)… -là, buna”, o onom (e) “ bununla ilgili (t)… -là, bununla ilgili”, s tim (a) “bunlarla… burada / orada, bunlarla / bunlar ".
Bu gösterici zamir-sıfatların dışında, Sırpçada, Fransızca'da benzer muhabirleri olmayan başkaları da var:
Bir kişinin veya cansızın kimliğini sorgulayan kelimeler yalnızca soru zamiridir . Bunlar ko "kim" ve šta "ne, o", aşağıdaki şekilde reddedildi:
Yalın | ko | šta |
Üretken | Koga | čega |
Dative | Kome | čemu |
Suçlayıcı | Koga | šta |
Enstrümantal | kim (e) | čim (e) |
Kiralama | o kome | o čemu |
Diğer kelimeler soru zamirleri veya sıfatlar olabilir :
Bu kelimelerin çekimleri, gerçek sıfatlarınkine benzerdir; buna ek sesli harflerin soysal, datif ve yerel eril durumlarda bulunması ve zamirler olarak kullanılanlar için nötr tekil olması dahildir. Koji ayrıca şu durumlara indirgenmiş formlara sahiptir: kog (a) , kom (e) .
Göreli zamirler ve sıfatlarAşağıdaki sözcükler, sorgulayıcı zamir-sıfat statüsüne ek olarak, aynı zamanda göreceli zamir-sıfat statüsüne de sahiptir :
Što akraba kelimesi sadece zamirdir . Aşağıdaki işleri var:
1. Değişmez, koji yerine kullanılabilir : Gledaj ove ljude što / koji prolaze "Geçen insanları izle".
2. Reddedildi, iki suçlama biçimi vardır, biri aday olma biçimiyle aynıdır, što , önünde bir edat yoksa , diğeri šta , aksi halde. Öncülü olabilir:
Tanımlanmamış kelimelerin çoğu soru zamirlerinden veya sıfatlardan gelir ve bunlara ana unsurlar ne- , sva- , ni- ve i- eklenir ve bu da aşağıdaki sistemi verir:
ben | II | III | IV | V |
---|---|---|---|---|
nešto "bir şey | neko "birisi" | neki "a (herhangi)" | nekakav "bir çeşit" | nečiji "birinden" |
svašta "her türlü şey" | svako "herkes" | svaki "her biri, her biri" | svakakav "her türden" | svačiji "her biri" |
ništa "hiçbir şey" | niko "kişi" | nijedan "yok" | nikakav "her türden" | ničiji "kimsenin" |
išta "(en azından) bir şey" | iko "(en azından) birisi" | ijedan "(en az) bir (herhangi biri)" | ikakav "(en azından) bir çeşit" | ičiji "(en azından) birinden" |
Sütun I ve II'deki kelimeler sadece zamirdir, diğerleri zamir veya sıfattır. Geldikleri sorular gibi reddedilirler.
Ni- ve i- ile oluşturulan sözcükler , kullandıkları hemen hemen tüm edatların ilk öğe ile temel sözcüğü arasına yerleştirilmiş olması özelliğine sahiptir: niiz čega “yoktan / yoktan” veya s kim ”kimseyle ".
İle oluşturulan Kelimeler ni- olumsuz olan ve bir ile kullanılan reddedildiği fiil (çift olumsuzlama): Ne Vidim nikoga , "Ben kimseyi bkz" Ova zemlja nije ničija "Bu topraklar ait hiç kimseye".
İle oluşturulan Kelimeler I- azaltılmış miktarda fikrini içerir ( “en az”, “biraz”, “şey”, “hatta bir”). Genellikle soru cümlesi ve alt cümlede kullanılırlar : Jeste li išta našli? "Bir şey buldun mu? », Ima li ikakvog rezultata? "En az bir sonuç var mı? ", Da je iko dolazio, ja bih to znao " Birisi (en azından) gelseydi, bilirdim ". Negatif bir kelime içeren bir cümlede kullanılamazlar, ancak karmaşık bir cümlede , olumsuz bir cümlenin ardından yer alan bir cümlede görünebilirler : Ne želim da iko pomisli da sam se uplašio "Birinin sahip olduğumu düşünmesini istemiyorum korktum ”.
İle oluşturulan Kelimeler ne- ile öneki po- insanların veya şeylerin azaltılmış sayıda olduğu gerçeğini ifade bunların nadir: Ponešto je tačno u ovom članku , "tam bu makalede şey var burada tarafından ve” Poneko se neće složiti onun mnomu "Benimle aynı fikirde olmayacaklar olacak". -Tanrı soneki aynı anlama gelir: što tanrı = ponešto "bir şey", ko tanrı = poneko "birisi".
Soru zamir-sıfatlarından belirli parçacıklarla oluşturulmuş belirsiz ifadeler de vardır :
Rakamları jedan "un", jedna "une", jedno (nötr), DVA "deux" (masc. Ve nötr), DVE "deux" (fem.), Tri "üç" ve četiri "quatre" mevcuttur, y bir sayının son basamağı olarak anlaşılır . Diğer rakamlar adları ( hayvan 5, Sest 6, SEDAM , 7 osam 8, devet ve 9) deset 10 sabittir.
Jedan , kısa form sıfatları gibi reddedilir. Aynı zamanda, çoğul tantum isimleriyle kullanılan çoğul biçimleri de vardır (yalnızca çoğul biçime sahiptir): jedne makaze ( dişi ) "bir makas çifti", jedna vrata (nötr) "bir kapı".
Diğer numara isimleri aşağıdaki gibidir:
DEĞİL. | dva | sürmek | sıralama | četiri |
G. | dvaju | Dveju | Triju | četiriju |
D. | dvama | dvema | Trima | četirima |
AT. | dva | sürmek | sıralama | četiri |
BEN. | dvama | dvema | Trima | četirima |
L. | dvama | dvema | Trima | četirima |
11'den 19'a kadar olan sayılara karşılık gelen sayılar, başlangıçta , jedanaest 11, dvanaest 12, vb. Veren , rakam adı + na + deset 10 edatı formülüne göre oluşturulmuş ifadelerdi .
10'dan büyük onlara karşılık gelen rakamlar bileşik kelimelerdir, örneğin dva "iki" + deset "on"> dvadeset "yirmi". Bazılarında, ilk bileşen fonetik değişikliklere uğramıştır, örneğin šest "altı" + deset > šezdeset "altmış".
Yüzlerce sayıya karşılık gelen sayıların iki çeşidi vardır. Bir, sto rakamı "yüz" olan bileşik bir kelimedir . Bu, 400 ile 900 arasındaki sayıların isimlerinde temel biçimiyle kalır : četiristo , Petsto , vb. Ancak form alır sta içinde dvesta 200 ve Trista dişil adı ile, ikinci varyant, iki kelime oluşmaktadır 300 stotina türetilen sto . Bunlar, birlikte dizim kelimesiyle rakamı konstrüksiyonun kurallarına göre, (bir sonraki bölüme bakınız) stotina de yalın çift olan , boya stotine 200, tri stotine 300 četiri stotine hâli olmak 400 diğer isimlerde çoğul yüzlerce: pet stotina 500, vb.
"Mil" kelimesinin muhabiri hiljada , dişil bir isim, "milyon" - milion (eril isim) ve "milyar" - milijarda (dişil isim).
Kendine has özelliği stotina , hiljada ve milijarda bu numaranın sadece isim oluşturan, onlar dişil isimler olarak olması gereken tüm ara sıra formlarının yerine tekil hâli şeklinde geçerli: Postoji stotinu razloga za için yüz nedeni vardır" Bu", Rec je o hiljadu dolara 'Bu bin dolar' dir Milijardu ljudi gladuje bir milyar insan açlık çeken ''.
Kardinal numaraları olan yapılarNumeral + isim ve / ve sıfat
Sayı + şahıs zamiri . Bu yapıda, şahıs zamiri, cedan hariç tüm rakamlarla özde yer almaktadır : nas tri “biz üç”, ih “onları on” bırak .
Konu + fiil
Fiil, sözlü sıfat olmadan tek bir formda olduğunda, dva , dve , tri ve četiri ile ve konu cümlesinde bulunan bu rakamlarla biten sayılarla birlikte, fiil çoğul hale getirilir [ Dve knjige nedostaju " İki kitap eksik ”(kelimenin tam anlamıyla,“ İki kitap eksik ”)], ancak 5'den 9'a kadar olan rakamlar ve bu rakamlarla veya 0 ile biten sayılarda fiiller tekil haldedir : Dvadeset pet knjiga nedostaje “ Var 25 kayıp kitap ".
Sözlü sıfatla oluşturulmuş sözlü biçimlerde iki durum vardır:
Bu sayılar, uzun biçimli sıfatlar için ana sayılara eklenen belirli sonlara sahiptir. Gelen PETI- "beşinci", šesti "altıncı" den deveti "dokuzuncu" için dvadeseti on (mukabil "yirminci" ve diğer sayılar trideseti "otuzuncu", vb ), kelime baz fonetik bir değişim olmaz. Gelen Sedmi "yedinci" (< Sedam ), osmi "sekizinci" (< osam ), stoti "yüzüncü" (< STO ), hiljaditi "binde" (< hiljada ), milioniti (< Milyon ) şi milijarditi (< milijarda ) bulunmaktadır küçük değişiklikler (düşüşünü sahip bir , t bağlama, vb ). Gelen Treci "üçüncü" (< tri ) ve četvrti "dördüncü" (< četiri ) daha önemli değişiklikler ve sıralı muhabir vardır jedan ve DVA farklı olan kelimeler kök : Üretim Eğitim "birinci" ve drugi "ikinci, ikinci bir” . Bir sayının son basamağı için, yalnızca basamaklarla aynı biçimler kullanılır: dvadeset prvi "yirmi birinci", trideset drugi "otuz ikinci".
Toplu RakamlarBu kategorideki ilk iki sayı dvoje "iki" ve troje "üç" dür . Diğerleri -oro : četvoro "dört", petoro "beş" vb. Sonekiyle oluşturulur . Bu numaralar kullanılır:
Bu rakamlarla isim / sıfat, tekil tekil haline getirilir.
RakamlarBu kategoride sırasıyla kardinal, sıralı ve toplu sayılardan türetilen üç tür isim vardır.
Yaklaşık rakamları eki ile oluşturulan ak 10, 12, 15, on ve yüzlerce karşılık gelen ana numaraları ilave edildi. Bu sayılar desetak "on", dvanaestak "bir düzine", petnaestak "on beş", dvadesetak "yirmi", stotinak "yüz", dvestotinak "iki yüz" vb. Soysal çoğulda isim / sıfat ile inşa edilmişlerdir.
Franctionnaires rakamları ile sıra elde edilir eki -ina : Trecina "üçüncü" četvrtina "dördüncü" Petina "beşinci". "Yarı yarı yarıya" nın muhabiri polovinadır .
Eki ile oluşturulan isimler -ica toplu numaraları vardır dvojica , Trojica , četvorica , vs. Sadece bu tür isimlere atıfta bulunan erkek isimleri veya zamirlerle kullanılırlar: nas dvojica "biz ikimiz" (erkek), nas dvoje "biz iki" nin (bir erkek ve bir kadın) aksine . Bunlar değişmez olduğu, çoğu kıyasla kardinal sayılar yerine ancak, olanların -ica herhangi ismi gibi çekilirler 2 nci çekimleri. Kişisel zamir, soysal durumda onlardan önce gelir ve isim / sıfat onları çoğul olarak takip eder: Došao je s petoricomrugova "Beş yoldaşla geldi".
Sayı isimleriHer sayının kadın cinsiyetinin bir adı vardır: jedinica , Dvojka , trojka , četvorka , Petica , vb. Önerilen örnek: Dobio sam dvojku iz matematike. "Matematikte iki tane vardı".
Fiil Fiillerin yönleriDiğer Slav dilleri gibi, Sırpça da morfolojik bakış açısından sistematik olarak ifade edilen yönün gramer kategorisini bilir .
Kusursuz bir fiil , eylemin olduğu, olacağı, olacağı veya gerçekleşmesini istediğimiz gerçeğini ifade eder. Bu fiillerin çoğu yinelemeli olabilir , yani tekrar tekrar gerçekleştirilen bir eylemi ifade edebilir. Örnekler:
Kusursuz bir fiil , eylemin gerçekleştirildiğini veya gerçekleştirileceğini ifade eder. Bu tür fiillerin birkaç kategorisi vardır:
Fransızcada, bu yönleri geçmişin biçimlerinden başka morfolojik yollarla ifade edemeyiz. Bu nedenle, kusurlu olan, Fransızca kusurlu ve mükemmel olan - geçmiş zamanda ve geçmişte - örtüktür .
Kusursuz bir fiil, bağımsız veya ana cümle olarak mevcut haliyle yalnızca istisnai olarak kullanılır. Böyle bir fiilin şimdiki zamanı, aslında gelecek zamana atıfta bulunduğu bir ikincil olarak kullanılır: Oni traže da pročitam knjigu " Kitabı okumamı istiyorlar", Ako pročitam knjigu, javiću vam " Kitabı okursam , Seni bilgilendirecegim ".
Bazı fiiller kusurlu veya aynı biçimde mükemmeldir, örneğin videti : Pred sobom je video beskrajnu ravnicu " Önünde sonsuz bir düzlük gördü" (kusurlu), Obradovao se kad me je video " Gördüğünde sevindi (e ) ”(Mükemmel). Bu kategoriye giren özellikle yabancı kökenli fiillerdir: organizovati "organize etmek", formirati "oluşturmak" vb. Aksine, çoğu fiil kusurlu - mükemmel çiftler oluşturur. Kusurlu bir fiilin kusursuz karşılığı olan veya mükemmelleştirici bir fiilin kusurlu olanı çeşitli yollarla elde edilebilir.
Bazen, kusurlu karşılığı ile aynı sözcüksel anlama sahip kusursuzlaştırıcı bir fiil oluştururuz:
Diğer zamanlarda, kusurlu bir fiilden, bir önek ekleyerek, kusurlu fiilinkine az ya da çok yakın bir anlama sahip olan mükemmelleştirici bir fiil elde ederiz:
Kusursuz fiilleri genel olarak şunlarla oluştururuz:
Bazı kusurlu - mükemmel çiftler farklı radikallerle oluşturulur, önekler her iki açıdan da aynıdır:
Sırp fiil çekimi sınıflarının sayısı tartışmalı. Örneğin, Moldovan ve Radan 1996 yedi sınıfı ve Jolić 1972 - sekizini hesaba katar. Ek olarak, bazı sınıflar, bazen birbirinden çok farklı alt sınıflar içerir, bu nedenle Ivan Klajn gibi bazı dilbilimciler, diller için oluşturulmuş olanlar anlamında eşlenik sınıflarından söz edemeyeceğimizi düşünürler, örneğin Romanesk . Bu onların mastar ve şeklinin sona ermesinden sonra, bir konjügasyon, 29 tip düzenli fiillerin sınıflandırır 1 st tekil şahıs, bu gösterge formunda.
Düzenli fiil örneği, en çok kullanılan modlar ve zaman :
Moda | Zaman | Form | |
---|---|---|---|
Mastar | Çok ti "shake" | ||
Gösterge | Mevcut | trese m " titriyorum " | |
trese š | |||
çok | |||
trese mo | |||
trese sen | |||
çok sen | |||
Mükemmel | tresa o , tres la , tres lo sam "titriyordum" | ||
tresa o, -la, -lo si | |||
tresa o, -la, -lo ben | |||
çok li, -le, -la smo | |||
çok li, -le, -la ste | |||
çok , -le, -la bilinen | |||
Gelecek 1 | treš ću "sallayacağım" | ||
treš ćeš | |||
tres ce | |||
treš ćemo | |||
treš ćete | |||
tres ce | |||
Koşullu | tresa o, -la, -lo bih "Sarsılırdım , sarsılırdım | ||
tresa o, -la, -lo bi | |||
tresa o, -la, -lo bi | |||
çok li, -le, -la bismo | |||
çok li, -le, -la biste | |||
çok li, -le, -la bi | |||
Zorunlu | çok ben ! "Sallamak! " | ||
neka çok e ! | |||
çok imo ! | |||
çok ite ! | |||
neka çok u ! | |||
Katıl | mevcut | tresu ći "sallama" | |
geçmiş | potresa vši veya potresa v "çalkalanmış" | ||
Sözel sıfat | aktif | tresa o, -la, -lo, -li, -le, -la | |
pasif | tres en , tres ena , tres eno , tres eni , tres ene , tres ena "sallandı" |
Sözlü formlarla ilgili notlar:
1. Yardımcı fiil biti "to be" düzensizdir. Şimdiki gösterge niteliğinde, kusursuzlaştırıcı yönüyle, budem , vb. Biçime sahiptir . ve kusurlu muhabiri aynı modda ve zamanda, farklı bir kökle , jesam biçiminde , vb. 2. Yardımcı mükemmel fiildir biti mevcut gösterge, en-boy imperfectif bölgesi Jesam kısa sahiptir, Mat formları, yukarıda görünenler. 3. mükemmel 3 inci tekil şahıs fiiller dönüşlü zamir, yardımcı Ben hemen hemen her zaman ihmal: Bu rodio olan 1797 Godine "O 1797 yılında doğdu". 4. Koşullu olarak, yardımcı fiil biti basit geçmiştedir (bkz . Aşağıdaki daha az kullanılan biçimler ). 5. Yardımcı biti (mükemmel ve koşullu) ile oluşturulmuş formlarda , aktif sözel sıfat, özne ile cinsiyet ve sayı bakımından uyumludur. 6. Gelecek zaman 1 genellikle şimdiki göstergedeki hteti "istemek" fiilinin kısa biçimiyle oluşturulur , tam anlamdaki fiilin ( Peva ćeš "Tu chanteras") köküne eklenir , ancak bir konu ayrı bir sözcükle ifade edildiğinde, yardımcı fiilden ayrılır ve bu durumda mastar halini alır ve yardımcı fiilin önüne yerleştirilir: Ti ćeš pevati "Toi, tu chanteras". 7. Bileşik biçimlerde, özellikle diyaloglarda tekrardan kaçınmak için tam anlamıyla fiil çıkarılabilir. Örnekler: - mükemmel: Ja nisam ništa pio te noći, ali mojirugovi jesu “O gece hiçbir şey içmedim ama arkadaşlarım içti”. - gelecekte: - Hoćeš li raditi sutra? - Neću . "- Yarın işe gidecek misin? - Hayır. " - koşullu: - Biste li hteli malo torte? - Hvala, ne bih . "Biraz pasta ister miydin?" - Hayır teşekkürler. " 8. Sipariş ve atıfta yasağı 3 inci kişiyi birlikte ile kendilerini ifade nek (a) + mevcut gösterge formu: Neka uđe taj Gospodin "onu, bu beyefendiyi gelsin"Sözlü formların kullanımının özel özellikleri:
Daha az kullanılan formlar:
Genelde, fiil parçacık ile reddedildiği NE : bunun önüne yerleştirilen ne tresem "Ben sallamak yok", ne bh tresao "Ben sallamak olmaz".
Sıfat ve sözel sıfat formlarında, olumsuzlama fiil ile tek bir kelime oluşturur: ne tresući " titremiyor ", ne tresen " titremiyor ".
Mevcut göstergesi olarak olsun isterim fiiller , "sahip" hteti "istemek" ve biti , olumsuzluk ile, fiil birinci hece yerine "olduğu" biti olumsuzluk varyant Ni . Örnekler: imam - nemam "Ben yok", Hoću - necu "Ben istemiyorum", Jesam - nisam "Ben değilim".
Gelecekteki olumsuz biçimde, yardımcı fiilden ayrılır: pevaću - neću pevati "Şarkı söylemeyeceğim".
Negatif zorunluluk üç şekilde oluşturulabilir:
Fransızcada olduğu gibi , Sırpçada da üzgün (a) "şimdi" ve tamo "orada" gibi birincil zarflar vardır, ancak çoğu diğer dilbilgisi sınıflarından , çoğunlukla sıfatlardan gelir:
Bazı zarflar sistemler halinde gruplanabilir. Gösterici zamirler gibi üç derece uzaklığı ifade eden yerliler için durum budur:
Soru | Hoparlörün yakınında yer | Alıcının yakınında yer | Uzak konum ve konuşmacının ve muhatabın |
---|---|---|---|
gde? "veya? " | ovde "burada" | sen "oradasın" | (dalga), tamo "orada" |
( kamo ?) , kud (a)? " (nereye ? " | ovamo "buraya" | tamo "oraya" | onamo "oraya" |
kud (a)? " nereden ? " | ovuda "burada" | tuda "orada" | onuda "orada" |
Eski dilde, bu sistem daha tutarlıydı; Tabloda iki tane olan parantez içindeki kelimeleri kullandık. Mevcut dilde kud (a)? iki anlamla kullanılır ["nerede? "Ve" (nereye)? "], Hem de tamo [" oraya "ve" oraya "].
Üçlü bir biçim ve miktar zarfları sistemi de vardır:
kako? "Nasıl?" Veya "Ne?" " | ovako "like this / that / that" (hoparlörün yanında) | tako "şunun gibi / şunun / şunun " (alıcının yanında) | onako "böyle / böyle" (konuşmacıdan ve alıcıdan uzakta) |
koliko? " ne kadar ? " | ovoliko "tant" (hoparlöre yakın olan) | toliko "kadar" (alıcının yakınında) | onoliko "as much" (konuşmacıdan ve alıcıdan uzakta) |
Bazı yer, zaman ve belirsiz tarz zarfları, karşılık gelen belirsiz zamirlerle aynı asal unsurlarla oluşturulur:
gde? "veya? " | kud (a)? " (nereye ? " | kad (a)? "Ne zaman? " | kako? "Nasıl?" Veya "Ne?" " |
---|---|---|---|
negde "bir yer" | nekud (a) "bir yere" | nekad (a) "herhangi bir zamanda" | nekako "öyle ya da böyle" |
(svagde) , svud (a) "her yerde" | (svukuda) , svud (a) "her yöne" | (svagda) , uvek "her zaman" | svakako "neyse" |
nigde "hiçbir yerde" | nikud (a) "(hiçbir yere)" | nikad (a) "asla" | nikako "herhangi bir şekilde" |
igde "bir yer" | ikuda (a) "bir yere" | ikad (a) "herhangi bir zamanda (herhangi), hiçbir zaman" (pozitif anlam) | ikako "öyle ya da böyle" |
Bu zarflar arasında ayrıca bazıları (parantez içindekiler) güncelliğini yitirmiş, başkaları ile değiştirilmiştir. Dolayısıyla, svud (a) "her yöne" de "her yerde" anlamına gelir ve "her zaman", ana anlamı "her zaman" olan uvek tarafından ifade edilir .
İle oluşturulan zarflar I- soru kullanılmaktadır maddeleri : ve koşullu astları Jesi li ga İğde videosu? "Onu herhangi bir yerde gördün mü?" ", Da sam ikako mogao, došao bih " Herhangi bir şekilde gelebilseydim, gelirdim ".
Genel olarak bir edat ve bir zarf veya başka bir gramer sınıfından bir kelime ile bileşik zarflar oluştururuz:
Bu şekilde yer zarflarıyla oluşturulan bazı zarflarda , bunlar şu şekilde değişir: do "until" + gde ", burada"> dokle "until", od "de" + ovde "burada"> odavde "d 'here', vb.
Biçim, miktar zarfları ve bazı zaman zarfları karşılaştırma derecelerine sahiptir. Karşılaştırmalı üstünlükleri, aday tekil kısırlaştırıcıya karşılık gelen sıfatların karşılaştırmalı biçimine sahiptir ve göreli üstünlükleri aynı ön ek ile oluşturulur. Örnek: brzo "hızlı"> brže "daha hızlı"> najbrže "daha hızlı". : Bazı zarflar karşılaştırma için başka bir kelime var dobro - "iyi" bolje "daha iyi", mnogo "çok" - više "daha, daha" malo "küçük" - Manje "az", kaybetmek "kötü" - Gore "daha kötü ", daha kötü".
EdatYalnızca edat olarak kullanılan sözcükleri ( bez “sans”, k (a) “vers”, na “sur”) ve işlevi yalnızca ikincil olan sözcükleri ayırt edebiliriz . Onlar :
Aşağıdakilerden oluşan edatlar da vardır:
Edat, bir tamamlayıcı oluşturmak için bir isim cümlesinden önce kullanılır . Onun nominal unsurları, edatın gerektirdiği belirli bir durumda (aday ve sözlü olanlar hariç) olmalıdır. Çoğu edat yalnızca tek bir durumla kullanılır:
Diğer edatlar, anlamlarına veya naip fiilinin doğasına bağlı olarak iki, hatta üç durumu yönetir.
Edat | Durum | İstihdam koşulları | Misal |
---|---|---|---|
Među | suçlayıcı | yer değiştirmeyi ifade eden bir fiil ile | ići među ljude "insanların arasına girmek" |
enstrümantal | yer değiştirmeyi ifade etmeyen bir fiil ile | biti među ljudima "halk arasında olmak" | |
yok | suçlayıcı | yer değiştirmeyi ifade eden bir fiil ile | postaviti na sto "masaya koy" |
kiralama | yer değiştirmeyi ifade etmeyen bir fiil ile | biti na stolu "masada olmak" | |
nad (a) | suçlayıcı | yer değiştirmeyi ifade eden bir fiil ile | uzdigati se nad daha fazla "denizin üzerinde yükselmek" |
enstrümantal | yer değiştirmeyi ifade etmeyen bir fiil ile | nalaziti se nad morem "denizin üzerinde olmak" | |
Ö | suçlayıcı | obesiti o nešto "bir şeye tutunmak " | |
kiralama | govoriti o nečemu "bir şey hakkında konuşmak" | ||
bölme (a) | suçlayıcı | yer değiştirmeyi ifade eden bir fiil ile | padati pod stolicu "sandalyenin altına düşmek" |
enstrümantal | yer değiştirmeyi ifade etmeyen bir fiil ile | ležati pod stolicom "sandalyenin altında yatacak" | |
önceden (a) | suçlayıcı | yer değiştirmeyi ifade eden bir fiil ile | pozoviti pred kralja "kralın önüne getirmek" |
enstrümantal | yer değiştirmeyi ifade etmeyen bir fiil ile | govoriti pred kraljem "kralın önünde konuşmak" | |
ona) | jenerik | skočiti sa stola "masadan atla" | |
enstrümantal | anime isimleriyle | s mužem "kocasıyla" | |
sen | jenerik | u Branka Ćopića “at Branko Ćopić” (eserinde) | |
suçlayıcı | yer değiştirmeyi ifade eden bir fiil ile | ići u selo "köye gitmek" | |
kiralama | yer değiştirmeyi ifade etmeyen bir fiil ile | živeti u selu "köyde yaşamak / yaşamak" | |
za | suçlayıcı | za profesora "öğretmen için" | |
enstrümantal | za profesorom " profesörün arkasında / arkasında" | ||
jenerik | za života "hayatın her anında" |
Not: Belirli edatlar söz konusu olduğunda, a ~ ∅ alternatifi vardır . Sesli harf a : Aşağıdaki kelime aynı türden bir ünsüz ile, edat son ünsüz aynı ünsüz ile başlayan ya da ünsüz bir grupla zaman daha kolay telaffuz yapmak için edat eklenir ler majkom anne ile" ", Ama onun " kız kardeşiyle " olan hikayesi ; pred tobom "önünüzde", ancak " önümde " yırtıcı mnom .
BağlaçBirincil bağlaçların ( i "ve", ili "veya", ako "si", vb. ) Yanında , orijinal zarflar olan bazıları vardır, örneğin kad (a) "ne zaman": Kad se verćaš? (zarf) "Ne zaman döneceksin? "Vs. Razgovaraćemo kad se budem vratio (kavuşum) “Geri döndüğümde konuşacağız ”.
Ayrıca birleşik ifadeler de vardır: kao da "sanki", zato što "çünkü", zbog toga što "çünkü" vb.
Özel kullanım özellikleri:
Parçacıklar Sırpça gramerlerde ayrı bir gramer sınıfı olarak kabul edilir. Parçacık, orada konuşmacının ifadenin içeriğine karşı tutumunu gösteren değişmez bir kelime olarak tanımlanır. Bu kelimelerin çoğunda, Fransız eşdeğeri olarak modalizör adı verilen zarflar veya zarf ifadeleri vardır .
Parçacığın anlamı genellikle iletişimin somut koşullarına bağlıdır. Örneğin , ana anlamı "sadece" olan samo kelimesi şu amaçlarla kullanılabilir:
En sık görülen parçacıklar:
Bazı parçacıklar bir diyalog içinde kendi başlarına cümleler oluşturabilir. Bu parçacık kategorisine belirli ifadeler de ekliyoruz : Kako da ne! , Nego šta! , Nego kako! ("Ama nasıl olur?" anlamına gelen üçü)
Bu bölüm hediyeler ana sözdizimsel özellikleri türleri ile ilgili Fransızlarınki kıyasla Sırpçanın, maddeleri , sözdizimsel fonksiyonları ve kelimelerin sırayla onları yanı sıra Kimi Yan Cümleler.
Teklif Bağımsız teklif türleriSoru maddesi toplam soru fark iki yapılar kullanılarak bildirge madde elde edilir:
Negatif bir öneri negatif parçacık fiilinin reddi sonuçları değildir anteposed. Bu, imati fiilleri "to have", biti "to be" ve hteti "to want" ile birleştirilmiştir ( yukarıdaki fiilin Negatif formu bölümüne bakın ). Bileşik sözlü olarak, gerilmemiş yardımcı hemen ardından KD . Örnekler: Kaldırma ne radi "lift değil iş" Ne Biste dugo čekali "Uzun beklemek olmaz".
INTERRO-negatif bir öneri , tercihen parçacık ile inşa edilmiştir li : Ne Biste li hteli malo turta? "Biraz pasta istemez misin?" », Nismo li se već negde videli? "Bir yerde birbirimizi görmedik mi?" »Bu tür önermede , olumsuz bir cevabın konuşmacıya imkansız görüneceği gerçeğini ifade eden parçacık zarını da kullanırız . Örnek: Zar deca ne spavaju? "Çocuklar gerçekten uyumuyor mu?" », Zar juče nije padao sneg? "Dün gerçekten kar yağmadı mı?" "
Ünlem maddesi belirli bir tonlama ile değil, aynı zamanda belirli bir parçacıklarının yardımıyla (bölüm örneklere bakın ile sadece elde edilebilir parçacık ).
Önermedeki sözdizimsel işlevlerGramer konusu bir isimle veya zamir ifade yalın olan, ancak başka bir durumda, bir "mantıksal" olarak adlandırılan bir diğer konusu da, vardır:
Fiil genellikle kişi, sayı ve cinsiyet konu ile kabul eder. Cinsiyet anlaşması hala sadece pasif diyatezde kullanılan pasif sözel sıfatla değil, aynı zamanda aktif sözel sıfatla da ilgilidir: Ptice su letele “Kuşlar uçuyordu”. Öte yandan, sunuş yapısında, özne olarak gösterici zamir ile değişmez kalan, aday tekil nötr ve özniteliğiyle bir anlaşma yoktur : Ovo je moja ćerka "C'est ma fille".
Nitelik ile biti copula yalın genellikle (olduğunu Moj velet je inženjer : "Ağabeyim bir mühendis") ile veya edatsız hâli bazen ve Narukvica je od srebra "bilezik ve gümüş", Deda je uvek biyo dobre volje "Büyükbaba her zaman nazikti". Bir sıfatla ifade edildiğinde, tanımlanmamış, yani kısa olmalıdır, eğer bu biçime sahipse : Vaš predlog je zanimljiv "Öneriniz ilginç".
Dışındaki fiiller denir copulatives ile biti biz kullanmak maddesini ait maddesi denilen predikativ veya predikativna dopuna (litt. "Yüklem takviyesi, yüklemi için ek") yalın en sık olduğu, ( Zovem se Marija "İsmim Marija ise” ), ancak başka bir durumda da olabilir:
Doğrudan nesne tamamlayıcı edatsız hâli genel olarak, ancak aşağıdaki durumlarda hâli içinde:
Dolaylı nesne tamamlayıcı her durumda yalın ve vocative dışındaki olabilir:
İlgili yerin ikinci derecede tamamlayıcı bir ad veya zamir ile ifade, bu hâli ile konum belirten durumlarda kullanımını söz etmek gerekiyor. Birincisi, bir yere yer değiştirmeyi ifade eden fiillerle, ikincisi - bir yere yer değiştirmeyi ifade etmeyen fiillerle kullanılır (yukarıya bakın edat ).
Ajan tamamlayıcı nadiren ajan cansız olduğunu ziyade zaman, Sırpça kullanılır. Davası araçsaldır : Grad je pogođen zemljotresom “Şehir depremle sarsıldı”.
Eke sahip olabilecek sıfatların kendi rejimleri vardır, yani belirli bir durumu gerektirirler. Örneğin Zeljan genitif edatsız uygulamayı "düşkün" ( Zeljan yürüdü "değiştirmek isteyen") umoran "yorgun" - edat ile ilgi hâli od ( umoran od Napora "yorgun çünkü stres") siguran "güvenli" - edatla hâli u ( siguran u sebe “kendine güvenen”), karşılaştırmalı sıfatlar - od : skuplji od zlata “altından daha pahalı” edatıyla ilgili jenerik , vb.
Adı tamamlayıcı işlemi adlarına aşağıdaki özelliklere sahiptir:
Privremeni atribut (litt. "Provisional epithet") ", predikatski atribut (litt." Predicative epithet ") veya aktuelni kvalifikativ (litt." Actual qualifier ") olarak adlandırılan cümlenin terimi, kalıcı olmayan ancak bir niteliği ifade eden bir sıfattır. geçerliliği, fiilin eyleminin süresiyle sınırlı olan. Bu sıfat tanımsızdır. O (bir forma sahiptir eğer kısa Otac se iscrplen ležaj na srušio ve yalnızca bu forma sahiptir kalırsak “Papa onun kanepede bitkin çöktü”): nasi su yeniye yeniden cilj na stigli bir vasi poslednji "Bizimki ilk edildi onların amacına ulaşmak ve sizin hedefiniz - sonuncusu ").
Adı terimi apozitiv Önceki ve terimi adı arasındaki geçişin olarak Ivan Klajn tarafından kabul edilir apozicija . Apozitiv geri kalanından ayrılır madde aralarla ve tonlama ile (yazılı virgül ). Örnekler: Vlažna od kiše, zemlja se ugibala pod nogama "Yağmurda ıslak , toprak ayakların altına battı", Moj kolega , iznenađen , nije stigao da reaguje "Meslektaşım şaşırdı, tepki veremedi".
Tarafından apozicija , Klajn değil belirli aralarla de genel olarak (aşağıda adı cinsiyet, sayı ve durumda kabul tonlama, ayrılmış bir isim ile ifade edilen bir terim anlamına gelmektedir simic doktor - "Doktor simic" ler doktorom Simićem "Doktor simic ile") ancak şunlardan oluşursa değişmez kalır:
Cümlede yer alan kelimelerin sıralaması, anlamsal role , yani parçalarının birine veya diğerine atfedilen temaya veya kafiye ve / veya konuşmacının niyetine, birini veya diğerini vurgulamaya bağlıdır.
Sırpçada kelime düzeni oldukça ücretsiz olmasına rağmen, yine de bir SVO dilidir , yani aşağıdaki koşullar altında sıra konu + fiil + nesnedir:
Örnek: Dečaci, košarku "Erkekler basketbolu sever " çaldı .
Sıra, 2'den 7'ye kadar olan koşullar yerine getirilirse, örneğin yukarıdaki önerme, Šta rade dečaci? Sorusunu yanıtlarsa aynıdır. "Çocuklar ne yapıyor?" », Yani cevapta özne temadır ve fiil ve tamamlayıcı rheme'yi oluşturur. Genellikle tema, rheme'den önce gelir.
Diğer durumlarda sıra farklı olabilir.
Vurgulanan fiilin yeri
Yukarıdaki önermede bunu vurgulamak için, fiili sonuna yerleştirebiliriz: Košarku dečaci , "Basketbolu seviyorlar, erkekler (lafzen" Basketbol erkekleri seviyor ") çalıyor , yani, örneğin karşılaştırıldıklarında basketbolu seviyorlar. beğenmeden yaptıkları bir spora). Aynı amaç için, ancak farklı bir anlamda, fiil ilk terim olabilir: Vole dečaci košarku "Basketbolu severler, erkek çocuklar" (lafzen "Basketbol çocukları gibi") (aksini iddia eden birine cevap vermek için).
Konunun yeri
Başka bir olası konuya bunu karşı çıkarak konuyu vurgulamak için, teklifin sonuna yerleştirilir: Košarku çaldı dečaci örneğin, (lafzen "Basketbol aşk erkek“) (kızlara kıyasla "Basketbol seviyorum çocuklar ise" , beğenmeyenler).
Konu, vurgulanmasa bile, reme ise fiilden sonra gelir: Zvala te je neka žena " Seni arayan bir kadın var (lafzen" Seni bir kadına çağırdı ") (olası bir soruya cevap" Beni kim aradı? ? ”). Bir alıntıyı takip eden tesadüfi cümlecikte de fiilden sonra : - Jeste li žedni? - upita domaćica «- Susadınız mı? - hostese sorar ”.
Tamamlayıcıların yeri
COD : Bir tema ise fiilin önüne yerleştirilir Papire CE pokupiti čistačica "kağıtları onları bulacaktır temizlik bayan," (olası bir sorunun yanıtını "her gün gazetelerde ile ne yapıyoruz?“)
Fiil bir sahipse COD ve ÇÇ'na , kural olarak en kısa grupla biri olduğunu ilerlettiği diğer: Šaljem rukopis uredniku književne revije “Stvarnost” ‘Ben edebi derginin editörü makale göndermek Stvarnost ’, Šaljem uredniku rukopis mog neobjavljenog romana “Yayınlanmamış romanımın el yazmasını editöre gönderiyorum ”.
COD ve COI bu (ayrık formu) ya da (müşterek formu) seçeneğinin olsun, sonra ya da bir fiilden önce olabilir edatsız kişisel zamir ifade edilmiştir. Örnekler:
Ne vidim ga “ Görmüyorum ” (lafzen “ Görme ”); Ne vidim njega "Onu görmüyorum, onu" (lafzen "Onu görmüyorum"); Ja ga ne vidim “Onu görmüyorum” (lafzen “Onu görmüyorum”); Ja njega ne vidim "Ben, o, onu görmüyorum" (lafzen "Onu görmüyorum").Bu tür bir tamamlayıcı, ayrık biçimiyle önermenin başına yerleştirilebilir ve böylece vurgulanır: Meni su ništa rekli “Bana hiçbir şey söylemediler”.
: Bir zarfla tarafından ifade tamamlayıcı genellikle tabi olduğu için fiil veya sıfat öncedir Açık mnogo zarađuje "O çok kazanır" (litt, "O çok kazanır". Emisija je Vero zanimljiva "programı çok ilginç". negatif olarak fıkra , daha sık (fiilden sonra yerleştirilir ne zarađuje Açık mnogo "o çok kazanmak yok"), fakat aynı zamanda fiilden önce olabilir: On mnogo ne zarađuje soru olarak. fıkra parçacık ile li , mutlaka bir fiilden sonra ( on zarađuje li mnogo ? “? diye çok kazanmak mı”), ancak birlikte birinde da li , bu fiilden önce kalır: da li üzerine mnogo zarađuje?
Bir isim veya nominal grupla ifade edilen koşullu tamamlayıcı, vurgulanmamışsa fiilden sonra ( Viđamo se svakog dana "Birbirimizi her gün görüyoruz"), tersi durumda ise fiilden önce yerleştirilir: Svakog dana se viđamo (lit "Her gün birbirimizi görüyoruz").
Pronominal sıfatların yeri
Pronominal sıfatlar genellikle nominal grubun adının önüne yerleştirilir. Sadece iyelik sıfatı isimden sonra gelir, ikincisi sözcükte ise : Slušaj, prijatelju moj ! Dinle dostum! İsim birkaç pronominal sıfatla belirlenmişse, iyelik isme en yakın olanıdır. Sıfat - iyelik önce demonstrasyon, soru veya süresiz ve bu daha önce var sav "tüm" veya ceo "tümü, bütün". Örnekler: ovo tvoje delo “bu sizin için önemli” (lafzen “bu sizin sorununuz ”), O kakvoj mojoj grešci govoriš? "Hangi hatalarımdan bahsediyorsun?" "(Lafzen" Benim hatam ne hakkında konuşuyor? "), Ceo taj njihov programı " tüm bu programı onlara "(lafzen" Tüm programları ").
Sıfatın yeri
Epitet genellikle belirlenen adın ( žuti cvet "sarı çiçek") önüne yerleştirilir , ancak bir tamamlayıcısı olduğunda bundan sonra da olabilir: od starosti žuta knjiga veya knjiga žuta od starosti " yaşlılığına göre sarı bir kitap". Tarihsel kişiliklerin isimlerinden sonra konulmalıdır: Katarina Velika "Büyük Catherine". Bir adın önünde birden fazla lakap olabilir. Bu cümlede, kısa biçimli sıfat, uzun biçimli sıfatın önünde, niteleyici sıfat - ilişkisel sıfat ve daha kısıtlı bir anlamda sıfat - daha geniş anlamıyla sıfat: moderan italijanski školski brod "bir gemi - modern İtalyan okul ”, poznata beogradska operska pevačica “ ünlü Belgrad opera sanatçısı ”.
Sıralı sayı sıfatıyla ifade edilen epitet genellikle isimden önce gelir ( peti razred "beşinci sınıf"), ancak hükümdarların isimleriyle birlikte : Petar Prvi " Peter 1 st . İsmin bir sıfatı daha varsa, rakam bunun önünde yer alır: treći svetski sıçan "üçüncü dünya savaşı".
Özniteliğin lakabı vurgulanmamışsa, kopuladan sonra yerleştirilir: Kinezi su čudni ljudi "Çinliler tuhaf insanlardır". Bunu vurgulamak için, teklifin başına yerleştirilir: Čudni su ljudi ti Kinezi "Onlar tuhaf insanlar, bu Çinliler" (lafzen "Bu Çinliler tuhaf insanlar").
İsmin tamamlayıcı yeri : Belirli adından sonra ise čovek proverenog ukusa "kanıtlanmış (iyi) tadı adamı".
Place des clitiques
Enklitik (eş zamir, yardımcı fiiller durgun şekiller ve parçacık li ) kafa önerilebilir.
Yardımcılar ve ortak tamamlayıcı şahıs zamirleri birkaç pozisyona sahip olabilir.
Zamir örnekleri:
Yardımcı fiil örnekleri:
Önerinin en tepesinde olmanın imkansızlığının yanı sıra, enkolitik yerinin başka sınırlamaları da vardır:
Bir önermede birbiri ardına iki, üç veya dört enklitik olabilir. Dört tane olduğunda, farklı durumlarda li parçacığı , bir yardımcı fiil ve iki zamir olmalıdır: Ne znam da li sam joj se dopao “Onu beğenip beğenmediğini bilmiyorum”.
Enkolitik düzeni aşağıdaki kurallara tabidir:
COD önerme : dolaylı soru oluşturan karşılık gelen doğrudan bir soru toplam sorgulama durumunda dahil başlar hangi soru sözcüğü ile tanıtıldı Da li ima deterdženta? "Çamaşır deterjanı var mı?" "-" Satıcıya çamaşır olup olmadığını soracağım ".
Önce önerisi IOC edatla bir tamamlayıcısı gerektiren bir fiil tabi, demonstrasyon zamir kullanılır için : Nije bilo rECI o Tome da se seli u Beograd Fakultet için "(Ne". Fakülte hamle söz o kelimenin tam anlamıyla) oluştu" Belgrad ”, Pomirila se s tim da neće naći muža “ Bir koca bulamadığı gerçeğine kendini teslim etti ”.
Göreli bir cümle getiren göreceli zamir , cinsiyet ve sayı bakımından başka bir cümlenin öncülü ile uyuşur, ancak göreceli işlevine bağlı olan durumda değildir. Örnekler:
Evo čoveka koji će nam pomoći “İşte bize yardım edecek adam”; Evo čoveka o kome smo govorili “ Bahsettiğimiz adam bu.İle ilgili olarak dolaylı önermeyi nedenle , bu söz edilecektir:
İkinci derece hedefi önerme aşağıdaki şekillerde inşa edilmiştir:
İmtiyazlı koşullara gelince , makar ve yardımcı olmayan aktif sözel sıfatla yapılan inşaattan bahsedilmelidir : Neću popustiti makar poginuo " Ölsem bile boyun eğmeyeceğim ", Makar (i) ništa ne našli , dobro je da ispitamo teren “Hiçbir şey bulamasak bile yeri incelememiz iyidir”.
Koşullu dolaylı önerme
Birlikte bir mevcut veya gelecekteki ihtimalini ifade etmek Fransızca benzer bir inşaat yoktur ako : Ako lampica svetli, Masina je ispravna "ışığı yanıyorsa, makine Yolunda". Aynı yapı ile, bağlantı ukoliko "eğer, ölçüsünde " olabilir: Ukoliko se lampica ugasi, zovite me "Işık sönerse beni ara". Buna eşdeğer bir yapı li : Ugasi li se lampica, zovite me parçacığıdır .
Bir eylemin gerçekleşmesinin dayandığı şimdiki zamanın veya geleceğin bir koşulunu ifade etmek için, koşul ve ana eylem koşullu fiil ile ifade edilir. Bağlantı ako , ukoliko veya kad (a) olabilir (bunun temel anlamı "ne zaman" dır ): Ako / Ukoliko / Kad bi bilo kiše do kraja meseca, usevi bi se mogli spasti " Yağmurun sonuna kadar yağmur yağarsa ayın mahsulleri kurtarılabilir '. Koşul mümkün değilse, kad (a) ile koşullu veya bağlaç da fiili ve mevcut göstergedeki fiili kullanırız: Kad bih bio / Da sam deset godina mlađi, predložio bih joj brak "Si j ' On yaş küçüktüm, ona evlenme teklif ederdim ”.
Geçmişte fark edilmeyen durum, da ve fiil birleşimiyle mükemmel bir şekilde ifade edilir : Da sam odgovorio i na deseto pitanje, zaradio bih milion dinara "Onuncu soruyu da cevaplasaydım, bir milyon dinar kazanırdım ”.
Sırpçada, Fransızca'da olduğu gibi geçmiş zamanların bir uyumu yoktur. Böylece, ana cümlenin fiili geçmiş zamanda, altta olduğunda,
Trebati "zorunluluk, zorunluluk" özelliğine tabi olan eylem , mükellefiyet belirtilmemiş bir konuya düşerse mastarla ifade edilir: Treba sačekati "Beklemek gerekir". Belirtilirse, fiili şu anki göstergede olan da bağlacı tarafından sunulan bir özne cümlesinin konusu olur : Treba da sačekamo "Beklemeliyiz".
Başka bir eylem astı olduğunda, ikisi de aynı konuyu içeren, Sırp alt eylem tarafından ifade edilmesini tercih COD önermenin getirdiği da Hırvat ve tercih diğer Slav dillerine ilişkin olarak, gösterge de sahip fiil bunun yerine mastar halindeki bir fiil ile ifade edilen COD : Marija želi da piše "Marija yazmak istiyor".
Browne ve Alt 2004'e göre, bu çalışmanın yayınlanmasına kadar Sırp sözlüğünün kompozisyonuna ilişkin kesin istatistikler yoktu. Sadece 1983'te okul çocuklarının yazıları üzerine yapılan bir araştırmaya dikkat edin, bu yazılarda en sık kullanılan 100 kelimeden 97'si Proto-Slav kökenli , ikisi çocuk dili, kökenleri belirsiz ve ödünç alınmış gibi görünüyor .
: Sırpça en değişiyordu alanlardan Proto-Slav kökenli kelimeler vardır mati "anne", KCI , (anne babasının ilişkin olarak) "kızım" sin "oğul", Noga "bacak", bizim "burunlar", nokat " tırnak ", vuk " kurt ", zec " tavşan ", miš " fare ", jež " kirpi ", zima " kış ", sneg " kar " vb.
Bazı kalıtsal sözler okunur atlattı Sırpça ve Hırvatça: jer "otomobil", proleće "bahar", raditi "yapmak için, işe", Kisa "yağmur", baciti "atmak", tražiti "aramaya". Diğerleri diğer Slav dillerinde var ama Sırpça ve Hırvatça'da anlam değiştirdiler. Bu tür kelimeler flapi "sevmek" (<"tercih etmek"), jak "güçlü" (<"ne tür?"), Posao "iş, iş" [<"gönderildi" (kişi)], čuvati "tutmaktır. "(<" Algılama " ), vrlo " çok "(<" neredeyse ").
Sırpçada, kelime oluşumunun en yaygın yöntemi , soneklerle türetme, ardından önekler ve kompozisyonla türetmedir, en az sıklıkta kullanılan yöntem ise dönüştürmedir .
TüretmeFransızca'da olduğu gibi, bir temel sözcükten, bir son ek veya / ve bir önek ekleyerek veya başka bir son eki silerek , temel sözcükle aynı sözcük ailesinin sözcükleri oluşturulur.
SonekBir son ek ekleyerek veya değiştirerek ( kalın karakterlerle işaretlenmiş son ekler ) oluşturuyoruz:
Zaten eklenmiş bir kelimeden oluşan bir kelime dahil olmak üzere, son ek ile oluşturulmuş bir kelime ailesi örneği:
Sırpçada, fiillerden regresif türetme yoluyla, yani mastarın sonekini kaldırarak isim oluşturmak yaygındır. Örnekler: için odmoriti "dinlenme> odmor " ", dinlenmeye plakati '> ağlamaya ' Plac ', ağlamak' prepisati kopyalamak için ' '> prepis ', kopyalamak için' rasti '> büyümeye ' rast ' büyümeye'.
ÖnekFiil alanında önek bir süreç olabilir:
Diğer dilbilgisi sınıflarına gelince, ön ek, kelimenin doğasını değiştirmemesi anlamında dahil olmak üzere yalnızca sözcükseldir .
Ön eklerin çoğu orijinal olarak edatlardır ve ön ekli sözcüğün ilk sesiyle belirlenen fonetik varyasyonlara sahip olabilir. Bir önek ekleyerek şunları elde ederiz:
Bu işlemle, temel sözcüğe aynı anda bir son ek ve bir önek eklenerek bir sözcük oluşturulur. Örnekler:
Sırpça, kompozisyon Fransızcadan daha üretkendir.
Çoğu zaman, bileşenler arasında bir bağlantı sesli harf vardır, daha sık olarak -o- ( riba "balık" + aşk "avcılık"> rib o lov "şeftali"), daha nadiren -e- : oči "gözler" + vidan "görünür "> OC e vidan " bariz ". Bazı durumlarda, bileşenler doğrudan birleşir, ilki bir sesli harfle ( sto "yüz" + noga "bacak"> stonoga "kırkayak") veya daha az sıklıkla ünsüz olarak: jedan "un" + put "yol, yol" ile biter > jedanput "bir kez".
Bileşenler az çok kaynaklanabilir. Kuvvetle bağlanmış unsurlara sahip bileşik kelimelerin tek bir aksanı vardır ve tek bir kelime olarak yazılır, örneğin kućèvlasnik "ev sahibi". Daha az kaynaklı bileşenlere sahip olanlarda, her birinin aksanı vardır ve bunlar bir tire ile yazılır , örneğin spȍmēn-plȍča “hatıra plaketi”, kulturno-umetnički “kültürel ve sanatsal”.
Bileşik kelimeler şunlardan oluşabilir:
Bu işlemle, kişi bir bileşik kelime oluşturur ve aynı zamanda son ekler, yani bir sonek olmadan temel kelimeleri bileşik bir kelime oluşturmaz. Temel kelimeler şunlar olabilir:
Bu kelime oluşturma süreci aynı zamanda bileşik kelimeler + sıfır son eki içindir, yani kelime gerileyici türetime uğrar. Örnekler:
Dönüştürerek, örneğin , çoğu sıfat gibi reddedilen sıfatlardan isimler elde ederiz .
Sıfatlardan türetilen insanların yaygın isimleri eril ve dişil formlarını korur, örneğin dragi, -a "sevgili", ancak aynı kökene sahip soyadları dişil olanla eşleşmez. Böyle isimler Crnjanski , Racki , Markov , vb
Soyut kavramlar için isimlere dönüştürülen sıfatlar nötr hallerini korurlar : dobro "iyi", zlo "kötü".
Epitetlerden gelen isimler , epitet oldukları adın cinsiyetini korur , örneğin prava (dişil) "düz" (çizgi). Pek çok ülke adı, zemlja "ülke" dişil isimlerini içeren ifadelerden geldikleri için bu kategoriye girer : Francuska "Fransa", Nemačka "Almanya" vb.
Çoğu pasif sözlü sıfat, örneğin otvoren prozor “açık pencere”, prodata roba “satılan mal”, kuvano meso “pişmiş et” gibi ifadelerde epitetik sıfatlar olarak kullanılabilir . Aktif sözlü sıfat ifade ederken bir kural olarak, daha nadiren bu kullanımı vardır bir gözle görülür değişti eyalet veya karakteristik: odrasla žena "yetişkin kadın", zaspalo dete "çocuk uyku".
Pasif sözel sıfatlardan türetilenler de dahil olmak üzere niteleyici sıfatlar ve -ski ile biten belirli sıfatlar sıklıkla zarf haline gelir ( yukarıdaki zarflara bakın ).
Bazı zarflar ve isimler edat haline gelir (bkz . Yukarıdaki edat ).
Diğer diller gibi, Sırpça da çeşitli dillerden ödünç alarak sözlüğünü zenginleştirmiştir. Standartları kelime oluşturma ve izleme yoluyla sözlüğünü zenginleştirme eğiliminde olan Hırvatça ile karşılaştırıldığında , Sırpça ödünç almaya daha açık.
En eski borçlar gelen ortaçağ Yunan ile kişileri sayesinde Bizans İmparatorluğu ve gelen Eski Slav kullanılan sürecinde Christianization'u Sırpların. Birinci dilden bazı kelimeler, ikinci dilden Sırpçaya girdi. Livada "çayır" ve miris "koku" gibi kelimeler doğrudan Yunancadan gelmektedir. Eski Slavca'dan pričati "anlatmak" ve vazduh "hava" gibi sözcüklerin yanı sıra Yunanca idol "idol" ve iguman " higoumene " sözcükleri de vardır .
Ortaçağda Sırp örneği için, Roman dilleri kelimeleri almaya başladı itibaren siguran gelen "emin" Venetian'da . Şu dillerden kredilerin çoğu kısmen yeni ve uluslararası hale gelmiştir: literatura , interesantan , etimologija , poezija , telgraf , geografija , vb
Türkiye'nin etkisi erken başlayan XIV inci fethi ile yüzyılın Osmanlı . Baš "çift", sokak "alley", badava "gratis", jorgovan "leylak", kajsija "kayısı" ve ayrıca sözcük ekleri gibi hala birçok kelime kaldı : -luk ( komšiluk "mahalle"), -džija ( kamiondžija "kamyon şoförü"), -ana ( elektrana "elektrik santrali").
Diğer nispeten eski kaynak diller Almanca ( kuhinja "mutfağı", škoda "pity", šnicla "schnitzel" gibi kelimelerle ) ve Macarcadır (örneğin varoš "şehir" kelimesiyle ). Ayrıca Rusça (örn. Zapeta "virgül") ve Fransızcadan (örn. Bež "bej", ruž "ruj", žanr "tür", masakr "masacre") ödünç alınmaktadır. Sırpça da Almanca üzerinden girilen Fransızca sözcükler: genel "genel" (askeri rütbe), artiljerija "topçu", moda "modu", pudra "tozu" (makyaj), bazen "parfüm".
Ana ve kitlesel hale gelen en son borçlanma kaynağı İngilizcedir . Bu kelimelerin bazıları gibi, aynı zamanda uluslararası olan prohibicija ve INFRASTRUKTÚRA örneği için, mümkün olduğunca onların İngilizce ses formunu tutarak başkaları pejsmejker , "kalp pili" TRENING "eğitimi", mjuzikl "müzikal", softver "yazılım".
Kredilerin entegrasyonuÖdünç alınan isimlerin hemen hemen tamamı Sırp tasfiye sınıflarına dahil edilmiştir. Biten olanlar -i , -u : ya da herhangi bir uzun sesli harf sapında bu sesli harf bulunur sekmesi u - TABUA "du Tabou ", bife - bifea "du büfe". Olanlar -i bir alma linki -J- : hobi - hobija "hobi".
Sırpça -ija ile biten -i , -u , -i veya -u ile biten Türkçe kelimeler , erkek veya kadın olsun ve 2 e eğimine girin : zanatlija (erkek) "zanaatkar", Ćuprija (dişil) "köprü".
Latin kökenli kelime olması durumunda -tio bu dilde, bu son olur -cija : Doğrudan kaynak Latince veya başka bir dil olsun, ambicija , degradacija .
Sadece -a dışında bir sesle biten kadın isimleri değişmezdir, örneğin Dolores , ledi .
Sıfatlar genellikle ödünç Sırp sonlar almak ve Sırpça kuralları çerçevesinde olarak karşılaştırma dereceleri ifade eden buna göre gelir: abdominalni , atomski , nostalgičan , nostalgičniji "en nostaljik" najnostalgičniji "en nostaljik" Bununla birlikte, örneğin bež haljina "bej elbise" ve Njihova igra je fer (İngilizce " fair play " deyiminden ) "Onların oyunu doğrudur" gibi değişmez yabancı sıfatlar da vardır . Karşılaştırma derecelerine sahip olanlar, onları više "artı" zarfını kullanarak ifade ederler : više fer "daha doğru", najviše fer "en doğru".
Yabancı fiiller vardır ekleri ile Sırpça kullanılan -ira- , -ova- veya -isa- mastar bir önüne yerleştirilen -ti : erodirati , “aşındırmak” paralizovati , “paraliser” eliminisati “ortadan kaldırmak”. Neredeyse tüm bu fiiller farklı açılardan aynı biçime sahiptir, ancak bazılarını türetme kusurlu - mükemmel çiftler: provocirati - isprovocirati "provoke etmek", komentirati - prokomentirati "yorum yapmak" oluşturmaktadır. Orada biten fiiller de vardır -ATI bazıları (tamamlanma belirten vardır startati "onun kalkış almak" <İngilizce başlatmak için diğer imperfectives (,) bildati "vücut geliştirici etmeyin" <İngiliz vücut geliştirme ) ve ile -nuti , perfectives: blefnuti "blöf ".
Hırvat yazar Miroslav Krleža'ya göre Sırpça, Hırvatça, Boşnakça ve Karadağlı tek ve aynı dildir, 1969'da “Hırvatça ve Sırpça, Hırvatların Hırvatça ve Sırpça, Sırpça dedikleri tek ve aynı dildir” dedi.
Patrick Besson "En sevdiğim aksanlar" adlı makalesinde şöyle yazdı: "Sırp aksanı. Daha koyu, daha gırtlaklı bir şeyle Hırvat anneminki ile aynı. Çocukluğumda artık ekolojik bir şehirde yaşadı: Montreuil-sous-Bois. Sırp aksanıyla ilgili hassas ve keskin bir şey var. Hem biftek hem de bıçak. Kendi oyunlarıyla Osmanlı Devleti'nden çıktı. Ciddi ve küçük bir dans ezgisi. İdeal olan, Tayland aksanıyla uyumak ve Sırp aksanıyla uyanmaktır. ".